بیمه بیکاری تامین اجتماعی و راهنمای ثبت نام

در این روزها که فشارهای اقتصادی و بیماری کرونا، مشاغل مختلف را تهدید می‌کنند؛ کارگران و کارمندان بیشتر از قبل با معضل «بیکاری» دست به گریبان هستند. در این میان، قانون بیمه بیکاری تامین اجتماعی تنها امیدی است که این افراد برای گذران زندگی به آن چشم دوخته‌اند.

این قانون از سال 1369 و در بحبوحه جنگ تصویب شد و تا امروز به بسیاری از کارگران و کارمندان در شرایط سخت بیکاری کمک کرده است. در این مقاله از سایت استخدام جاب ویژن به این سوال جواب می‌دهیم که بیمه بیکاری تامین اجتماعی چقدر است و همچنین شرایط دریافت این کمک هزینه، نحوه پیگیری و ثبت نام، مبلغ پرداختی و… را شرح می‌دهیم.

شرایط دریافت بیمه بیکاری تامین اجتماعی

بر اساس قانون کار، فرد آماده به‌کاری که مشمول بیمه تامین اجتماعی بوده و بدون میل و اراده خود بیکار شده باشد، واجد شرایط برای دریافت این کمک هزینه است. این مسئله بدان معناست که چنانچه شامل قانون کار نمی‌شوید (به‌طور مثال صاحبان مشاغل آزاد یا کسانی که سابقه بیمه ندارند) یا اگر با میل و اراده خود از سازمان خارج شده‌اید، نمی‌توانید این مقرری را دریافت کنید.

لازم به ذکر است این بیمه فقط به کسانی که تابعیت ایران را دارند تعلق می‌گیرد و باید حداقل یک سال سابقه بیمه تامین اجتماعی داشته باشید. از دیگر نکات مهم برای دریافت بیمه بیکاری تامین اجتماعی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• در قانون کار، فردی می‌تواند از این امکان استفاده کند که یا به دلیل تعدیل نیرو و عدم نیاز توسط کارفرما اخراج شده باشد یا به‌دلیل حوادث غیرمترقبه (جنگ، زلزله، شیوع بیماری، آتش‌سوزی و…) کار خود را از دست بدهد.
• باید در آخرین سازمانی که در آن مشغول به‌کار هستید، حداقل یک سال سابقه کار و پرداخت حق بیمه داشته باشید. می‌توانید با مراجعه به سایت بیمه بیکاری تامین اجتماعی، از سابقه بیمه خود آگاه شوید.
• حداکثر تا سی روز پس از دریافت نامه عدم نیاز یا اخراج، مدارک خود را جهت بررسی ارائه دهید.
• نباید در زمره صاحبان مشاغل آزاد و بیمه‌شدگان اختیاری و خویش‌فرما قرار بگیرید.
• به‌دلیل بازنشستگی و ازکارافتادگی یا اشتباهات کاری، شغل خود را از دست نداده باشید.

 راهنمای ثبت نام در بیمه بیکاری

چه کسانی از دریافت بیمه بیکاری تامین اجتماعی بازمی‌مانند؟

برخی از شرایط باعث می‌شوند واجد شرایط دریافت مبلغ بیمه شناخته نشوید و برخی دیگر منجر به قطع حق بیمه بیکاری خواهند شد. از جمله این شرایط می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• اشتغال به کار جدید یا بازگشت به شغل قبلی
• رد کردن پیشنهاد های شغلی مرتبط
• شرکت نکردن در دوره‌های سوادآموزی و کارآموزی. (شما باید هر دو ماه یک‌بار گواهینامه‌های شرکت در این دوره‌ها را به سازمان ارائه دهید.)
• رسیدن به شرایط دریافت مقرری بازنشستگی یا ازکار افتادگی
• فوت فرد بیمه‌شده
• اتمام مدت زمان پرداخت بیمه بیکاری تامین اجتماعی
• اگر استعفا داده باشید یا کارفرما پس از پایان قرارداد نامه عدم نیاز به شما ندهد، واجد شرایط شناخته نخواهید شد.

مبلغ این کمک هزینه چه میزان است؟

قطعا مبلغ دریافتی باید به میزانی باشد که نیازهای حداقلی فرد بیکار شده را تامین کند. فرمول محاسبه مبلغ پرداختی طبق جدول بیمه بیکاری 1402، برابر با 55% از متوسط دستمزد سه ماه اخیر شماست. البته به‌ازای هر فردی که تحت تکفل داشته باشید 10% به این مبلغ افزوده می‌شود. فراموش نکنید که سقف مبلغ دریافتی از محل بیمه برابر با 80% متوسط حقوق سه ماه اخیرتان خواهد بود.

همچنین بر اساس قانون، مستمری ماهیانه بیکاری نمی‌تواند کمتر از حداقل حقوق وزارت کار باشد. بنابراین مبلغ تعیین‌شده در قانون بودجه به‌عنوان حداقل حقوق کارگر، کمترین مقدار پرداختی بیمه بیکاری تامین اجتماعی است.

کارگران چه سهمی از این مزایا دارند؟

هرگاه سخن از بیمه بیکاری تامین اجتماعی به میان می‌آید؛ داغ دل کارگران فصلی تازه می‌شود. بر اساس قانون، کارگران تنها در صورتی این مقرری را دریافت خواهند کرد که در حین فصل کار اخراج شده باشند. بنابراین کارگران شاغل در صنعت ساختمانی که ماهیت آن غیردائم و پروژه‌ای است؛ معمولا راه دشواری برای دریافت بیمه بیکاری تامین اجتماعی در پیش دارند.

اما اگر بدون اراده خود از کارهایی که ماهیتا دائمی هستند بیکار شده باشید؛ مقرری سازمان تامین اجتماعی را دریافت خواهید کرد. تشخیص ارادی یا غیرارادی بودن بیکاری، برعهده کمیته‌ای متشکل از کارشناسان اداره تعاون، کار و رفاه تامین اجتماعی است.

مطلب مرتبط: افزایش حقوق 1403؛ حقوق، عیدی و مالیات بر درآمد چقدر خواهد بود؟

مشکلات و سوالات رایج

معمولا افرادی که کار خود را از دست داده‌اند، در مسیر ثبت درخواست و دریافت این مقرری دچار مشکلات و سوالات متعددی می‌شوند. از آنجا که اکثر این مشکلات یکسان هستند، سوالات پرتکرار در این زمینه را جمع‌آوری کرده‌ایم.

آیا اگر کارفرما حق بیمه را پرداخت نکرده باشد مقرری بیکاری به شما تعلق نمی‌گیرد؟

چنان‌چه واجد شرایط دریافت این مبلغ هستید، اما کارفرما برای شما بیمه رد نکرده است، باید با در دست داشتن مدارک مورد نیاز به یکی از شعب شورای حل اختلاف کار مراجعه کنید. پس از صدور رای، می‌توانید سایر مراحل ثبت درخواست را طی کنید. بر اساس قانون، عدم پرداخت حق بیمه توسط کارفرما مانع از انجام وظایف سازمان تامین اجتماعی در برابر فرد بیکار شده نمی‌شود.

اگر در طول دریافت این مبلغ در سیستم حضور و غیاب فعالیت نکنید چه اتفاقی می‌افتد؟

عدم مراجعه شما برای ثبت حضور در سیستم، حمل به اشتغال مجدد یا انصرافتان از دریافت این مقرری خواهد شد.

تسویه حساب با کارفرما به‌معنی عدم استفاده از این کمک هزینه است؟

چنانچه خارج از شعب اداره کار فرم تسویه را امضا کنید، بیکاری‌تان ارادی تلقی شده و مبلغی به شما تعلق نخواهد گرفت.

اگر سابقا بیمه بیکاری دریافت کرده باشید؛ دیگر امکان پرداخت آن به شما وجود ندارد؟

تعداد دفعات در پرداختی محدودیت ندارد. تنها نکته مهم در مورد مجموع زمانی است که می‌توانید این مبلغ را دریافت کنید.

آیا در صورت کار کردن با اقوام درجه یک (مانند پدر) می‌توانید از این مزایا بهره‌مند شوید؟

سازمان‌ها و مجموعه‌های خانوادگی مشمول این قانون نمی‌شوند. بنابراین اگر در مجموعه یکی از اقوام درجه یک‌تان کار می‌کنید، این کمک هزینه به شما تعلق نخواهد گرفت.

شرایط دریافت بیمه بیکاری تامین اجتماعی در قراردادهای پروژه‌ای به چه شکل است؟

در کارهای پروژه‌ای یا مشاغلی که ماهیت دائمی ندارند، پایان بخشی از کار یا تمام آن، به‌منزله پایان قرارداد است و کارکنان پروژه واجد شرایط دریافت مستمری بیمه تامین اجتماعی نخواهند بود.

آیا داشتن سابقه بیمه بالای یک سال اما از سوی کارفرماهای مختلف کافی است؟

یکی از شروط اصلی پرداخت مستمری به شما این است که بالای یک سال سابقه بیمه داشته باشید. البته اگر حوادث غیرمترقبه منجر به بیکاری شما شود، داشتن یک روز حق بیمه هم کافی است. اما شرط مهم دیگر، این است که لزوما باید حداقل یک سال در آخرین محل کارتان حضور داشته باشید.

بیمه بیکاری کرونا

شیوع بیماری کرونا در ایران، ضربه سختی به مشاغل و کارگاه‌ها وارد ساخت و نزدیک به یک میلیون نفر در این میان کار خود را از دست دادند. از سوی دیگر افزایش هزینه‌های جاری باعث شده این قشر با مشکلات جدی در تامین نیازهای رزومره خود دست و پنجه نرم کنند.

خوشبختانه سازمان تامین اجتماعی، شیوع بیماری را یکی از مصادیق حوادث غیرمترقبه که منجر به دریافت این کمک هزینه می‌شوند در نظر گرفته است. بنابراین اگر واحد صنفی شما به‌دلیل شیوع بیماری کرونا تعطیل شده یا تعدیل نیرو داشته است، واجد شرایط برای استفاده از این مزایا هستید.

اما قشر دیگری که از همه‌گیری آسیب دیده‌اند، کارگران فصلی یا پروژه‌ای و صاحبان مشاغل آزاد هستند. این افراد متاسفانه تحت پوشش این قانون قرار نمی‌گیرند و نمی‌توانند این کمک هزینه را دریافت کنند. البته تصمیماتی گرفته شده که در صورت تامین منابع نقدی، این افراد هم بتوانند مبلغی را دریافت کنند. اما سازمان تامین اجتماعی اعلام کرده که در حال حاضر امکان پرداخت مقرری بیکاری به این افراد را ندارد.

البته کرونا مسبب ایجاد تغییرات مثبتی هم شده و روند ثبت‌نام و پیگیری، تا حد بسیار زیادی غیرحضوری شده است. در بخش بعد نحوه ثبت درخواست در سامانه جامع روابط کار را توضیح داده‌ایم.

راهنمای ثبت‌نام در سامانه بیمه بیکاری تامین اجتماعی

در ابتدا باید جهت احراز هویت و دریافت نام کاربری و گذرواژه همراه با مدارک، به یکی از شعب دفاتر پیشخوان دولت مراجعه کنید. مدارک مورد نیاز در این مرحله، شامل کارت ملی، عکس 3*4، آخرین مدارک تحصیلی، دفترچه بیمه، آخرین قرارداد و نامه عدم نیاز کارفرما یا رای‌های صادرشده از سوی اداره کار است.

سپس مدارک مورد نیاز را در سامانه جامع روابط کار بارگذاری کنید. چنانچه قرارداد کتبی است و نامه عدم نیاز دارید گزینه بله را درجواب «آیا برگه آخرین قرارداد و نامه عدم نیاز در دسترس است ؟» علامت بزنید.
کارگرانی که در اثناء قرارداد اخراج شده‌اند باید اولین دادخواست و دادنامه قطعی مراجع حل اختلاف کار را در سایت بارگذاری کنند.

سپس دوباره وارد سامانه جامع کار شوید. از پنجره واحد خدمات، پنجره خدمات، سپس اداره کل حمایت از مشاغل و در انتها درخواست بیمه بیکاری را انتخاب کنید.

در این مرحله باید اطلاعات شخصی شامل تلفن تماس و نشانی محل سکونت و اطلاعات تکمیلی مربوط به واحدی که در آن کار کرده‌اید را وارد کنید. سابقه بیمه، میزان مهارت شغلی و شرایط بیکاری را هم در این بخش وارد کنید.

توجه داشته باشید که تا حداکثر 30 روز پس از شروع بیکاری باید درخواستتان را ثبت کنید. در غیر این صورت سه ماه فرصت دارید که با حضور در هیات حل اختلاف اداره تعاون کار و رفاه اجتماعی، تاخیر خود را موجه کرده و مدارک لازم را در سامانه ثبت نمایید.

مطلب مرتبط: بیمه خویش فرما چیست؟

چه مدت طول می‌کشد تا بیمه بیکاری تامین اجتماعی واریز شود؟

از هنگامی که تمامی مدارک مورد نیاز را به اداره کار ارائه می‌دهید و کارشناسان مربوطه این اطلاعات را بررسی می‌کنند؛ تا حداکثر 10 روز بعد به شما اعلام خواهد شد که واجد دریافت این مقرری ماهیانه هستید یا خیر. در صورت دریافت جواب مثبت، همراه با معرفی‌نامه کتبی به سازمان تامین اجتماعی ارجاع داده خواهید شد. این سازمان هم تا 10 روز بعد، این مبلغ را برای شما واریز خواهند کرد.

مبلغ این کمک هزینه از روز نخست عدم اشتغال شما محاسبه می‌شود و حتی اگر فرآیند رسیدگی به درخواستتان طول بکشد، تمام این وجه را دریافت خواهید کرد. البته برای دریافت این مقرری باید در بانک رفاه حساب داشته باشید تا در تاریخ دهم تا پانزدهم هر ماه این مبلغ را دریافت کنید.

البته پس از شیوع کرونا و افزایش تعداد بیکارانی که در صف انتظار دریافت مقرری بیمه هستند، این روند کندتر شده است. اما کلید اصلی برای پیشرفت سریع کارها، پیگیری و ممارست شماست. هرقدر پیگیرتر باشید، سریع‌تر به نتیجه خواهید رسید. در حالی که در صورت عدم پیگیری ممکن است این فرآیند تا چند ماه ادامه پیدا کند.

جمع‌بندی بیمه بیکاری تامین اجتماعی و راهنمای ثبت نام

این روزها تعداد افرادی که به‌دنبال کسب اطلاعات بیشتر از بیمه بیکاری تامین اجتماعی هستند، افزایش پیدا کرده است و تعطیلی واحدهای صنفی ناشی از کرونا را می‌توان مهم‌ترین دلیل این اتفاق دانست. افراد شاغل در این واحدها، پس از بیکار شدن با مشکلات جدی روبرو شده‌اند و برخی حتی امکان پرداخت اجاره خانه خود را ندارند.

در این میان دریافت مبلغی از سوی نهاد تامین اجتماعی می‌تواند بخشی از هزینه‌های این قشر را پوشش داده و از بروز مشکلات جدی‌تر در سطح جامعه جلوگیری کند.

در این مقاله از جاب ویژن به شرایط دریافت مستمری بیکاری، محاسبه این مبلغ، سوالات پرتکرار در این زمینه و راهنمای ثبت نام در سایت تامین اجتماعی پرداخته‌ایم. اگر شما هم به‌دلیل تعطیلی ناشی از کرونا و یا سایر مسائل، بیکار شده‌اید و به دنبال راهی برای دریافت کمک هزینه هستید؛ با استفاده از نکان مطرح‌شده در این مطلب برای دریافت این مستمری اقدام کنید.