بررسی بازار کار اراک و شرایط استخدام در واحدهای صنعتی

شاید بتوان گفت فرایند استخدام و کاریابی در اراک از هر شهری در ایران ساده‌تر است؛ علت آن هم صنعتی بودن این شهر و وجود مراکز تولیدی مختلف مثل کارخانه ماشین‌سازی، پالایشگاه، کارخانه آلومینیوم و صنایع غذایی، شیمایی و دارویی متعدد است. در این مقاله قصد داریم به بررسی وضعیت بازار کار اراک و اشتغال در این شهر بپردازیم.

ابتدا کمی درباره تاریخچه تحولات اقتصادی و اجتماعی اراک صحبت می‌کنیم، سپس به بررسی شاخص‌های مهم کار مثل نرخ بیکاری و نرخ اشتغال می‌پردازیم؛ در ادامه مقاله، صنایع فعال در اراک، وضعیت و شرایط استخدامی آن‌ها و شرایط زندگی در شهر اراک را بررسی می‌کنیم. اگر کارجوی ساکن اراک هستید یا قصد مهاجرت به این شهر را دارید، مطالعه این مقاله را از دست ندهید. همچنین با مراجعه به پیج کاریابی اراک و صفحه آخرین استخدام های روز جاب ویژن، می‌توانید از موقعیت‌های شغلی این شهر باخبر شوید.

جغرافیای اراک و سیر تحولات اقتصادی آن

شهر اراک با مساحتی برابر با ۹۸ کیلومتر مربع، یکی از بزرگ‌ترین کلان‌شهرهای ایران است. این شهر، مرکز استان مرکزی بوده و با جمعیتی بالغ بر ۵۲۰ هزار نفر (طبق سرشماری سال ۱۳۹۵)، پرجمعیت‌ترین شهر این استان و هجدهمین شهر پرجمعیت کشور به حساب می‌آید.

اراک به علت وجود مراکز صنعتی متعدد در آن، به یکی از اصلی‌ترین قطب‌های صنعتی کشور تبدیل شده است. برای اینکه روند صنعتی شدن این شهر را بهتر متوجه شویم، باید نگاهی به تاریخچه اشتغال و کاریابی در اراک و تحولات اقتصادی آن، پیش از جنگ جهانی اول بیندازیم. تا قبل از اینکه جنگ جهانی اول اتفاق بیافتد، مردم اراک به کشاورزی، قالی‌بافی و تجارت فرش مشغول بودند. با وقوع جنگ جهانی اول، تجارت فرش هم از رونق افتاد و هیچوقت نتوانست به دوران اوج خود برگردد.

در سال ۱۳۲۰ با تصویب قانون اصلاحات ارزی، کشاورزی هم که مهم‌ترین منبع تامین معاش اراکی‌ها بود، از رونق افتاد و موجی از مهاجرت ساکنین روستاهای اطراف به شهرها اتفاق افتاد. پس از این تحولات بود که دولت مرکزی با اتکا به سرمایه‌گذاری روس‌ها، در سال ۱۳۴۴ و ۱۳۴۶ شمسی، اقدام به تاسیس مراکز صنعتی مثل کارخانه ماشین سازی اراک، آلومینیوم اراک و صنایع فلزی کرد. مجاورت این شهر با خطوط راه‌آهن و جاده‌ها باعث شده بود حمل و نقل مواد اولیه و تولیدات این کارخانه‌ها به شهرهای دیگر ساده‌تر از قبل شود؛‌ در نتیجه طی مدت زمان کوتاهی، اراک از نظر اقتصادی رونق گرفت، موج مهاجرت از روستاها به شهر اتفاق افتاد و کارکنان این کارخانه‌ها، در اطراف این شهر ساکن شدند.

با گذشت سال‌ها از تاسیس اولین کارخانجات در شهر اراک، به تدریج روند شهرنشینی اطراف این کارخانه‌ها سرعت گرفت و کارخانه‌های دیگری مثل واگن سازی پارس، ادوات کشاورزی اراک، کارخانه هپکو و تولید آرد هم در این منطقه تاسیس شدند و بازار کار اراک به سمت صنعتی‌ شدن پیش رفت.

در بلاگ جاب ویژن بخوانید: راهنمای جستجوی کار در اراک

وضعیت اشتغال و بازار کار اراک

طبق آخرین آماری که از سوی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی منتشر شده است، جمعیت کل استان مرکزی یک میلیون و ۳۴۹ هزار و ۲۹۰ نفر است. یک میلیون و ۱۴۵ هزار و ۴۰۵ نفر از جمعیت این استان در سن کار قرار دارند که ۴۴۸ هزار و ۱۰۷ نفر از آن‌ها شاغل هستند. تعداد افراد شاغل رسمی ۳۹۵ هزار و ۶۹۳ نفر و تعداد افراد شاغل غیر رسمی در بازار کار اراک ۵۲ هزار و ۴۱۰ نفر است. طبق آمار رسمی درصد افراد شاغل در بخش خدمات ۶۳/۴٪، بخش صنعت ۳۴/۲٪ و بخش کشاورزی ۲/۴٪ است.

برای اینکه بهتر بتوانیم وضعیت استخدام مشاغل مختلف اراک را بررسی کنیم، بهتر است نگاهی به شاخص‌های مهم کار از جمله نرخ بیکاری، نرخ اشتغال و نرخ مشارکت اقتصادی در این استان بپردازیم.

نرخ بیکاری

طبق تعاریف، نرخ بیکاری نسبت افراد بیکار به کل جمعیت افراد شاغل و کارجو (جمعیت فعال) است. طبق آمارهای رسمی منتشر شده در زمستان ۱۳۹۹، نرخ بیکاری استان مرکزی برای مرد و زن (جمعیت ۱۵ سال به بالا) طبق جدول زیر بوده است:

شاید برایتان جالب باشد بدانید که استان مرکزی با نرخ بیکاری ۶/۸ درصد در زمستان سال گذشته کمترین میزان نرخ بیکاری را در کل کشور داشته است.

سهم اشتغال

سهم اشتغال سه بخش صنعت، کشاورزی و خدمات در کل کشور و استان مرکزی طبق جدول زیر است:

نرخ اشتغال

نرخ اشتغال در واقع نسبت جمعیت شاغل به کل جمعیت شاغل و کارجو (جمعیت فعال) است. نرخ اشتغال زن و مرد (برای جمعیت بالای ۱۵ سال) در سال ۱۳۹۹ طبق جدول زیر بوده است:

نرخ مشارکت اقتصادی

طبق تعاریف، نرخ مشارکت اقتصادی نسبت افراد شاغل و کارجوی بالای ۱۵ سال (جمعیت فعال) ابه کل جمعیت افراد بالای ۱۵ سال است. طبق آمارهای رسمی منتشر شده در زمستان ۱۳۹۹، نرخ مشارکت اقتصادی مرد و زن (برای جمعیت ۱۵ سال به بالا) طبق جدول زیر بوده است:

صنایع اراک و استان مرکزی

در حال حاضر بیش از ۳ هزار واحد تولیدی صنعتی و ۳۷ شهرک صنعتی در اراک و اطراف آن وجود دارد. شهرک‌ها و ناحیه‌های صنعتی مختلفی که در استان مرکزی واقع شده‌اند شامل ناحیه صنعتی خمین، شهرک سه راهی خمین، شهرک صنعتی شازدند، شهرک صنعتی آستانه، شهرک صنعتی ساوه، شهرک صنعتی زاویه، ناحیه صنعتی پرندک، شهرک صنعتی آشتیان، شهرک صنعتی کمیجان، ناحیه صنعتی شهدای خرمدشت و … است.

در این شهرک‌ها و نواحی صنعتی، کارخانجات و کارگاه‌های تولیدی متعددی وجود دارند. از جمله مهم‌ترین واحدهای صنعتی برای استخدام در اراک می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• کارخانه تولید آلومینیوم اراک (ایرالکو)
• بزرگ‌ترین ماشین‌سازی کشور
• بزرگ‌ترین واگن‌سازی و لوکوموتیوسازی خاورمیانه (واگن‌سازی پارس اراک)
• شرکت‌های حوزه برق و مخابرات (مثل آونگان، یاسان، شایان برق و شرکت صنعتی گام)
• تولیدکننده‌های ابزارآلات (مثل ایران پتک)
• تولیدکنندگان ماشین‌آلات معدنی، راه‌سازی و ساخت و ساز (هپکو اراک)
• تولیدکنندگان جرثقیل و بالابرهای هیدرولیکی
• صنایع نفت و پتروشیمی (شرکت پالایش نفت امام خمینی شازند اراک)
• صنایع شیمیایی (مثل شرکت رنگ روناس، شرکت صنایع دارویی شیمیایی پتروپک و شرکت پژوهش‌های شیمیایی مهان)
• صنایع تولید ماشین‌آلات کشاورزی (کمباین‌سازی ایران یا ایران جان دایر سابق و گروه لجور)
• صنایع نساجی و تولید ماشین‌آلات ریسندگی و بافتنی (شرکت صنایع اراک)
• صنایع فولادسازی (ذوب آهن امیرکبیر اراک)
• صنایع ساخت تجهیزات پالایشگاهی (صنایع آذرآب اراک)
• صنایع غذایی (مثل شرکت صنایع غذایی کالبر، صنایع غذایی طبیعت و شرکت صنایع لبنی اراک)

وجود این صنایع در کنار توجه ویژه مسئولین استانی و کشوری، باعث رشد چشمگیر تولید در اراک و شهرهای مجاور شده است. به همین دلیل است که در سال ۹۹ این استان توانسته است به نرخ مشارکت ۳۵/۶ درصد و نرخ بیکاری ۶/۸ درصد رسیده و جایگاه اول کشور را در پایین‌ترین نرخ بیکاری کسب کند.

فرصت‌های کار در منزل اراک نیز در کنار استخدام در کارخانجات اراک، در بین فرصت‌های کار در اراک برای بانوان رواج زیادی دارد. کار در اراک با جای خواب نیز از دیگر موراد پرجستجو در بین کارجویان مهاجر بوده است. 

شرایط استخدام و کاریابی اراک

با توجه به وجود کارخانجات و واحدهای تولیدی بسیار در بازار کار اراک، در سایت‌های استخدامی تعداد آگهی‌های کاریابی اراک بسیار زیاد است. مهم‌ترین فرصت‌های شغلی اراک را می‌توان به چند دسته تقسیم کرد که در ادامه به بررسی آن‌ها می‌پردازیم.

استخدام دولتی در اراک

اکثر شرکت‌ها و ادارات دولتی در اراک برای استخدام نیروهای موردنیاز خود از طریق آزمون‌های استخدامی اقدام می‌کنند. البته برخی از شرکت‌ها یا کارخانجات هم از طریق درج آگهی در سایت‌های کاریابی معتبر نیروی مدنظر خود را پیدا می‌کنند. یکی از ادارات دولتی که از طریق آزمون استخدامی، جذب نیرو دارد استانداری اراک است. استخدام استانداری اراک از طریق آزمون استخدامی استانداری و فرمانداری‌های تابعه استان انجام می‌شود. آزمون‌های استخدامی استانداری اراک در بازه‌های زمانی اعلام شده از طرف مسئولین برگزار می‌شود و پذیرفته‌شدگان مرحله اول، پس از قبولی در مصاحبه‌های تخصصی و عمومی می‌توانند وارد این اداره دولتی شوند.

علاوه بر استخدام استانداری اراک، ادارات دولتی دیگری نیز در این شهر وجود دارند که از طرق مختلف اقدام به استخدام می‌کنند. صدا و سیمای اراک، بانک‌ها، اداره هواشناسی، اداره راهسازی، مخابرات، اداره بهزیستی و … از جمله این مراکز دولتی هستند.

استخدام آلومینیوم اراک (ایرالکو)

کارخانه آلومینیوم ایران (ایرالکو) اولین تولیدکننده شمش‌های آلومینیوم در ایران است که در سال ۱۳۵۱ مورد بهره‌داری قرار گرفت. تولید این شرکت در سال ۱۳۹۸ به میزان ۱۸۰ هزار تن در سال رسیده بود. باتوجه به رشد تولید این واحد صنعتی طی سال‌های اخیر، این کارخانه تاثیر زیادی بر بهبود وضعیت بازار کار اراک داشته و نیازهای استخدامی آن روز به روز افزایش می‌یابد؛ به طوری که در سال ۱۳۹۸ بیش از ۲۵۰ هزار نفر پرسنل در حدود ۱۱ هزار کارخانه و کارگاه وابسته به صنایع آلومینیوم مشغول به کار بوده‌اند.

استخدام این شرکت از طریق آگهی‌های استخدامی روز یا آزمون استخدامی و براساس نیازهای کارخانه در بازه‌های زمانی مختلف انجام می‌شود. موقعیت‌های شغلی موردنیاز این کارخانه و صنایع زیرمجموعه آن شامل کارشناس منابع انسانی، کارشناس کنترل کیفی، کارشناس نگهداری و تعمیرات، مدیر تولید، کارشناس و مدیر HSE، مهندس شیمی، مهندس مکانیک، مهندس برق، مهندس متالورژی، مهندس صنایع و سایر رشته‌های مرتبط است.

استخدام ماشین سازی اراک

شرکت ماشین سازی اراک به عنوان اولین و بزرگ‌ترین واحد صنعتی کشور در سال ۱۳۵۰ به بهره‌برداری رسیده است. این شرکت با تولید ۷۷ محصول مختلف در حوزه‌های صنایع نفت، گاز، پالایش و پتروشیمی، صنایع معدنی و فولاد، تاسیسات حرارتی و دیگ بخار، ریخته‌گری آلیاژی و آهنگری، نیروگاه‌ها و انرژی‌های تجدیدپذیر، پل، سازه‌های فلزی و تاسیسات بندری فعال است.

استخدام در ماشین سازی اراک براساس نیاز این شرکت و با شرکت در آزمون استخدامی ماشین سازی انجام می‌شود. از آنجا که واحدهای صنعتی زیرمجموعه این شرکت در حوزه‌های متنوعی فعالیت می‌کنند، افراد با سابقه کار و تحصیلی متفاوت می‌توانند شغل موردنظر خود را در این کارخانجات پیدا کنند.

استخدام هپکو

شرکت هپکو اولین تولیدکننده تجهیزات سنگین، ماشین‌آلات راه‌سازی و معدنی در خاورمیانه است که فعالیت اصلی آن تولید محصولاتی مثل بلدوزر، لودر، غلتک، سازه‌های فولادی و تجهیزات نفت و گاز است. استخدام در هپکو از طریق آگهی‌های استخدامی منتشر شده توسط این کارخانه و شرکت در آزمون استخدامی انجام می‌شود.

شرایط زندگی در اراک

شهر اراک دارای زمستان‌های طولانی و آب و هوای گرم و خشک است. به علت وجود کارخانه‌های تولیدی مختلف که اراک را تبدیل به قطب صنعتی کشور کرده‌اند، این شهر یکی از آلوده‌ترین کلان‌شهرهای ایران شده است. دسترسی به اراک علاوه بر راه‌های جاده‌ای، از طریق فرودگاه و راه‌آهن اراک امکان‌پذیر است. در حال حاضر در فرودگاه اراک دو شرکت هواپیمایی زاگرس و آسمان فعال هستند و پروازها در سه روز از هفته انجام می‌شود. همچنین در مسیر خط آهن اراک ایستگاه‌های مختلفی مثل باغیک، سواریان، راهگرد، ملایر و شازند وجود دارد. مهم‌ترین ایستگاه باری راه‌آهن اراک، ایستگاه سمنگان است که از طریق آن محموله‌های تولیدی و صادراتی حمل و نقل می‌شوند.

با توجه به مهاجرت عده زیادی از کارکنان کارخانجات و واحدهای صنعتی از شهرهای دیگر به برای ورود به بازار کار اراک، مجتمع‌ها و شهرک‌های مسکونی زیادی در اطراف اراک احداث شده است. قدیمی‌ترین ناحیه مسکونی اراک، «شهر صنعتی» نام دارد که حدود پنجاه سال پیش با هدف سکونت کارگران و مهندسان ایرانی و خارجی ساخته شد. امروزه جمعیت زیادی در این شهر ساکن هستند و امکانات رفاهی مختلفی مثل مسجد، مدرسه، مرکز خرید، باشگاه ورزشی و … در آن احداث شده است.

جمع‌بندی

در شهر اراک کارخانجات تولیدی و صنایع متعددی، از آلومینیوم‌سازی گرفته تا صنایع فولاد، پالایش نفت، داروسازی و صنایع لبنی فعالیت می‌کنند و چرخ تولید کشور را به حرکت درمی‌آورند. وجود این صنایع و شهرک‌های صنعتی در کنار کسب و کار های مختلف، باعث شده است که پیدا کردن آگهی‌‌های استخدام اراک چندان سخت نباشد و نرخ بیکاری در این شهر کاهش پیدا کند؛ به طوری که اراک در زمستان ۹۹ پایین‌ترین جایگاه را در شاخص نرخ بیکاری بین سایر شهرهای ایران به دست آورد. به همین دلیل است که عده زیادی از ساکنین استان مرکزی و استان‌های مجاور، برای ادامه مسیر شغلی خود این شهر را انتخاب می‌کنند.

اگر شما هم در اراک یا سایر شهرهای استان مرکزی زندگی می‌کنید، می‌توانید به کمک سایت کاریابی معتبر جاب ویژن از آخرین وضعیت استخدام‌های روز و نیازمندی های شغلی در بازار کار اراک باخبر شوید. همچنین می‌توانید به کمک سرویس رزومه‌ساز جاب ویژن، رزومه‌ای با قالب استاندارد ایجاد کرده و برای کارفرماها ارسال کنید.