مهندسی شیمی چه گرایش‌هایی دارد و چه آینده‌ای در انتظار این رشته است؟
فهرست مطلب
مهندسان شیمی با استفاده از فناوری‌های پیشرفته، کیفیت زندگی بشر را در حوزه‌هایی مثل حفاظت زیست‌محیطی، مدیریت منابع و کنترل کیفیت و ایمنی مواد غذایی، افزایش داده‌اند. پیشبینی می‌شود که از سال ۲۰۱۹ تا سال ۲۰۲۹، بازار کار مهندسی شیمی حدود ۴ درصد رشد داشته باشد.
مهندسین شیمی می‌توانند در صنایع مختلف، از پتروشیمی‌ها گرفته تا صنایع غذایی مشغول به کار شوند. فارغ‌التحصیلان این رشته با علوم مختلف از جمله فیزیک، شیمی، زیست‌شناسی و علوم محاسباتی آشنایی دارند و می‌توانند بسیاری از فرآیندهای صنعتی را بهینه‌سازی کنند.
بهینه‌سازی در مصرف انرژی، افزایش راندمان تولید مواد پتروشیمی و مواد غذایی و کاهش آلودگی‌های زیست‌محیطی مباحث بسیار مهمی در این رشته هستند که در آینده‌ای نزدیک، اهمیت بسیار زیادی خواهند داشت.
به دلیل رشد روزافزون جمعیت انسانی و روند نامطلوب گرمایش جهانی و مشکلات زیست‌محیطی، انتظار می‌رود که بازار کار مهندسی شیمی در آینده‌ای نزدیک، رشد بی‌سابقه‌ای را تجربه کند و نیاز به استخدام مهندس شیمی در صنایع مختلف، افزایش چشمگیری داشته باشد.
در این مقاله می‌خواهیم در رابطه با گرایش‌های این رشته و بازار کار و مهم‌ترین موضوعات و مباحث آن در آینده، صحبت کنیم. ما را تا پایان این مقاله همراهی کنید.
نگاهی کلی به رشته و گرایش های مهندسی شیمی
موضوع اصلی این رشته، تبدیل مواد اولیه به مواد مفید و دارای ارزش تجاری مثل لباس، غذا، نوشیدنی و انرژی است. مهندسان شیمی روی فرآیندها و محصولات تمرکز دارند و فرایندها را طراحی کرده و توسعه می‌دهند تا محصولاتی را تولید کنند. آن‌ها یا روی بهبود یک فرآیند موجود یا روی خلق یک فرآیند تولیدی جدید کار می‌کنند.
یکی دیگر از موضوعاتی که در این رشته به آن پرداخته می‌شود، مدیریت منابع، حفاظت از محیط زیست و سلامتی و ایمنی محصولات است.
در مجموع می‌توان گفت که کار اصلی مهندسین شیمی، پیدا کردن روش‌ها و فرایندهای بهینه برای تبدیل یک چیز به چیز دیگر است.
مهندسان شیمی از قوانین شیمی-فیزیک و فیزیک استفاده می‌کنند. علم ترمودینامیک در این رشته از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است.
چرا ریاضیات در مهندسی شیمی اهمیت دارد؟
ریاضیات، ابزار اصلی بهینه‌سازی و مدل‌سازی است. منظور از بهینه‌سازی، استفاده‌ی بهتر از مواد، انرژی و تأسیسات به منظور بازدهی بیشتر و امکان‌سازی اقتصادی فرایندها است. منظور از مدل‌سازی، تهیه‌ی نمونه‌های اولیه‌ی نظری و محاسباتی از سیستم‌های پیچیده است که عمدتا به صورت کامپیوتری انجام می‌شود.
تاریخچه‌ی این رشته به زمان صنایع تبدیلی (process industries) باز می‌گردد. مفاهیم مهندسی شیمی از زمان تمدن‌های اولیه در فرایندهای تقطیر و تخمیر به کار می‌رفته است. امروزه، کاربرد اصلی این رشته، در صنایع شیمیایی بزرگ-مقیاس است.
این رشته در روند پیشرفتش به عنوان یک رشتهی مجزا، به صورت تخصصی وارد مبحث حل مسائل مرتبط با طراحی و اجرای کارخانه‌های بزرگ برای تولید پایدار شده است.
به دلیل افزایش نیازها و نگرانی‌های جامعه در رابطه با آلودگی‌های زیست‌محیطی و رقابت‌های تجاری، بهینگی فرایندهای تولیدی اهمیت بسیار زیادی دارد.
مهندسان شیمی می‌توانند در گرایش‌های متعددی تحصیل کنند که در زیر به مهم‌ترین آن‌ها خواهیم پرداخت.
مهندسی فرایند
مهندسی فرایند با بهبود و اجرای تمامی فرآیندها، مرتبط است. بهترین تعریف از «فرایند» به صورت زیر است:
مجموعه‌ای ساختارمند از فعالیت‌ها برای حصول یک هدف نهایی
همه‌ی فرایندها به این منظور طراحی می‌شوند که یک ورودی (مواد خام) را به یک خروجی (محصولات و خدمات) تبدیل کند. مهندسی یک فرایند به طور خاص شامل بهینه‌سازی آن از نظر مصرف زمان و هزینه و آموزش افراد برای اجرای آن است. تمام فرایندهای شیمیایی، زیست‌شناختی، مکانیکی و تولیدی، موضوع مهندسی فرایند هستند.
مهندسین فرایند از نرم‌افزارهای کامپیوتری برای طراحی و نمایش فرایندهای مورد استفاده در صنایع مختلف، استفاده می‌کنند.
با اینکه اکثر این مهندسین، معمولا در یک دفتر کار و پشت یک کامپیوتر می‌نشینند و کارهای خود را انجام می‌دهند، ولی بعضی از این مهندسین در محل فرایند حاضر می‌شوند تا بر اجرای صحیح و خروجی آن، نظارت داشته باشند.
مهندسین فرایند، دخالت فعال در فرایند ندارند. برای مثال، اگر یکی از بخش‌های خط تولید دچار مشکل شود، مهندس فرایند خودش برای رفع آن مشکل اقدام نمی‌کند و از یک تکنسین می‌خواهد که این کار را انجام دهد.
فارغ‌التحصیلان این گرایش، در نظریه‌ی فرایند تخصص کسب می‌کنند و با فناوری‌های کامپیوتری آشنا می‌شوند. این مهندسین معمولا در شرکت‌های بزرگ استخدام می‌شوند تا بر فرایندهای مختلف، نظارت داشته باشند. کمتر پیش می‌آید که یک مهندس فرایند، کسب‌وکار خودش را داشته باشد اما بعضی از این مهندسین، به صورت قراردادی و پروژه‌‌ای با سازمان‌های بزرگ کار می‌کنند.
مهندسی بیوشیمیایی
یکی دیگر از شاخه‌های مهم مهندسی شیمی، مهندسی بیوشیمیایی است. مهندسی بیوشیمیایی عبارت است از به‌کارگیری مواد بیولوژیک (طبیعی یا آلی) مثل ارگانیسم‌های زنده، سلول‌ها و مولکول‌های خاص، برای توسعه‌ی محصولات و فرایندها. صنایعی که به مهندسی بیوشیمیایی وابسته هستند عبارتند از:
- بیوتکنولوژی
- سوخت‌های زیستی
- داروسازی
- تصفیه‌ی آب
- صنایع غذایی
- و …
در این صنایع از مهندسی بیوشیمیایی برای تحقیق، توسعه و تولید مواد محصولات، مطابق با اصول توسعه‌ی پایدار، استفاده می‌شود. محصولات نهایی، معمولا ترکیبی از مواد آلی و مواد آزمایشگاهی هستند. مهم‌ترین این محصولات عبارتند از:
- محصولات نفتی مثل رنگ یا پلاستیک
- محصولات غذایی
- محصولات سلولزی
- محصولات نساجی
- محصولات بهداشتی
- محصولات مراقبتی شخصی
- داروها
- آفت‌کش‌ها
- کودها
- و …
مهندسان بیوشیمی از فناوری‌های پیشرفته و دانش خود در حوزه‌های مهندسی، زیست‌شناسی و شیمی برای خلق فرایندهای تولیدی جدید از مواد زیستی، استفاده می‌کنند.
این مهندسین معمولا همراه با دانشمندان و در آزمایشگاه کار می‌کنند. آن‌ها یافته‌های کار خود را در اختیار تولیدکنندگان و تکنسین‌ها قرار می‌دهند تا از این داده‌ها در فرایندهای تولید بزرگ-مقیاس استفاده کنند.
گرایش پدیده‌های انتقال
پدیده‌های انتقال (transport phenomena) یکی از گرایش‌های مهندسی شیمی است که با تحرک جرم، تکانه یا انرژی درون یک زمینه‌ی مایع در نتیجه‌ی ناهمگن بودن شرایط موجود در زمینه، سروکار دارد.
برای مثال، تفاوت غلظتی در یک زمینه، منجر به حرکت نسبی گونه‌های مولکولی درون آن زمینه می‌شود که معمولا از این فرایند، تحت عنوان انتشار (diffusion) نام برده می‌شد.
به عنوان یک مثال دیگر، تفاوت شتاب در بخش‌های مختلف یک مایع در حال حرکت نیز انتقال تکانه (transport of momentum) را ایجاد می‌کند.
به طور مشابهی، تفاوت در میزان انرژی در بخش‌های مختلف یک مایع، سبب انتقال انرژی می‌شود که به آن، رسانایی حرارتی می‌گویند.
مطالعه‌ی رفتار مواد، به ویژه سیالات و فرآیندهای انتقالی در آن‌ها، اهمیت بسیار زیادی برای مدل‌سازی و بهینه‌سازی فرایندهای صنعتی دارد.
فناوری نانو
یکی از مهم‌ترین گرایش‌های تحصیلی رشتهی مهندسی شیمی در مقطع کارشناسی ارشد، گرایش مهندسی نانو است.
فناوری نانو (nanotechnology) یک رشتهی میان‌رشته‌ای است که با دستکاری و تغییر مواد در مقیاس‌های کمتر از ۱۰۰ نانومتر، یعنی در حد مولکول‌ها و اتم‌ها، سروکار دارد.
به قول فیزیکدان مطرح آمریکایی و برنده‌ی جایزه‌ی نوبل:
اون پایین فضای بسیار زیادی وجود داره!
There is plenty of room at the bottom
ریچارد فاینمن در هنگام سخنرانی خود در هنگام دریافت جایزه‌ی نوبل در سال ۱۹۶۵ در سخنرانی مشهورش، مفهوم فناوری نانو را به دنیا معرفی کرد ولی اذعان داشت که نمی‌داند چگونه می‌توان از آن فضا استفاده کرد. با این حال، با پیشرفت‌هایی که در فناوری ایجاد شد، نانوتکنولوژی، رنگ واقعیت به خود گرفت و امروزه، یکی از اساسی‌ترین ابزارهای مهندسین شیمی برای بهینه‌سازی ساخت محصولات مختلف است.
مهندسی صنایع غذایی
مهندسی صنایع غذایی را شاید بتوان مهم‌ترین گرایش مهندسی شیمی نامید. با توجه به اینکه جمعیت کره‌ی زمین در سال ۲۰۵۰ به بیش از ۹ میلیارد نفر می‌رسد و با توجه به فرسایش خاک‌ها و از بین رفتن حاصلخیزی بسیاری از زمین‌های کشاورزی و تعادل زیست‌محیطی، قطعا در آینده، تأمین غذا یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های پیش‌روی بشر خواهد بود.
مهندسین شیمی در گرایش مهندسی صنایع غذایی فرایندهای تولید غذا را بهینه‌سازی خواهند کرد و روش‌هایی جدید و حتی غذاهایی جدید، توسعه خواهند داد.
گیاهان و جلبک‌ها، تولیدکنندگان اصلی غذا در سیاره‌ی ما هستند. آن‌ها با استفاده از انرژی خورشید، غذای مورد نیاز جانوران در زنجیره‌های غذایی را تولید می‌کنند. به همین دلیل، اساس تولید مواد غذایی، همیشه کشاورزی بوده و هست. کشاورزی، غذای انسان و دام‌ها را تأمین می‌کند.
امروزه با بر هم خوردن تعادل زیست‌محیطی، سیاره‌ی ما به سمت زیست‌ناپذیری می‌رود و رفته‌رفته، زندگی برای گیاهان و حیوانات روی زمین سخت‌تر و سخت‌تر، و کشاورزی و دام‌پروری، ضعیف‌تر و ضعیف‌تر می‌شود.
بنابراین، اگر برای تولید غذا وابسته به کشاورزی باشیم، قطعا در آینده، با بحران غذا رو‌به‌رو خواهیم بود. امروزه، مهندسین صنایع غذایی با بهینه‌سازی استفاده از مواد اولیه در تولید غذا، توانسته‌اند تا حدی مانع از این بحران جدی شوند اما در آینده، باید به دنبال روش‌های دیگری برای تولید غذا باشیم. یکی از زمینه‌های تحقیقاتی مهم در حوزه‌ی صنایع غذایی، تولید مواد غذایی با روش‌های مهندسی شیمی و بدون نیاز به کشاورزی یا دام‌پروری است. برای مثال، تلاش‌های زیادی برای تولید مواد جایگزین گوشت صورت گرفته اما همچنان بشر نتوانسته است سیستمی جایگزین برای فوتوسنتز گیاهان پیدا کند.
با توجه به آنچه که گفته شد، بازار کار رشتهی مهندسی صنایع غذایی در آینده وضعیت بسیار خوبی خواهد داشت. در حال حاضر نیز این گرایش، یکی از بهترین گرایش‌های رشتهی مهندسی شیمی از نظر بازار کار است.
برای مشاهده‌ی آگهی‌های استخدام مهندسی صنایع غذایی و ارسال رزومه به آن‌ها، کلیک کنید.
همچنین، برای آشنایی بیشتر با شغل مهندسی صنایع غذایی و شرایط استخدام آن، می‌توانید راهنمای استخدام مهندسی صنایع غذایی را مطالعه بفرمایید.
مهندسی شیمی گرایش داروسازی
مهندسی شیمی گرایش داروسازی (pharmaceutical engineering) روی طراحی، ساخت و بهبود تأسیسات ساخت دارو تمرکز دارد. با اینکه بعضی از مهندسین دارو، در تحقیق و توسعه‌ی داروها نیز نقش‌دارند، ولی اکثر این مهندسین، صرفا روی بهینه‌سازی فرایندهای ساخت دارو، کاهش مصرف مواد اولیه و کاهش آلودگی حاصل از فرایند ساخت، کار می‌کنند.
مهندسی پلیمر
پلیمرها از مهم‌ترین محصولات پتروشیمیایی هستند که کاربردهای بسیار زیادی در زندگی مدرن دارند. اکثر مواد پلاستیکی و غیر فلزی که در ساخت مصنوعات مختلف استفاده می‌شوند، ساختاری پلیمری دارند. کوچکترین تغییری در ساختار یک پلیمر، منجر به تغییرات چشمگیری در خواص فیزیکوشیمیایی ماده‌ی حاصل از آن می‌شود.
گرایش مهندسی پلیمر در رشتهی مواد با گرایش مهندسی پلیمر در مقطع کارشناسی ارشد رشتهی مهندسی شیمی تفاوت دارد. در مهندسی مواد، روی ساختار پلیمرها و تحقیق و توسعه برای ساخت پلیمرهای جدید کار می‌شود ولی مهندسین شیمی که در گرایش مهندسی پلیمر تحصیل کرده‌اند، روی بهینه‌سازی فرایندهای تولید صنعتی پلیمرها کار می‌کنند.
گرایش بیوتکنولوژی
معرفی بیوتکنولوژی به عنوان یک گرایش مهندسی شیمی ممکن است کمی عجیب باشد زیرا بیوتکنولوژی، در اصل یک گرایش رشتهی زیست‌شناسی است. با این حال، بیوتکنولوژی برای زیست‌شناسان با بیوتکنولوژی برای مهندسان شیمی تفاوت دارد.
زیست‌شناسانی که در گرایش بیوتکنولوژی کار می‌کنند، از اصول و تکنیک‌های زیست‌شناختی برای تولید فراورده‌های بیولوژیک و محصولات بیوتکنولوژیک در مقیاس آزمایشگاهی بهره می‌گیرند ولی مهندسین شیمی دارای گرایش بیوتکنولوژی روی صنعتی‌سازی تولید فراورده‌های زیستی و محصولات بیوتکنولوژیک کار می‌کنند.
پر واضح است که تولید یک محصول بیولوژیک توسط بیوتکنولوژیست‌های زیست‌شناس در آزمایشگاه، کاملا با تولید صنعتی آن متفاوت است. امروزه، نیاز به استخدام مهندس شیمی در گرایش بیوتکنولوژی، روزبه‌روز در حال افزایش است.
دیگر گرایش های مهندسی شیمی
مهندسی شیمی محدود به گرایش‌های فوق نیست و شامل گرایش‌های مهم دیگری مثل مهندسی کاتالیست، مهندسی صنایع پالایش، مهندسی صنایع سلولزی، مهندسی صنایع شیمیایی معدنی، جداسازی، مهندسی هسته‌ای، مهندسی انرژی، مهندسی تکنولوژی صنایع شیمیایی، مهندسی طراحی فرایندهای صنایع نفت، مهندسی HSE، مهندسی مهمات و تسلیحات و … می‌باشد.
مطالب مرتبط: ساخت رزومه با رزومه ساز جاب ویژن
مهندسین شیمی در آینده چه شغل‌هایی خواهند داشت؟
همانطور که گفته شد، رشتهی مهندسی شیمی گرایش‌های مختلفی دارد و این مهندسین در جایگاه‌های شغلی متنوعی به کار گمارده می‌شوند و شما می‌توانید با مراجعه به سایت‌های استخدامی، فرصت‌های شغلی متعدد برای این مهندسین را ببینید و برای آن‌ها رزومه بفرستید.
توجه به پیشرفت‌هایی که در فناوری در حال رخ‌دادن است، انتظار می‌رود که در آینده، حوزه‌ی مهندسی شیمی نیز گسترده‌تر شود و مشاغل جدیدی برای مهندسان شیمی تعریف گردد. در زیر، ۱۰ عنوان شغلی را که در آینده پیش روی فارغ‌التحصیلان این رشته قرار دارند، به شما معرفی خواهیم کرد.
۱- متخصص سوخت فضایی و اهمیت این شغل در سفرهای فضایی تجاری
با توجه روزافزون به سفرهای فضایی و آغاز سفرهای تجاری فضایی در دهه‌ی سوم هزاره‌ی کنونی با فعالیت شرکت‌هایی مثل اسپیس ایکس (SpaceX) و ویرجین گلکتیک (Virgin Galactic)، رقابت شدیدی بین شرکت‌های مختلف برای کاهش هزینه‌های سفرهای فضایی ایجاد خواهد شد.
در حال حاضر، توریسم فضایی شامل پروازهای مداری ۲ الی ۳ ساعته است اما در آینده این سفرها طولانی‌تر خواهند شد و ما را به سیارات دیگر خواهند برد.
امروزه، مهندسین شیمی در حال کار کردن روی منابع سوخت جایگزین برای سفرهای فضایی مثل سوخت‌های تجدیدپذیر زیستی، سلول‌های هیدروژنی و فناوری‌های فیوژنی برای این سفرهای فضایی هستند.
۲- متخصص بازیافت اورانیوم
سوخت هسته‌ای مشکلات زیادی به دنبال دارد و منابع مثل انرژی بادی، انرژی خورشیدی، انرژی جزر و مدی و انرژی هیدروژنی در حال جایگزینی انرژی هسته‌ای هستند. با این حال، امروزه، سوخت‌های هسته‌ای مصرف بالایی دارند و کمبود اورانیوم می‌تواند بسیاری از برنامه‌های انرژی را به ویژه در کشورهای جهان سومی و در حال توسعه که هنوز وابسته به این نوع انرژی هستند، با مشکل مواجه کند.
یکی از موضوعاتی که مهندسین شیمی روی آن کار می‌کنند، بازیافت سوخت هسته‌ای از منابع زباله‌های اورانیومی و اورانیوم‌های غنی‌شده‌ی تسلیحاتی باقی‌مانده از دوران جنگ سرد است. انرژی بسیار زیادی در بمب‌های هسته‌ای نهفته شده که می‌توان با فرآیندهایی که مهندسین شیمی در آینده آن‌ها را توسعه خواهند داد، این انرژی را برای مصارف صلح‌آمیز استفاده کرد.
۳- کشاورزی ژنتیکی؛ شغلی میان‌رشته‌ای
امروزه بشر می‌توان از طریق دانش مهندسی ژنتیک، حیات را کاملا در تسلط خودش داشته باشد و ارگانیسم‌های زنده را آنگونه که می‌خواهد، مهندسی کند. مهندسی ژنتیک به معنی تغییر ماده‌ی ژنتیکی ارگانیسم‌های زنده به منظور حصول صفات مطلوب و یکی از شاخه‌های زیست‌شناسی است.
مهندسی ژنتیک با کشاورزی و مهندسی شیمی نیز ارتباط تنگاتنگی دارد و مهندسین شیمی به استفاده از این دانش برای بهبود کمی و کیفی محصولات کشاورزی در مقیاس وسیع کمک می‌کننذ.
بنابراین، یکی از مشاغلی که در آینده علاوه بر رشتهی مهندسی کشاورزی و گرایش‌های مختلف زیست‌شناسی، در رشتهی مهندسی شیمی نیز نقش پررنگی خواهد داشت، کشاورزی ژنتیکی است.
تنها به عنوان یکی از مثال‌های کشاورزی ژنتیکی می‌توان به گیاه تنباکوی مهندسی شده برای تولید آنتی‌بادی‌های سرمی مورد استفاده در ساخت واکسن بیماری کشنده‌ی ابولا اشاره کرد.
۴- مهندسی نانو
پیشرفت‌های به دست آمده در نانوتکنولوژی و طیف گسترده‌ای از فرآیندهایی که در مقیاس نانو توسعه یافته‌اند، تا حدی حاصل زحمات مهندسین شیمی هستند. صنعتی‌سازی فرآیندهای نانو-مقیاس کاری است که شاید تنها مهندسین شیمی از عهده‌ی آن بر می‌آیند.
با اینکه امروزه محصولات نانو در بازار کم نیستند اما نانوتکنولوژی همچنان یک رشتهی پژوهشی باقی مانده و هنوز به یک صنعت تبدیل نشده است.
انتظار می‌رود که در آینده‌ای نزدیک با کار مهندسان شیمی، خیلی از فرآیندهای نانو-مقیاس در سطح آزمایشگاهی وارد سطح صنعتی شوند و راندمان تولید و کیفیت محصولات در حوزه‌های مختلف را بالا ببرند.
برای پیدا کردن آگهی‌های استخدام جدید مهندسی نانو می‌توانید به وبسایت کاریابی جاب ویژن مراجعه کنید.
۵- مهندسی کشاورزی عمودی
با افزایش شهرنشینی و انفجار جمعیت جهان به حدود ۹ میلیارد نفر در سال ۲۰۵۰، زمین‌های کشاورزی رو به فرسایش می‌روند و جای خودشان را به شهرها می‌دهند. در چنین شرایطی، شهرسازی عمودی اهمیت زیادی پیدا می‌کند و توجه به اصول توسعه‌ی پایدار مثل تولید محصولات کشاورزی در شهرها مورد توجه قرار می‌گیرد.
یکی از روش‌هایی که می‌توان برای غلبه بر بحران غذا در آینده از آن استفاده کرد، مهندسی کشاورزی عمودی است. با اینکه مهندسی کشاورزی عمودی یکی از شغل‌های آینده‌ی مهندسی عمران و مهندسی کشاورزی به نظر می‌رسد ولی این شغل را می‌توان در گروه شغلی مهندسی شیمی نیز جای داد.
مهندسین شیمی می‌توانند با کمک به افزایش راندمان تولیدات کشاورزی در این سازه‌های عمودی و ابداع روش‌هایی برای تبدیل پسماندهای فاضلاب به آب و کود مورد نیاز برای گیاهان در این مزارع، نقش مهمی در تأمین غذای انسان در آینده ایفا کنند.
۶- متخصص ساده‌سازی
متخصصان ساده‌سازی، کارها و عملیات روزمره‌ی مختلف را به ویژه در صنایع، ساده‌سازی و بهینه‌سازی می‌کنند. در آینده ما نیاز داریم تا چندین روز کار را به صورت چند ساعت کار فشرده کنیم. مهندسین شیمی که در ریاضیات و بهینه‌سازی تخصص دارند، می‌توانند با ساده‌سازی هر چه بیشتر خطوط تولید، این کار را انجام دهند.
دنیای که امروز در آن زندگی می‌کنیم، پیچیده به نظر می‌رسد و انتظار می‌رود که در آینده نیز پیچیده‌تر از این شود. مهندسین شیمی در آینده روش‌هایی را برای جلوگیری از پیچیده شدن فرآیندها و کارهای روزمره، به ویژه در بخش صنعت، پیدا می‌کنند.
۷- مهندس پرینتر سه-بعدی غذا
پیشرفت‌ها در حوزه‌ی پرینترهای سه-بعدی، سبب شده است که این دستگاه‌های بسیار کاربردی، راه خودشان را به صنایع مختلفی پیدا کنند. بخش عمده‌ای از بازار کار مهندسی شیمی مربوط به حوزه‌ی مهندسی صنایع غذایی است.
امروزه مهندسین شیمی که در صنایع غذایی مشغول به کار هستند، در حال کار کردن روی طراحی پرینترهای سه-بعدی برای تولید سریع و بهینه‌ی مواد غذایی می‌باشند. مهندسین شیمی کارتریج‌هایی از مواد اولیه تولید می‌کنند که این پرینترها می‌توانند در تولید مواد غذایی از آن‌ها استفاده کنند. سازمان فضایی ایالات متحده‌ی آمریکا یا همان ناسا، مطالعات متعددی را روی این پرینترها انجام داده تا بتواند غذای فضانوردان را در سفرهای فضایی طولانی تأمین کند.
۸- مهندسی فرآیند سبز و اهمیت توسعه‌ی پایدار در مهندسی شیمی
هدف تمامی مهندسین شیمی، توسعه‌ی پایدار است. استفاده‌ی شرکت‌ها و مصرف‌کنندگان در سرتاسر جهان از فناوری‌های سبز، روز به روز بیشتر می‌شود. این حوزه، چندان جدید نیست ولی جای پیشرفت بسیار زیادی دارد.
در آینده‌ای بسیار نزدیک، شغل مهندسی فرآیند سبز برای توسعه‌ی فرآیندهای شیمیایی و صنعتی سازگار با محیط زیست، انتخاب فرایندهایی که آلودگی را به حداقل می‌رسانند، استفاده‌ی کمتر از مواد مضر و خطرناک برای محیط زیست و توسعه‌ی مسیرهای واکنشی سبز، در گروه شغلی مهندسی شیمی جای می‌گیرد.
۹- مهندسی شیمی فضایی
در شرایطی که استفاده‌ی بی‌رویه از منابع معدنی زمین، آسیب‌های جبران‌ناپذیری را به محیط زیست وارد کرده و سبب رو به اتمام گذاردن بسیاری از منابع ارزشمند شده است، سیارات دیگر منظومه‌ی شمسی و دیگر اجرام آسمانی مثل ستاره‌های دنباله‌دار و سیارک‌ها، حاوی ذخایر ارزشمند از مواد معدنی مختلف هستند.
معدن‌کاری در این اجرام آسمانی نیز همانند معدن‌کاری روی زمین، نیازمند دانش مهندسان شیمی برای بهینه‌سازی فرآیندهای استخراج و خالص‌سازی مواد معدنی است. با توجه به اینکه شرکت SpaceX قصد دارد تا سال ۲۰۵۰، بیش از یک میلیون انسان را روی سیاره‌ی مریخ ساکن کند، بازار کار مهندسی شیمی فضایی در آینده‌ای نه‌چندان دور، بسیار داغ خواهد بود.
۱۰- مهندسی معکوس تغییرات آب و هوایی
با افزایش مشکلات زیست‌محیطی، در آینده‌ای نزدیک مهندسین شیمی برای کاهش این مشکلات زیست‌محیطی و جبران آسیب‌هایی که بشر به طبیعت وارد کرده است، دست به کار خواهند شد. روش حل این مشکلات، در پیش گرفتن یک رویکرد میان-رشته‌ای مثل مهندسی شیمی است.
مهندسین شیمی امروزه روی مدل‌هایی کار می‌کنند که می‌توانند خروجی‌های تغییرات آب و هوایی را پیشبینی کنند و راهکارهایی برای مقابله با این تغییرات پیشنهاد می‌دهند.
بازار کار مهندسی شیمی و مقایسه‌ی آن با بازار کار مهندسی عمران
با توجه به نیاز روزافزون جامعه‌ی جهانی به مواد غذایی و تولید محصولات مختلف با مصرف حداقل منابع و با کمترین آلودگی، مهندسی شیمی در آینده جایگاه ویژه‌ای خواهد داشت. البته هنوز راه درازی تا نیاز شدید به فارغ‌التحصیلان این رشته در سرتاسر دنیا داریم ولی پیشبنی می‌شود که بازار کار این رشته از سال ۲۰۱۹ تا سال ۲۰۲۹، حدود ۴٪ رشد داشته باشد که مساوی رشد میانگین تمامی مشاغل است. این در حالی است که رشد قابل انتظار برای بازار کار مهندسی عمران در همین بازه‌ی زمانی، تنها ۲ درصد است.
مطالب مرتبط: آگهی‌های استخدام مهندس شیمی در معتبرترین سازمان‌ها
جمع‌بندی
رشتهی مهندسی شیمی از رشته‌هایی است که در آینده تقاضای بالایی برای استخدام فارغ‌التحصیلان آن وجود دارد. تقریبا تمامی صنایع به مهندسین شیمی نیاز دارند. در آینده‌ای نه‌چندان دور، مشاغل جدیدی برای مهندسین شیمی به منظور تولید غذای مورد نیاز برای جمعیت بسیار ساکنین سیاره‌ی خاکی، بهینه‌سازی فرآیندهای صنعتی و حفاظت از محیط زیست تعریف می‌شود. پیشبینی می‌شود که بازار کار این رشته از سال ۲۰۱۹ تا سال ۲۰۲۹، حدود ۴ درصد رشد داشته باشد.
منبع
نویسنده
اشتراک گذاری
بدون دیدگاه 
