مسئولیت‌ها و شرح وظایف مدیر منابع انسانی چیست؟
فهرست مطلب
هر شرکت و سازمانی که تعدادی کارمند داشته باشد به استخدام مدیر منابع انسانی هم نیاز پیدا خواهد کرد. مدیر منابع انسانی با تدوین و اجرای دستورالعمل‌ها و رویه‌های مختلف، دستیابی به اهداف سازمانی را تسهیل می‌کند. به طور کلی، مدیریت منابع انسانی دو وظیفه مهم دارد: اطمینان از اجرای صحیح دستورالعمل‌ها و رویه‌های سازمانی و اطمینان از رضایت و امنیت شغلی کارمندان و افزایش میزان بهره‌روی. مدیریت HR حوزه‌ای بسیار گسترده است و مسئولیت‌ها و وظایف متعددی را شامل می‌شود. در این مقاله قصد داریم مروری داشته باشیم بر مسئولیت‌ها و شرح وظایف مدیر منابع انسانی و شما را با زمینه‌های فعالیت این موقعیت شغلی آشنا کنیم. در ادامه مطلب با ما در جاب ویژن همراه باشید.
مدیر منابع انسانی کیست؟
از نظر بسیاری از کارمندان، مدیر منابع انسانی اولین فردی است که در مواجهه با هر مشکل و مسئله‌ای می‌توان به او مراجعه کرد. بنابراین، تعریف عنوان شغلی، جذب و استخدام، روابط کارکنان، مدیریت عملکرد، آموزش و توسعه نیروی کار از جمله شرح وظیفه اصلی مدیریت منابع انسانی به شمار می‌روند. مثل معروفی وجود دارد که می‌گوید:
- منابع انسانی، باغ است و مدیر منابع انسانی، باغبان!
HRM یا مدیر منابع انسانی (human resources manager) نقش مهمی در موفقیت و رشد سازمان دارد. کارمندان مهم‌ترین و باارزش‌ترین دارایی و سرمایه هر شرکت و سازمانی هستند و مدیر منابع انسانی فردی است که به توسعه و بهبود کیفیت این سرمایه کمک بسزایی می‌کند. ترویج ارزش‌های سازمانی و ایجاد فرهنگ سازمانی مثبت و سازنده بخشی از وظایف مدیریت HR محسوب می‌شوند.
موقعیت شغلی مدیریت HR، بالاترین سطح شغلی در بخش کارگزینی و نیروی انسانی به شمار می‌رود. به همین دلیل هرکس که در این بخش مشغول به کار است با دستیابی به موقعیت مدیریت می‌تواند پیشرفت شغلی و افزایش درآمد قابل توجهی داشته باشد.
مطالب مرتبط: آشنایی بیشتر با موقعیت شغلی مدیریت منابع انسانی و نحوه استخدام در این حوزه
تغییر و تحول در نقش مدیر منابع انسانی
نقش و شرح وظایف مدیر منابع انسانی همزمان با تغییر روزافزون ساختار سازمان‌ها در حال تغییر و تحول است. در گذشته، وظایف اصلی واحد منابع انسانی شامل امور حسابداری هم می‌شد؛ به همین دلیل نقش و شرح وظایف مدیر منابع انسانی بیشتر معطوف به کارهای اداری مثل پرداخت حقوق و مزایا به کارمندان، پیگیری روزهای مرخصی و غیبت و … بود. اما با مدرن شدن ساختار سازمانی، نیاز به رویکرد جامع‌تر احساس می‌شد و به همین دلیل فرآیندهای سیستماتیک استخدام، جذب و نگهداشت کارکنان به وجود آمدند. همچنین آموزش کارکنان و افزایش بهره‌وری نیروی انسانی نیز بخش مهمی از مسئولیت‌های مدیر HR را شامل می‌شود.
حوزه مسئولیت‌های HRM
حوزه منابع انسانی بسیار گسترده است و هر تصمیم و رویه‌ای که به مدیریت نیروی انسانی مرتبط باشد را در برمی‌گیرد. برخی از کارکردهای اساسی این حوزه عبارتند از:
برنامه ریزی نیروی انسانی: به فرآیندی گفته می‌شود که طی آن تعداد موقعیت‌های شغلی خالی، کمبود پرسنل یا کارمندان مازاد مشخص می‌شود و متعاقبا تدابیر و اقدامات لازم اتخاذ می‌شود.
تجزیه و تحلیل و طراحی شغل: به فرآیند بررسی و تنظیم جزئیات وظایف و الزامات شغلی و ارزیابی اهمیت این وظایف در موقعیت شغلی مربوطه، تجزیه و تحلیل شغلی گفته می‌شود. مدیر منابع انسانی با جمع‌آوری داده‌های مربوط به یک موقعیت شغلی، شرح مفصلی از مسئولیت‌ها و وظایف تک تک موقعیت‌های شغلی یک شرکت یا سازمان را ارائه می‌کند.
جذب و استخدام: بخش مدیریت سرمایه انسانی با استفاده از داده‌ها و اطلاعاتی که در تحلیل شغلی به دست آورده اقدام به انتشار آگهی استخدام در پلتفرم‌های مختلف از جمله سایت کاریابی جاب ویژن می‌کند. مراحل بررسی و ارزیابی رزومه‌های متقاضیان، دعوت به مصاحبه استخدامی و در نهایت جذب و گزینش فرد واجد شرایط از جمله فعالیت‌های بخش مدیریت نیروی انسانی هر سازمان به شمار می‌رود.
توسعه و آموزش نیروی انسانی: مدیریت سرمایه انسانی برای بهبود عملکرد و افزایش بهره‌روی کارکنان اقدام به برگزاری برنامه‌های آموزشی می‌کند.
ارزیابی عملکرد: در اکثر شرکت‌ها و سازمان‌ها حدودا یک سال بعد از شروع به کار کارمندان، ارزیابی عملکرد آن‌ها انجام می‌شود. براساس نتایج این ارزیابی در مورد دریافت پاداش، افزایش حقوق و ارتقاء شغلی کارمندان تصمیم‌گیری می‌شود.
برنامه ریزی جبران خسارت و مزایا: برنامه ریزی و تدوین قوانین و رویه‌های قانونی در مورد جبران خسارت، حقوق و دستمزد و مزایا بخشی مهم و کلیدی از فعالیت‌های حوزه HR است.
مطلب مرتبط: استخدام کارشناس منابع انسانی؛ راهنمای شرایط و مهارتهای مورد نیاز
مسئولیت‌ها و شرح وظایف مدیر منابع انسانی
مدیران HR وظیفه اطمینان از تحقق برنامه‌ها و رویه‌های اجرایی شرکت را برعهده دارند. برای نیل به این اهداف، مدیر منابع انسانی وظایف و مسئولیت‌های کلی زیر را برعهده خواهد داشت.
تدوین و مدیریت برنامه‌ها و رویه‌های نیروی انسانی مربوط به کارکنان و پرسنل شرکت
برنامه‌ریزی، سازماندهی و کنترل فعالیت‌ها و اقدامات بخش اچ آر
مشارکت و کمک به توسعه اهداف، مقاصد و سیستم‌های HR سازمان
دستیابی به اهداف کلی بالا اغلب نیازمند وظایف و مسئولیت‌های جزئی‌تری است که برخی از آن‌ها را در ادامه می‌بینیم:
- نظارت و مدیریت فرآیندهای استخدام کارکنان (درج آگهی استخدامی، بررسی رزومه‌ها، مصاحبه و …)
- تدوین و بازنگری در شرح وظایف و تعریف مشاغل
- اجرا و بازنگری برنامه جبران خسارت و غرامت شرکت
- تدوین، اصلاح و اعمال رویه‌های و سیاست‌های مربوط به پرسنل
- نظارت بر روند اجرای مصاحبه خروج
- ثبت، نگهداری و بایگانی سوابق و گزارش‌های بخش اچ آر
- حضور در جلسات مدیران اجرایی شرکت
- تهیه چارت‌های سازمانی و مدیریتی
- تدوین و اجرای استراتژی‌ها و بینش سازمانی هم‌سو و هم‌راستا با استراتژی کلی شرکت
- ایجاد پل ارتباطی بین شرکت و کارمندان از طریق رسیدگی به خواسته‌ها، شکایات یا سایر موارد
- تدوین و مدیریت فرآیندهای جذب و گزینش کارکنان
- پشتیبانی و حمایت از نیازهای فعلی و آینده سازمان از طریق توسعه، تعامل، ایجاد انگیزه و حفظ سرمایه انسانی
- تدوین، توسعه و نظارت بر تمامی استراتژی‌ها، سیستم‌ها، تاکتیک‌ها و رویه‌های کلی سازمان
- کمک به ایجاد محیط کاری مثبت و سازنده
- نظارت و مدیریت سیستم ارزیابی عملکرد کارکنان برای بهبود و افزایش بازدهی
- ارزیابی نیازهای آموزشی و برگزاری و نظارت بر برنامه‌ها و دوره‌های آموزشی
- ارائه گزارش‌های منظم به مدیریت کل و اطمینان از هم‌سو بودن تصمیمات کلان با معیارهای کارمندگرا
- اطمینان از انطباق کارکنان با قوانین و رویه‌های سازمان
- تجزیه و تحلیل داده‌ها و گزارش‌های سالانه حقوق و دستمزد برای تدوین برنامه‌های جبران خدمات
- اطمینان از انطباق قوانین و سیاست‌های شرکت با قوانین حقوقی کشور از طریق مشورت با وکیل یا مشاور حقوقی شرکت
- ثبت و بایگانی اسناد و مدارک مربوط به مزایای کارکنان مثل طرح بیمه و بازنشستگی
- نظارت بر بایگانی اسناد مربوط به جلسات مذاکره با کارکنان از جمله صورت جلسه مصاحبه استخدامی، ارتقاء شغلی، انتقال و جابجایی، بررسی عملکرد و خاتمه همکاری
- تدوین برنامه‌های جانبی و مزایای شغلی برای کارکنان مثل طرح‌های بیمه عمر، بیمه سلامت و دندان پزشکی، بازنشستگی، بیمه تکمیلی و مرخصی استعلاجی
ارتباط بین اندازه سازمان و وظایف مدیر منابع انسانی
شرح وظایف مدیر منابع انسانی در شرکت‌های کوچکتر ممکن است همه این موارد را دربربگیرد. اما در شرکت‌های بزرگ و سازمان‌ها، مدیریت منابع انسانی ممکن است برعهده چند مدیر باشد و هرکدام وظایف و مسئولیت‌های مشخص‌تر و تخصصی‌تری داشته باشند. مدیر جبران خسارت، مدیر آموزش و توسعه از جمله سمت‌های مدیریتی بخش HR هستند.
مدیران منابع انسانی مسئولیت نظارت بر عملکرد کارکنان بخش اچ آر را برعهده دارند و از این طریق برای بهبود و توسعه مدیریت منابع انسانی سازمان مشارکت می‌کنند. به طور مثال، مدیر HR می‌تواند بر اساس تجزیه و تحلیل نرخ بهره‌روی کارکنان در تصمیم‌گیری‌های کلیدی به مدیران و رهبران سازمان راهکار و مشاوره بدهد.
HRM یکی از مهم‌ترین و کلیدی‌ترین موقعیت‌های شغلی در هر شرکت و سازمان است. در حقیقت، مدیر منابع انسانی به خاطر نقشش در گزینش و استخدام کارکنان، سهم بسزایی در ایجاد فرهنگ سازمانی و جو حاکم بر محیط کار دارد.
شرح وظایف مدیر منابع انسانی بسیار متنوع و گسترده است و بسته به نوع و اندازه سازمان ممکن است این وظایف کمتر یا بیشتر شود. در سازمان‌های بزرگ‌تر، وظایف تفکیک شده‌تر است و ممکن است چندین نقش و عنوان شغلی برای مدیریت منابع انسانی وجود داشته باشد.
مهارت‌ها و توانایی‌های فردی
- تجربه کاری ثابت شده به عنوان مدیر HR یا سایر مشاغل مرتبط
- نتیجه‌گرا و کارمندگرا
- آشنایی و تسلط بر سیستم‌های HR و پایگاه‌های داده
- توانایی تدوین استراتژی و مهارتهای رهبری
- مهارتهای شنیدن فعال، مذاکره و ارائه
- تجربه و توانایی ایجاد و مدیریت روابط بین فردی مثبت و سازنده در تمام سطوح سازمان
- دانش عمیق و تسلط بر قوانین کار و رویه‌های جاری شرکت
- مدرک کارشناسی یا کارشناسی ارشد در رشته مدیریت منابع انسانی یا رشته‌های مرتبط
- مهارتهای گفتاری و نوشتاری
- مهارتهای ارتباطی و روابط عمومی
- توانایی مذاکره و حل مسئله
- مهارتهای سازمانی و توجه بالا به جزئیات
- توانایی تحلیلی و حل مسئله
- قابلیت اولویت بندی وظایف و تفویض اختیار در مواقع لزوم
- قابل اعتماد و رازدار بودن و پایبند به حفظ محرمانگی کاری
- مسلط به نرم افزارهای عمومی آفیس و مانند آن
- آشنایی و تسلط به سیستم اطلاعاتی منابع انسانی (HRIS)
تحصیلات مورد نیازبرای استخدام مدیر منابع انسانی
مدیر HR موفق به مهارت‌ها و توانایی‌های چون تصمیم گیری، تفکر استراتژیک، رهبری، مهارتهای ارتباطی، و رفتار اخلاقی و حرفه‌ای نیاز دارد. علاوه بر این، اغلب کارفرماها برای استخدام مدیر منابع انسانی، سطح مشخصی از تحصیلات را به عنوان شرایط لازم در نظر می‌گیرد.
مدیران این حوزه معمولا دارای مدرک کارشناس منابع انسانی و رشته‌های مرتبط هستند. با این حال، برخی کارفرماها استخدام مدیر HR با مدرک کارشناسی ارشد منابع انسانی و حتی بالاتر در یکی از زمینه‌های زیر را ترجیح می‌دهند:
- کارشناس منابع انسانی
- کارشناسی مدیریت با گرایش HR
- لیسانس مدیریت بازرگانی (BBA) با تمرکز در یکی از موارد زیر:
- منابع انسانی
- رفتار سازمانی
- مدیریت و رهبری
- روابط صنعتی کار
براساس گزارش‌های منتشر شده توسط وزارت کار آمریکا، متقاضیان دارای مدرک کارشناسی ارشد (به ویژه در رشته‌های مرتبط با مدیریت منابع انسانی)، شانس بالاتری برای کسب عنوان مدیر منابع انسانی دارند. علاوه بر این، برای داوطلبانی که دارای سابقه کار در زمینه قوانین کار، سیاست‌های مربوط به نیروی کار و مدیریت و توسعه سرمایه انسانی باشند فرصت‌های شغلی بیشتری وجود دارد.
علاوه بر تحصیلات دانشگاهی، داشتن مدارک پایان دوره و گواهینامه‌های دوره‌های آموزشی در زمینه‌های مرتبط با منابع انسانی نیز می‌تواند در استخدام شما تاثیر مثبتی بگذارد.
تغییر مسیر شغلی به منابع انسانی
مدارک دانشگاهی در رشته‌های کسب و کار، جامعه شناسی و روانشناسی از گذشته جزء رشته‌های قابل قبول برای پست مدیریت منابع انسانی بوده اند. همچنین افرادی که در زمینه ریاضی و علوم سابقه کاری دارند می‌توانند در بخش جبران خسارت و مزایا عملکرد بسیار خوبی داشته باشند. علاوه بر این، متقاضیانی که سابقه تدریس و آموزش داشته‌اند هم در بخش آموزش و توسعه منابع انسانی می‌توانند حضوری مفید و پربازده داشته باشند.
جمع بندی
مدیریت منابع انسانی یکی از مهم‌ترین بخش‌ها در هر شرکت و سازمان است و به همین دلیل کارفرماها دقت و وسواس بالایی در استخدام مدیر منابع انسانی دارند. مسئولیت‌ها و شرح وظایف مدیر منابع انسانی بسیار گسترده و متنوع است و بسته به نوع و اندازه سازمان می‌تواند کمتر یا بیشتر باشد. داشتن مدرک تحصیلی مرتبط با منابع انسانی می‌تواند شانس متقاضی را برای استخدام بالاتر ببرد؛ با این حال، افرادی که در رشته‌هایی مثل روانشناسی، جامعه شناسی و مدیریت بازرگانی تحصیل کرده‌اند هم می‌توانند عملکرد خوبی در این شغل داشته باشند. در این مطلب به اهم وظایف این موقعیت شغلی اشاره کردیم تا دید بهتری از شغل HRM و حوزه کاری آن پیدا کنید. خوشحال می‌شویم نظر و تجربیات خود در مورد این موقعیت شغلی و سختی‌ها و چالش‌های آن را با ما در میان بگذارید.
منبع: workforce.com
نویسنده
اشتراک گذاری
بدون دیدگاه 
