10 نشانه محیط کار سمی و راهکارهای مواجهه با آن!
احتمالاً اکثر ما تا به حال تجربه کار در یک محیط کار سمی را داشته‌ایم. محیطی که صرف‌نظر از سطح درآمد و حقوق، آن‌قدر جو منفی و مخربی دارد که باعث فرسودگی شغلی، از دست دادن انگیزه و اشتیاق، کاهش بازدهی و در نهایت استعفای کارمندان می‌شود. اما نشانه‌های محیط کار سمی چیست؟ چطور می‌توانیم تشخیص بدهیم که در محیط کار سمی قرار داریم و چطور می‌توانیم در چنین محیطی کار کنیم و تأثیر منفی محیط را مدیریت کنیم؟
در این مقاله از سایت کاریابی، جاب ویژن قصد داریم در این مورد صحبت کنیم و نشانه‌های محیط کار سمی و روش مواجهه و مدیریت آن را به شما معرفی کنیم. امیدواریم مطالعه این مقاله بتواند به بهبود کیفیت کار و رضایتمندی شغلی شما کمک کوچکی کرده باشد و بتوانید در فرصت شغلی بهتری استخدام شوید. در ادامه با ما همراه باشید.
محیط کار سمی چیست؟
محیط کار سمی به محیطی گفته می‌شود که افراد، فرهنگ و جو کلی شرکت آن‌قدر منفی و بد است که جلوی رشد و پیشرفت شرکت را می‌گیرد و حتی اثرات منفی بر زندگی شخصی کارمندان می‌گذارد. متأسفانه بسیاری از کارمندان از نشانه‌های سمی بودن محیط کار اطلاعی ندارند و تعداد کمی روش مواجهه و مدیریت با چنین محیط کار سمی را بلدند.
معمولاً اولین علامتی که نشان می‌دهد اوضاع سرکار خیلی خوب نیست علائم فیزیکی و جسمی است. مثلاً ممکن شب‌ها آن‌قدر ذهنتان درگیر ماجراها و حواشی منفی محیط کار باشد که به‌سختی به خواب بروید. ممکن است مدام دل‌شوره و استرس داشته باشید و احساس نزدیک شدن یک خطر قریب‌الوقوع را داشته باشید. میزان استرس شما ممکن است افزایش پیدا کند و این موضوع بر عادات غذایی و سلامتی کلی شما تأثیر منفی بگذارد. همه این مشکلات سلامتی نشان‌دهنده این است که تأثیرات منفی و مخرب محیط کار سمی وارد زندگی شخصی شما شده و بعد از ساعات کاری هم دست از سرتان برنمی‌دارد.
اگر این علائم را دارید و احساس می‌کنید مشکلی در محیط کارتان وجود دارد بهتر است کمی وقت بگذارید و وضعیت شرکت و محل کارتان را مورد بازنگری قرار دهید. گاهی یک محیط کاری آن‌قدر سمی و منفی است که بهتر است هرچه زودتر آنجا را ترک کنید و خودتان را نجات بدهید.
لینک مرتبط: سایت استخدام و کاریابی جاب ویژن
اگر با این 10 نشانه مواجه هستید یعنی در یک محیط کاری مسموم به سر می‌برید!
1- رهبری و مدیریت غیر کارآمد
مدیر و رئیس یک شرکت تأثیر فوق‌العاده زیادی بر فرهنگ و جو کلی شرکت می‌تواند داشته باشد. به همین دلیل یکی از بارزترین نشانه‌های محیط کار سمی، ناکارآمدی و سمی بودن مدیر و رئیس شرکت است. از خودتان بپرسید:
- آیا رهبران و مدیران شرکت خودشیفته هستند؟
- آیا رئیس شما دائماً در حال وضع قوانین و استانداردهایی است که به‌طور نابرابر اعمال می‌شوند؟
- آیا رئیس و مدیر شرکت فردی مستبد و خودرأی است و در کوچک‌ترین امور نیز اعمال‌نظر می‌کند؟
- آیا مدیران شرکت هرگونه انتقاد سازنده را رد می‌کنند و تنها به نظرات خودشان اهمیت می‌دهند؟
- بدتر از همه، آیا مدیران شما نسبت به کارمندان خود بی‌تفاوت و غافل هستند؟
اگر پاسخ هرکدام از این سؤالات مثبت باشد یعنی متأسفانه شما در یک محیط سمی مشغول به کار هستید و بهتر است هرچه زودتر اقدامی مؤثر برای مواجهه با آن انجام دهید.
2- فقدان ارتباطات مؤثر و مثبت بین افراد
یکی دیگر از علامت‌های محیط کار سمی نبودن ارتباطات مثبت و دوستانه بین کارمندان و مدیران است. ممکن است با کمی بازنگری متوجه شوید که اصلاً ارتباط خاصی بین کارمندان و مدیران وجود ندارد و همیشه فاصله‌ای بین شما وجود دارد. آیا افراد هنگام مواجهه با همکارانشان آن‌ها را نادیده می‌گیرند و حتی سلام و احوالپرسی هم نمی‌کنند؟ آیا مدیران شرکت تنها بر نکات منفی، ایرادها و اشتباهات کارمندان تمرکز دارند و هیچ تلاشی برای تقویت و قدردانی از نکات مثبت کارمندان ندارند؟
این موارد نیز می‌توانند نشانه محیط کار سمی و مخرب باشند. فقدان ارتباطات دوستانه و مثبت به ویژه در مدل همکاری دورکاری می‌تواند مخرب و آسیب‌زننده باشد. بله! محیط کار سمی دورکار هم وجود دارد و مواردی مثل عدم اعتماد، عدم همدلی و عدم شفافیت می‌تواند صدمات جبران‌ناپذیری به فرهنگ شرکت و روحیه کارکنان وارد کند.
3- تفرقه و چنددستگی
اگر شرکت و واحد منسجم شما اکنون به چندین دسته تقسیم شده است قطعاً نشانه یک محیط کار سمی است. این محیط‌های کاری چنددسته باعث ایجاد اختلافات و تعارضات بین کارمندان می‌شود و باعث ایجاد فرهنگی مخرب می‌شود که در آن شایعات، زیراب‌زنی، غیبت و بدگویی از همکاران به یک رسم و عادت کاری تبدیل می‌شود.
4- نرخ بالای جابجایی کارمندان
یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های یک محیط کار سمی نرخ بالای جابجایی و استعفای کارمندان است. بسیاری از کارمندان بعد از مدتی ترجیح می‌دهند عطای شرکت را به لقایش ببخشند و به جای مواجهه هرروزه با چنین محیط کار سمی و منفی، آن محیط را ترک کنند و استعفا بدهند. بنابراین اگر در شرکتی استخدام شده‌اید که نرخ جابجایی کارکنان آن بسیار بالاست حواستان را جمع کنید و نسبت به نشانه‌های سمی بودن محیط کار حساس‌تر باشید.
مطلب مرتبط: آشنایی با ۱۰ قانون اخلاقی در محیط کار
5- کاهش اشتیاق و مشارکت کارکنان
یک محیط کار سمی ممکن است آن‌قدر شما را افسرده و فرسوده کند که متوجه نشوید تنها شما نیستید که از این وضعیت رنج می‌برید.
- آیا همکاران شما هم نسبت به گذشته، اشتیاق و انگیزه کمتری دارند؟
- آیا میزان شرکت و مشارکت افراد در جلسات و فعالیت‌های گروهی کاهش پیدا کرده است؟
- آیا احساس کسالت و بی‌حالی در تمام شرکت موج می‌زند؟
اگر این‌طور است پس حتماً در یک محیط سمی و مخرب قرار دارید و نه‌تنها شما، بلکه همه کارمندان تحت تأثیر اثرات منفی این محیط کاری قرار دارند.
6- احساس قدردانی و ارزشمندی نمی‌کنید
آخرین باری که احساس کردید شرکت و مدیران از همکاری با شما خوشحال‌اند و قدردان زحمات و تلاش‌هایتان هستند کی بوده است؟ آیا جملاتی مثل: «همینه که هست!»، «اگر کسی ناراضی است می‌تواند برود!»، «اگر شما نباشی هم مشکلی برای شرکت پیش نمی‌آید!» و …. را زیاد در محیط کار می‌شنوید؟
زمانی که احساس می‌کنید زحماتتان دیده نمی‌شود و تلاش‌هایتان برای کسی اهمیتی ندارد یعنی در یک محیط کار سمی قرار دارید. حتی اگر تنها شما این احساس را دارید یعنی این محیط کار حداقل برای شما سمی و مخرب است.
7- به مرز بین زندگی کاری و شخصی شما احترام گذاشته نمی‌شود
در هر محیط کاری ممکن است نیاز به اضافه‌کاری و کار در ساعات غیرکاری وجود داشته باشد و کارمندان نیز به ازای ساعاتی که بیش از ساعات کاری مقرر در شرکت حضور دارند، مبلغ اضافه‌کاری دریافت می‌کنند. ولی اگر در محیط کارتان از شما توقع دارند که در ساعات غیرکاری و زمانی که در منزل هستید هم در دسترس و آنلاین باشید و وظایف مختلفی را انجام بدهید و در ازای آن مبلغ اضافه کاری به شما پرداخت نمی‌شود یعنی به حد و مرزهای شما به عنوان کارمندان احترامی گذاشته نمی‌شود و در یک محیط کاری مسموم به سر می‌برید.
مطلب مرتبط: گام‌هایی به سوی آگاهی از آزارهای محیط کار
8- با شما با احترام برخورد نمی‌شود
بی‌احترامی، زورگویی، تحقیر و ایجاد فضای کاری ناامن از جمله نشانه‌های محیط کار سمی است. اگر رئیس و مدیرتان یا یک یا چند نفر از همکاران با بی‌احترامی و اهانت با بقیه برخورد می‌کنند مطمئناً در یک فضای کاری سالم و امن قرار ندارید.
آمارها نشان می‌دهد که بخش عمده‌ای از این بدرفتاری‌ها، یعنی حدوداً 61% توسط رئیس و مدیران انجام می‌شود؛ 33% از بدرفتاری‌ها توسط همکاران هم‌رده و در کمال تعجب، 6% از رفتارهای توهین‌آمیز و تحقیرآمیز توسط زیردستان و کسانی که رده شغلی پایین‌تری از شما دارند انجام می‌شود.
9- وجود فرهنگ آزار جنسی
در کشورهایی که آمار مشخصی از میزان آزار و اذیت جنسی نسب به زنان در محیط کار اعلام می‌شود، از هر ۱۰ زن ۸ نفر از آن‌ها تجربه آزار جنسی در محیط کار را داشته‌اند. وجود هر نوع از آزار و اذیت جنسی نسبت به زنان نشانه‌ای واضح از وجود محیط کاری مسموم و غیرقانونی است.
10- وجود فرهنگ تبعیض
رواج تبعیض بر اساس معلولیت، جنسیت، نژاد، سن یا تجرد و تاهل نه تنها نشانه وجود محیط کار سمی است؛ بلکه در بسیاری از موارد نیز امری غیر قانونی و نقض قانون است.
روش‌های مواجهه و مدیریت محیط کار سمی
مطمئناً حضور هرروزه در یک فضای کاری مسموم و مملو از انرژی منفی اصلاً خوشایند نیست و شاید به نظرتان تنها راه چاره این است که در اولین فرصت استعفا بدهید. اما ترک شغل و بیکار شدن به این راحتی‌ها نیست و به خاطر وابستگی و نیاز مالی، معمولاً نمی‌توانیم بدون برنامه‌ریزی و ناگهانی کارمان را ترک کنیم. بنابراین بهتر است با در پیش گرفتن چند راهکار سعی کنیم محیط کاری را برای خود دلپذیرتر کنیم و اثرات سمی و منفی محیط کار را خنثی کنیم.
با فرد مسموم صحبت کنید
اگر مسئله‌ای که با آن مواجه هستید یک شخص مسموم است که با رفتارها و صحبت‌هایش محیط را ناخوشایند کرده است بهتر است ابتدا مستقیم با او صحبت کنید. به‌عنوان‌مثال اگر همکار شما مدام در جلسات گروهی شما و ایده‌هایتان را تحقیر و مسخره می‌کند می‌توانید این‌طور با او صحبت کنید: می‌دانم که قصدت فقط نظر دادن و ارائه بازخورد است؛ ولی وقتی آن‌طور وسط حرف من می‌پری نمی‌توانم درست منظور و ایده‌ام را توضیح بدهم.
گاهی با صحبت کردن، فرد متوجه لحن و گفتار بد خود می‌شود و دیگر آن رفتارها را تکرار نمی‌کند. البته اگر این فرد مسموم، مدیر یا مافوق شما باشد گفتمان و صحبت کردن کمی دشوارتر و حساس‌تر خواهد شد.
مشکل را با تیم و گروه در میان بگذارید
اگر صحبت مستقیم با همکارتان کارساز نبود می‌توانید از سوپروایزر یا مافوق خود راهنمایی و کمک بخواهید (البته با این فرض که مشکل خود این افراد نباشند!). البته قبل از اینکه مشکل را با مدیران و مافوق‌های خود مطرح کنید باید به چند مورد توجه کنید: قبل از هرچیز ببینید آیا سایر همکارانتان هم با آن شخص خاص مشکل دارند یا نه. هرچقدر تعداد شاکیان و قربانیان بیشتر باشد اعتراضتان قدرت و اعتبار بیشتری خواهد داشت و مدیران هم جدی‌تر به قضیه نگاه می‌کنند.
در وهله دوم، سعی کنید تا جایی که می‌توانید مشکل را مستند و مستدل مطرح کنید و مدارک محکمی برای اثبات شکایت خود جمع کنید. به‌عنوان‌مثال، اگر یکی از همکارانتان با انجام ندادن به‌موقع وظایفش، سعی در کارشکنی و بدنشان دادن عملکرد شما دارد تاریخ و زمان تحویل کارها، ایمیل‌های پاسخ داده نشده و سایر موارد مستند را گردآوری کنید.
مطلب مرتبط: راهنمای جامع استخدام؛ چگونه دنبال کار بگردیم؟
راه‌هایی برای تخلیه استرس خود پیدا کنید
اگر مجبورید هرروز 8 ساعت در یک فضای مسموم به سر ببرید بهتر است در ساعات غیرکاری به فعالیت‌های مفرح و انرژی بخش بپردازید تا کمی از اثرات مخرب محیط کاری را کم کند. به عنوان مثال فعالیت‌هایی مثل ورزش کردن، پیاده‌روی و قدم زدن در پارک یا پیدا کردن یک سرگرمی جدید و مفرح می‌تواند به حفظ روحیه و کاهش استرس و نگرانی‌تان کمک کند. هدف از این قبیل کارها این است که ذهنتان را در ساعات غیرکاری از دغدغه‌ها و مسائل منفی کاری دور کند و به سلامت روانی و جسمی شما کمک کند.
همچنین تا جایی که می‌توانید از هرگونه کار در ساعات غیرکاری خودداری کنید و حدومرز مشخصی بین زندگی کاری و زندگی شخصی و زمان استراحتتان قایل شوید.
مثلاً حتی‌الامکان در ساعات غیرکاری ایمیلتان را چک نکنید و پاسخگویی به تماس‌های کار را به روز بعد و ساعات کاری موکول کنید. اگر دورکار هستید کارتان کمی سخت‌تر است؛ ولی باز هم می‌توانید راهکارهای مؤثری را در پیش بگیرید. به عنوان مثال سعی کنید فضای جداگانه‌ای از منزل را برای کار کردن و محیط کار اختصاص بدهید؛ یا قبل و بعد از کار کمی پیاده‌روی کنید و سرگرمی‌های مفرح و موردعلاقه‌تان را در ساعات غیرکاری انجام دهید.
همکارانی که احساس مشابهی دارند را پیدا کنید
وقتی در یک محیط کاری مسموم کار می‌کنید باید بدانید که شما تنها نیستید و احتمالاً بسیاری از همکاران شما هم همین احساس را دارند و به راحتی می‌توانید همفکران خود را پیدا کنید. گاهی صرفاً صحبت کردن با افرادی که مثل شما فکر و احساس می‌کنند به شما کمک می‌کند احساس تنهایی کمتری بکنید، خود را تخلیه کنید و کمی از فشار این انرژی منفی کم می‌کند. با این حال، بهتر است معاشرت و صحبت با این همکارانتان را در جایی غیر از محیط کاری انجام دهید.
برای ترک این محیط مسموم خود را آماده کنید
اولین کاری که باید انجام بدهید این است که سعی کنید شرایط و اوضاع محیط کار را بهتر و خوشایندتر کنید ولی معمولاً چنین محیط‌های مسمومی یک‌شبه و به‌سرعت تغییر نمی‌کنند و گاهی چاره‌ای جز خروج و نجات خود از این مخمصه وجود ندارد. به‌ویژه وقتی مسئله و مشکل اصلی، رئیس و مدیر اصلی شرکت است امیدی به اصلاح و تغییر محیط وجود ندارد.
ازآنجاکه استعفا و ترک کار تصمیمی بزرگ و مهم است لازم است قبل از آنکه بی‌گدار به آب بزنید همه جوانب را بسنجید و در مورد راه‌حل‌های جایگزین به خوبی فکر کنید. به عنوان مثال می‌توانید مدت‌ها قبل از آنکه حرف استعفا را پیش بکشید کم‌کم رزومه کاری خود را آپدیت و به‌روزرسانی کنید یا به کمک رزومه ساز جاب ویژن برای خود رزومه‌ای استاندارد و حرفه‌ای بسازید.
همچنین می‌توانید با مرور فرصت‌های شغلی موجود از بازار کار و موقعیت‌هایی که می‌توانید داشته باشید مطلع بشوید. برنامه‌ریزی و داشتن یک برنامه برای آینده می‌تواند شما را در روزهای سخت یاری کند.
جمع‌بندی
هدف همه ما از کار و پیدا کردن شغل، بهتر شدن کیفیت زندگی و رفاه و آسایش بیشتر است؛ اما گاهی محیط کاری آن‌چنان مسموم و مخرب است که اثرات منفی آن به سلامت روان و جسم ما آسیب می‌رساند. در برخی مواقع، محیط کار قابل‌تغییر است و اوضاع می‌تواند بهبود پیدا کند؛ ولی معمولاً تغییرات یک‌شبه اتفاق نمی‌افتند. به ویژه در مواردی که شخص رئیس یا مدیر شرکت، با رفتارهای مسمومش محیط کاری نامطلوبی ایجاد کرده نمی‌توان امید چندانی به تغییر و اصلاح داشت. در چنین مواردی، تنها راه حل ممکن نجات خود از این اوضاع و ترک شغل و محیط کار است.
البته استعفا تصمیم بزرگی است و باید حتماً همه جوانب را در نظر بگیرید و اگر واقعاً راه حلی برای برطرف کردن مشکل وجود ندارد به فکر استعفا و خروج باشید. در این مواقع، حتماً باید برنامه‌ای برای بعد از استعفا هم داشته باشید و با بررسی موقعیت‌های شغلی، گزینه‌های جایگزینی برای خود پیدا کنید.
منبع: zipjob.com
نویسنده
اشتراک گذاری
بدون دیدگاه 
