شرایط محاسبه ماموریت و مرخصی نگهبان ۲۴-۴۸ در قانون کار

یکی از چالش‌های اصلی در شغل نگهبان 24 48، عدم شفافیت در نحوه محاسبه مرخصی، مأموریت، ساعت استراحت و حتی دستمزد است. بسیاری از کارفرماها و خود نگهبانان نمی‌دانند بر اساس قانون کار دقیقاً چه حقوق و مزایایی باید پرداخت شود. این سردرگمی ممکن است باعث نارضایتی شغلی و اختلافات کاری شود.

در این مطلب با توجه به قانون کار کشور، نحوه محاسبه مرخصی، حق شیفت، مأموریت و سایر مزایای مرتبط با شغل نگهبان 24 48 را مورد بررسی قرار می‌دهیم. هدف ما این است که به نگهبانان، کارفرمایان و مسئولین منابع انسانی، اطلاعاتی دقیق و کاربردی را ارائه دهیم تا هم حقوق کارگر رعایت شود و هم کارفرما با اطمینان خاطر تصمیم بگیرد.

شیفت ۲۴-۴۸ چیست؟

شیفت ۲۴-۴۸ یکی از مدل‌های رایج کاری در موقعیت‌های استخدام نگهبان دولتی و خصوصی است. در این الگو، نگهبان به مدت ۲۴ ساعت کامل در محل کار حضور دارد و پس از پایان شیفت، ۴۸ ساعت استراحت می‌کند.

این مدل بیشتر در مشاغلی استفاده می‌شود که نیاز به حضور مداوم و پیوسته نیروی کار وجود دارد. کسب‌وکارها برای انجام اموری مانند حفاظت فیزیکی از اماکن و کنترل دسترسی شبانه‌روزی، به شغل نگهبان 24 48 نیاز دارند.

استخدام نگهبان 24 48 در تهران، کرج و… در مکان‌هایی مانند برج‌ها و مجتمع‌های مسکونی، بیمارستان‌ها، شرکت‌های صنعتی، پروژه‌های ساختمانی، مراکز دولتی و حراست بانک‌ها بسیار رایج است. همچنین، بسیاری از مؤسسات حفاظتی برای تأمین امنیت مداوم و کنترل هزینه‌های نیروی انسانی خود، از این مدل کاری استفاده می‌کنند.

از مزایای این شیفت برای کارفرما می‌توان به کاهش نیاز به استخدام چندین نفر و پوشش دائمی نگهبانی اشاره کرد. مزایای نگهبان شامل داشتن دو روز استراحت کامل است که می‌تواند فرصتی برای رسیدگی به امور زندگی شخصی باشد؛ اما از سوی دیگر، استراحت ناکافی در طول ۲۴ ساعت کار و فشار جسمی و روانی ناشی از حضور طولانی‌مدت، از معایب شغل نگهبان 24 48 است.

درمجموع، مدل ۲۴-۴۸ اگر به‌درستی اجرا و مدیریت شود، می‌تواند برای دو طرف مفید باشد؛ به‌شرط آن‌که حقوق قانونی مانند مرخصی، نحوه محاسبه اضافه‌کار و حق مأموریت رعایت شود.

شرایط قانونی استخدام نگهبان طبق قانون کار

در قانون کار ایران، شغل نگهبانی مانند سایر مشاغل مشمول حمایت‌های قانونی است و تمام حقوق و تعهدات دو طرف باید بر اساس مفاد این قانون تنظیم شود. نگهبان از نگاه قانون، کارگری است که وظیفه حفاظت فیزیکی از اماکن، تجهیزات یا افراد را در محیط‌های مختلف شامل مجتمع مسکونی، مراکز دولتی، بیمارستان‌ها یا پروژه‌های صنعتی بر عهده دارد.

ماده 51 قانون کار، به ساعت کاری قانونی (44 ساعت در هفته) اشاره می‌کند. همچنین، طبق ماده 59 قانون کار، در شغل نگهبان 24 48 که ساعات کاری از این میزان عبور می‌کنند، مازاد آن به‌عنوان اضافه‌کاری با پرداخت 40 درصد بیشتر از مزد عادی پرداخت می‌شود. به‌علاوه، نگهبانی در شب مشمول حق شب‌کاری معادل 35 درصد اضافه بر دستمزد معمول است (ماده 58 قانون کار).

درزمینه بیمه و مالیات، نگهبانان باید طبق ماده 148 قانون کار تحت پوشش بیمه تأمین اجتماعی قرار گیرند و کارفرما موظف است سهم بیمه کارگر را به‌صورت ماهانه پرداخت کند. همین‌طور مالیات بر حقوق طبق قانون محاسبه و از فیش حقوقی کسر می‌شود. استخدام بدون بیمه یا قرارداد رسمی، تخلف محسوب می‌شود و می‌تواند منجر به پرداخت جریمه‌ برای کارفرما شود.

همچنین حقوق شغل نگهبان 24 48 نباید کمتر از حداقل دستمزد اعلامی از سوی شورای عالی کار باشد. به‌علاوه، مزایایی مانند حق اولاد، بن کارگری و حق مسکن باید به نگهبانان تعلق ‌گیرد.

قراردادهای استخدام نگهبان متاهل یا مجرد باید مطابق با ضوابط وزارت کار تنظیم و یک نسخه از آن در اختیار کارگر قرار گیرد. هرگونه تخلف در شرایط استخدام نگهبان بیمارستان، مجتمع مسکونی و… از مفاد قرارداد یا قانون کار، از طریق مراجع حل اختلاف وزارت کار قابل‌پیگیری است.

در تمام موقعیت‌های شغل نگهبانی مانند استخدام حراست بانک، شهرداری و موسسه حفاظتی یا در طرح‌های استخدام نگهبان شیفت شب و روز، رعایت دقیق این اصول ضروری است.

بیشتر بخوانید: آشنایی با شغل نگهبانی؛ شرایط لازم، شرح وظایف و بازار کار

محاسبه مرخصی سالانه و استعلاجی نگهبان شیفتی

نحوه محاسبه مرخصی استحقاقی و استعلاجی، یکی از موارد مهم در فیش حقوقی شغل نگهبان 24 48 است. آگاهی از نحوه محاسبه و اعمال درست مرخصی‌ها برای جلوگیری از تضییع حقوق نگهبان و اختلافات احتمالی بسیار ضروری است، به‌ویژه در شرایطی که نیروهایی با وضعیت‌های مختلف، مانند نگهبان متأهل یا بازنشسته، در یک مجموعه مشغول به کار هستند.

بر اساس قانون کار ایران (ماده 64 قانون کار)، هر کارگر به ازای هرماه کار، ۲.۵ روز مرخصی استحقاقی دارد که درمجموع سالانه معادل ۳۰ روز می‌شود؛ اما در مورد نگهبانانی که به‌صورت شیفت ۲۴-۴۸ کار می‌کنند، محاسبه این مرخصی کمی پیچیده به نظر می‌رسد.

در این سیستم، در هرماه معمولاً ۱۰ شیفت ۲۴ ساعته کاری وجود دارد. برای محاسبه مرخصی، ابتدا باید ساعت کار موظفی ماهانه را بر تعداد شیفت‌ها تقسیم کرد تا ساعت کار موظفی هر شیفت به دست آید. به‌عنوان‌مثال، اگر ساعت کار موظفی ماهانه ۱۹۱ ساعت باشد، ساعت کار موظفی هر شیفت حدود ۱۹ ساعت و ۶ دقیقه خواهد بود.

اگر نگهبان یک شیفت کامل ۲۴ ساعته را مرخصی بگیرد، فقط همان زمان ۱۹ ساعت و ۶ دقیقه به‌عنوان مرخصی استحقاقی کسر می‌شود و نه کل ۲۴ ساعت. اگر مرخصی کمتر از ساعت کار موظفی هر شیفت باشد، کل مدت مرخصی به‌عنوان مرخصی استحقاقی محاسبه می‌شود.

به‌بیان‌دیگر، در شغل نگهبان 24 48، یک روز مرخصی معادل یک شیفت ۲۴ ساعته است که به‌طورمعمول حدود ۱۹ ساعت و 6 دقیقه ساعت کار موظفی دارد؛ بنابراین، یک روز مرخصی در این سیستم معادل کسر حدود ۱۹ ساعت از مجموع مرخصی سالانه است.

قوانین مرخصی استعلاجی برای نگهبان

مرخصی استعلاجی به کارگرانی تعلق می‌گیرد که به دلیل بیماری یا حادثه قادر به انجام وظایف کاری نیستند. طبق قانون کار، نگهبانان مانند سایر کارگران مشمول مرخصی استعلاجی هستند و باید با ارائه گواهی پزشکی معتبر از پزشک یا مراکز درمانی رسمی، از این مرخصی بهره‌مند شوند. مدت و میزان مرخصی استعلاجی با توجه به نوع بیماری و تشخیص پزشک متفاوت است. در صورت پوشش بیمه‌ای کارگر، در این مدت سازمان تأمین اجتماعی موظف به پرداخت حقوق یا مستمری به فرد نگهبان است.

قانون مأموریت برای نگهبانان

سؤالی که در اینجا مطرح می‌شود این است که: «آیا شغل نگهبان 24 48 هم شامل مأموریت می‌شود؟». پاسخ مثبت است، اما با شرایط خاص. نگهبانان زمانی مشمول فوق‌العاده مأموریت هستند که از محل خدمت ثابت خود به‌طور موقت به مکان دیگری اعزام شوند. به‌عنوان‌مثال، اگر نگهبانی در یک مجتمع مسکونی مشغول به کار است و موسسه حفاظتی او را برای یک هفته به شهر دیگری اعزام کند، این مأموریت تلقی می‌شود.

بر اساس ماده ۴۶ قانون کار ایران، مأموریت به حالتی گفته می‌شود که کارگر برای انجام وظیفه‌ای موقت، به درخواست کارفرما به محل یا شهری غیر از محل اصلی کار خود اعزام شود. مأموریت زمانی صورت می‌گیرد که کارگر حداقل ۵۰ کیلومتر از محل کار اصلی خود دور شود یا مجبور به اقامت حداقل یک‌شب در محل مأموریت باشد.

نحوه محاسبه حق مأموریت

حق مأموریت به‌صورت مبلغی جداگانه و حداقل معادل مزد روزانه کارگر پرداخت می‌شود. این مبلغ حداقلی است و کارفرما می‌تواند بیشتر از آن پرداخت کند، اما کمتر از آن مجاز نیست.

در هنگام مأموریت، نگهبان باید علاوه بر دستمزد عادی، هزینه‌های مربوط به مأموریت را دریافت کند. این هزینه‌ها شامل ایاب‌وذهاب، غذا، محل اسکان و سایر مخارج مرتبط است. مبلغ آن معمولاً در قرارداد ذکرشده است یا بر اساس عرف محل تعیین می‌شود. بااین‌حال، شیفت‌های معمول نگهبانی در محل ثابت، مأموریت محسوب نمی‌شوند؛ بنابراین، حق مأموریت به آن‌ها تعلق نمی‌گیرد.

در طول مدت مأموریت، اگر ساعات کار انجام‌شده بیشتر از ساعات کاری قانونی باشد، علاوه بر حق مأموریت، اضافه‌کاری باید محاسبه و پرداخت شود. همچنین، مزایای شب‌کاری و کار در روزهای تعطیل در مأموریت‌ها لحاظ می‌شود و جداگانه پرداخت می‌گردد.

بیشتر بخوانید: راهنمای جامع شغل حراست؛ شرایط، میزان درآمد و بازار کار

تفاوت بین اضافه‌کاری و مأموریت برای شیفت‌های نگهبانی

در شیفت‌های شغل نگهبانی، گاهی اضافه‌کاری با مأموریت اشتباه گرفته می‌شود؛ به‌ویژه در مواردی که نگهبان از محل اصلی خارج‌شده اما وظیفه‌ای مشابه انجام داده است. باید توجه داشت که مأموریت با اضافه‌کاری تفاوت دارد.

اضافه‌کاری به ساعات کاری مازاد بر ساعات موظفی قانونی گفته می‌شود که در محل کار یا مأموریت انجام شود و مشمول پرداخت ۴۰ درصد فوق‌العاده اضافه‌کاری است؛ اما مأموریت به اعزام به محلی خارج از محدوده کار گفته می‌شود که حق مأموریت به‌صورت روزانه و جداگانه به آن تعلق می‌گیرد.

درنتیجه، نگهبانان در صورت اعزام به مأموریت مطابق شرایط قانونی، حق دریافت حق مأموریت را دارند که جدا از اضافه‌کاری و مزایای شیفت‌های نگهبانی محاسبه و پرداخت می‌شود.

اگر تمایل دارید که به عنوان نگهبان در یک مجموعه‌ی معتبر مشغول به کار شوید، می‌توانید جدیدترین آگهی‌های استخدام نگهبان 24 48 را در جاب ویژن مشاهده کنید.

نحوه محاسبه کارکرد و دستمزد نگهبان ۲۴-۴۸

محاسبه دستمزد برای شغل نگهبان 24 48 به دلیل خاص بودن مدل کاری آن نیاز به‌دقت بالایی دارد. برخلاف کارکنانی با ساعات کاری منظم، نگهبانانی که ۲۴ ساعت کار و ۴۸ ساعت استراحت دارند، باید حقوق آن‌ها با در نظر گرفتن تعداد شیفت‌های واقعی، شب‌کاری، تعطیل کاری و سایر آیتم‌های مرتبط محاسبه شود.

ابتدا باید حقوق پایه ماهانه طبق قانون کار مشخص شود. سپس برای هر ساعت اضافه‌کاری (بیش از ۴۴ ساعت در هفته)، ۴۰٪ اضافه پرداخت لحاظ ‌شود. در شیفت‌های شب، یعنی بین ساعت ۲۲ تا ۶ صبح (ماده 53 قانون کار)، نگهبان مشمول حق شب‌کاری معادل ۳۵٪ اضافه بر مزد هر ساعت خواهد بود.

همچنین اگر نگهبان در ایام تعطیل رسمی یا جمعه‌ها مشغول به کار باشد، آن روزها به‌عنوان تعطیل کاری به میزان 40 درصد مازاد بر مزد عادی محاسبه می‌شوند (ماده 62 قانون کار).

با توجه به این موضوع که حق شیفت یا نوبت کاری به کارهای گردشی تعلق می‌گیرد (ماده 55 قانون کار)، شغل نگهبان 24 48 شامل نوبت کاری نمی‌شود. نوبت کاری یا حق شیفت زمانی اتفاق می‌افتد که نیروی کار در نوبت‌های کاری گردشی در طول ماه مشغول به کار باشد. این بدان معنا است که ساعت ورود در شیفت‌های مختلف یکسان نباشد. این در حالی است که در مشاغل 24 48 ساعات ورود و خروج بدون تغییر و ثابت هستند.

در حالت‌هایی مانند استخدام نگهبان شیفت شب یا در پروژه‌های امنیتی مانند حراست بانک، معمولاً شب‌کاری دائمی است و سهم زیادی از حقوق را تشکیل می‌دهد.

همچنین، سایر مزایای نگهبان شامل عیدی (معادل دو ماه حقوق پایه در سال)، سنوات پایان خدمت (یک ماه حقوق پایه به ازای هرسال سابقه) و پاداش‌های احتمالی، در هنگام محاسبه حقوق لحاظ می‌شوند. تمام این موارد باید به‌صورت شفاف در فیش حقوقی شغل نگهبان 24 48 درج شوند.

آیا می‌توان نگهبان را بدون قرارداد رسمی به کار گرفت؟

طبق قانون کار، داشتن قرارداد کتبی الزامی است. اشتغال بدون قرارداد در موقعیت‌های استخدام نگهبان متأهل یا مجرد، ریسک قانونی بالایی برای کارفرما دارد. ضمن آن‌که بدون قرارداد ممکن است نگهبان یا حفاظت فیزیکی از مزایایی مانند بیمه، عیدی و سنوات محروم شود.

برای موقعیت‌هایی مانند استخدام نگهبان در موسسه حفاظتی، مجتمع مسکونی یا حتی بخش‌های دولتی مانند شهرداری، داشتن قرارداد و ثبت رسمی بسیار ضروری است.

جمع‌بندی

شغل نگهبان 24 48 با توجه به نوع شیفت کاری خاص و مسئولیت‌های پیوسته، نیازمند مدیریت دقیق حقوق و دستمزد است. یکی از مهم‌ترین گام‌ها، اطلاع‌رسانی شفاف به نگهبانان و کارفرمایان درباره حقوق، وظایف و الزامات قانونی آن‌ها است. موضوعی که در بسیاری از مواقع نادیده گرفته می‌شود و منجر به بروز اختلاف و نارضایتی می‌گردد.

رعایت قانون کار در محاسبه مرخصی، مأموریت، دستمزد، حق شیفت و نوبت‌کاری نه‌تنها حق قانونی کارگران و نگهبانان را تضمین می‌کند، بلکه از هزینه‌های حقوقی و شکایات احتمالی علیه کارفرمایان جلوگیری می‌کند. همچنین، کار بدون قرارداد یا بیمه، موجب تضییع حقوق نگهبانان خواهد شد. درنهایت، در صورت بروز اختلاف یا هرگونه ابهام در تفسیر قانون، استفاده از مشاوره حقوقی تخصصی توصیه می‌شود.