چرخش شغلی چیست و چه مزایایی دارد؟
داشتن كاركنان چند مهارته برای هر مدير و به طوركلی براي هر سيستم يك مزیت بزرگ محسوب می‌شود. وجود اين افراد در هر مجموعه‌ای مي‌تواند موجب تسهيل و تسريع در امور و صرفه‌جويي در زمان و حتي در منابع شود. یکی از راه‌های پرورش اینگونه کارمندان، چرخش شغلی است؛ یعنی جابه‌جا کردن افراد در مشاغل هم‌خانواده و همگون كه با آنها آشنايي دارند.
در این مقاله از سایت کاریابی، به تعریف چرخش شغلی و مزایا و معایب آن برای کارمندان و شرکت‌ها می‌پردازیم.
چرخش شغلی در مدیریت منابع انسانی چیست؟
چرخش شغلی یاjob rotation چیست؟ یک استراتژی پرطرفدار منابع انسانی، چرخش شغلی است که بر تغییر موقعیت شغلی کارمندان در داخل سازمان و افزایش بهره‌وری آنها تمرکز دارد. چرخش شغل عامل مهمی در افزایش سطح انگیزه و علاقه در بین کارکنان است.
جابجایی نیروی انسانی در سازمان نیاز به آموزش دارد و برای اینکه کارمندان بهره‌وری بیشتری در موقعیت شغلی جدید خود داشته باشند، باید با مهارت چرخش شغلی و نیازمندی‌های آن آشنا شوند.
چرا چرخش شغلی اهمیت دارد؟
چرخش شغلی به کارفرما کمک می‌کند تا پتانسیل کارکنان را ببیند و برای آموزش مهارت‌های جدید در تمام سازمان سرمایه‌گذاری کند. همچنین می‌تواند به کاهش هزینه‌ها کمک کرده و کارکنانی را که با نحوه کار یک سازمان آشنا هستند، حفظ کند، حتی اگر برای یک نقش خاص به آموزش اضافی نیاز باشد. در چرخش شغلی مزایای زیادی هم برای کارکنان و هم برای کارفرمایان وجود دارد. با وجود اینکه فرآیند برنامه‌ریزی و سازماندهی جابجایی شغلی، کار چندان ساده‌ای نیست، در بسیاری از سازمان‌ها یک استراتژی ارزشمند به شمار می‌آید.
مزایای چرخش شغلی چیست؟
چرخش شغلی مزایای زیادی دارد. به طور کلی، مزایای جابجایی شغل کارمندان شامل موارد زیر می‌شود:
- بهبود دانش کارکنان از عملیات شرکت
- کاهش خستگی در بین کارکنان
- افزایش نوآوری از سوی کارکنان
- شناسایی علایق و مهارت‌های کارکنان در شغلهای جدید
- کاهش فشار فیزیکی و ذهنی بر کارکنان
- بهره‌وری بیشتر
- شناسایی مستعدترین افراد برای هر موقعیت شغلی
- فرصت رشد بیشتر برای کارکنان
در ادامه، به تشریح برخی از این مزایا برای کارمندان و مدیران می‌پردازیم.
کم‌تر شدن خستگی‌های ناشی از یکنواختی
چرخش شغلی باعث می‌شود کارمندان با چالش‌های جدیدی روبه‌رو شوند و کم‌تر دچار خستگی‌های ناشی از یکنواختی کار شوند. انجام کارهای تکراری باعث کاهش اشتیاق، نارضایتی و پایین آمدن روحیه اغلب کارکنان (خصوصا افراد نسل هزاره و نسل زد) می‌شود.
چرخش شغلی و ایجاد مسئولیت‌های جدید برای کارمندان می‌تواند با کاهش موارد اشاره شده، باعث افزایش بهره‌وری و انگیزه کارکنان شود و از استعفا و خروج آنها از سازمان جلوگیری کند.
ارتقای مهارت‌های فردی کارکنان
کارمندان در جایگاه جدید، مهارت‌های تازه‌ای یاد می‌گیرند که هم به نفع شرکت بوده و هم باعث می‌شود افراد برای توسعه فردی نیاز به تغییر سازمان نداشته باشند. داشتن تبحر در کاری که انجام می‌دهید حائز اهمیت است، اما همچنین می‌تواند محدود کننده باشد و بهره‌وری شما را کاهش بدهد. استراتژی چرخش شغلی به کارکنان کمک می‌کند تا مهارت‌های جدیدی را توسعه دهند که هم در موقعیت شغلی جدید و هم در موارد دیگر به بهبود کیفیت زندگی آنها کمک می‌کند. توسعه مهارت‌های فردی می‌تواند باعث ایجاد حس ارزشمندی در کارکنان، تقویت روحیه، افزایش تعامل و بالا رفتن سطح دانش آنها شود.
همچنین استخدام بدون سابقه کار در موقعیت‌های شغلی جدید دشوار است و چرخش شغلی در یک سازمان به شما کمک می‌کند تا بتوانید تجربه کاری کافی را قبل از تغییر سازمان به دست بیاورید.
پخش شدن فشار و استرس یک جایگاه شغلی بین چند نفر
برخی موقعیت‌های شغلی فشار و استرس زیادی به کارکنان وارد می‌کند که در درازمدت تحمل آن برای یک نفر سخت است. چرخش شغلی کمک می‌کند این فشار همیشه روی یک نفر نباشد و در بازه‌های زمانی مختلف افراد به صورت چرخشی در آن جایگاه قرار بگیرند. اگر شغل یک کارمند از نظر فیزیکی (یا حتی ذهنی) 24 ساعته و هفت روز هفته خسته کننده باشد، می‌تواند دچار فرسودگی شغلی شود.
یافتن مناسب‌ترین جایگاه شغلی برای کارمندان
چرخش شغلی کمک می‌کند توانایی کارمندان در انجام کارهای مختلف سنجیده شود و در نهایت در جایگاهی متناسب با توانمندی‌هایشان قرار بگیرند. این نکته یکی از مهم‌ترین مواردی است که در وظایف محوله به کارمندان باید لحاظ شود و اموری که بیشتر در آنها توانمند هستند به آنها سپرده شود تا خروجی مطلوبتری نیز برای شرکت داشته باشد. در واقع تناسب میان شغل و شخصیت کارمندان در عملکرد آنها بسیار تاثیرگذار است و باید اموری به کارمندان سپرده شود که با شخصیت آنها سازگارتر است.
برای آشنایی بیشتر با تناسب شخصیت و موقعیت شغلی و یافتن شغل مناسب خود براساس تیپ شخصیتی و نیازهای فردی، می‌توانید مقاله «انتخاب شغل مناسب با توجه به نتیجه تست نیازهای اساسی گلاسر» را در بلاگ جاب ویژن بخوانید.
به طور کلی، چرخش شغلی به شناسایی استعداد و مهارت‌های فرد در موقعیت‌های شغلی جدید کمک می‌کند. ممکن است یک کارمند در موقعیت شغلی فعلی خود عملکرد و بهره‌وری پایینی داشته و پس از قرار گرفتن در یک موقعیت شغلی دیگر بازدهی بیشتری داشته باشد.
استراتژی چرخش شغلی می‌تواند به درک نقاط قوت و ضعف یک کارمند کمک کند و باعث شود مناسب‌ترین فرد برای هر موقعیت شغلی در سازمان انتخاب شود.
متوقف نشدن کارها در صورت غیبت برخی از کارمندان
یکی از مزایای چرخش شغلی این است که زمانی که یکی از کارمندان به مرخصی می‌رود و یا شرکت را ترک می‌کند، تا زمان پر شدن مجدد آن جایگاه بقیه افراد می‌توانند جای خالی او را پر کنند و دردسری برای شرکت ایجاد نمی‌شود. این مسئله هم برای شرکت و هم برای کارمندان سودمند است. در این صورت کارمندان نیز می‌توانند با خیال راحت‌تری از مرخصی‌های خود استفاده کنند.
مطلب مرتبط: قبل از آنکه به یک پیشنهاد کاری بله بگویید، این 8 سوال را از خود بپرسید
نحوه اجرای برنامه چرخش شغلی
برای اینکه بتوانید فرآیند چرخش شغلی را در سازمان پیاده‌سازی کنید، مراحل زیر را در نظر داشته باشید:
- تعیین اهداف
- ایجاد دستورالعمل و شیوه اجرا
- تحلیل برنامه
1. تعیین اهداف
باید بررسی کنید که جابجایی شغلی کارمندان با چه هدفی انجام می‌شود؟ قصد دارید با اجرای برنامه چرخش شغلی به چه چیزی برسید؟
قبل از شروع فرآیند جابجایی کارکنان، اهداف چرخش شغل را تعریف و تنظیم کنید. به عنوان مثال، اهداف شما ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- توسعه دانش کارکنان
- سهیم‌تر شدن کارمندان در فرآیندهای کسب و کار
- افزایش مهارت‌های کارکنان
- جلوگیری از فرسودگی شغلی
2. تدوین استراتژی
برنامه چرخش شغلی شما چیست؟ استراتژی شما برای عملی کردن برنامه چرخش کار باید به سوالات چه کسی، چه چیزی، کجا، چه زمانی، چرا و چگونه پاسخ داده و دستورالعمل‌های مشخصی ارائه بدهد.
می‌توانید با کمک نمونه سوالات زیر، دستورالعمل‌های مشخص‌تری برای اجرای برنامه جابجایی کارکنان ایجاد کنید:
- پروتکل چرخش شغلی چیست (آیا با چرخش مدیران آغاز می‌شود یا کارمندان)؟
- کارمندان در چه موقعیت‌های شغلی قرار خواهند گرفت؟
- چه زمانی قرار است جابجایی انجام شود؟
- چرا کارمندان موقعیت شغلی خود را تغییر می‌دهند؟
- چگونه قرار است کارمندان در موقعیت‌های جدید مستقر شوند؟
بهتر است دستورالعمل‌ها با ادبیات مناسب و به زبان ساده به صورت کتبی در اختیار کارمندان نیز قرار بگیرد تا بتوانند در صورت نیاز به آنها مراجعه کنند.
مطلب مرتبط: راهنمای جامع استخدام؛ شغل مناسب خود را پیدا کنید و آن را به چنگ بیاورید
3. تجزیه و تحلیل
فرآیند جابجایی شغلی چگونه پیش می‌رود؟ آیا مشکلاتی در برنامه وجود دارد که باید حل شوند؟ پس از اجرای برنامه جابجایی کارکنان، باید آن را تحلیل کنید. تجزیه و تحلیل برنامه جابجایی کارمندان به شما در درک منافع این جابجایی برای کارمندان و سازمان کمک می‌کند. همچنین می‌توانید از کارمندان بازخورد بخواهید یا با استفاده از یک پرسشنامه استاندارد (پرسشنامه اثربخشی چرخش شغلی) میزان تاثیر برنامه بر کارمندان را بررسی کنید.
جمع‌بندی
در این مقاله به بررسی مفهوم چرخش شغلی در سازمان و مزایای آن پرداختیم. چرخش شغل و جابجایی کارمندان در سازمان، مزایا و معایب خاص خود را دارد. یکی از مهم‌ترین مزایای جابجایی شغلی کارکنان، کاهش ریسک و هزینه‌های مربوط به استخدام کارمند جدید است. توسعه شغلی کارکنان، کاهش خستگی و فرسودگی شغلی، شناسایی استعدادها و پیشبرد بهتر امور سازمان نیز برخی دیگر از مزایای جابجایی کارمندان در سازمان هستند که در این مقاله به توضیح آنها پرداختیم. در نهایت، استفاده از ابزارهای مختلف مانند پرسشنامه چرخش شغلی، برای بررسی اثربخشی فرآیند جابجایی کارکنان، می‌تواند به تحلیل بهتر روند تغییرات و بهبود برنامه جابجایی کارکنان در سازمان شما کمک کند.
نویسنده
اشتراک گذاری
بدون دیدگاه 
