راهنمای جامع شغل مهندسی برق ویژه کارجویان
سالهاست که مهندسی برق، انتخاب برترین دانشآموزان و افراد نخبه برای تحصیلات دانشگاهی است. اما آیا تقاضا برای شغل مهندس برق هم به همین اندازه بالاست؟ در این مقاله به معرفی شغل مهندسی برق و شرایط استخدام آن میپردازیم.
اگر نگاهی اجمالی به بازار کار و آگهیهای درخوست همکاری که هر روزه در سایت جاب ویژن منتشر میشوند بیاندازید، به این نتیجه میرسید که گرچه تقاضا برای جذب مهندس برق کم نیست، اما برای کارفرما هنگام استخدام، مهارتها و توانمندیهای جانبی اهمیت بیشتری نسبت به درسهایی که در دانشگاه خواندهاید دارد.
با توجه به این مسئله، در این مقاله سعی داریم به مهمترین دغدغهها و مسائل شما در رابطه با بازار کار مهندسی برق ازجمله اهمیت این شغل، مزایا و معایب کار بهعنوان مهندس برق، جایگاههای شغلی و مهارتهای مورد نیاز مهندس برق بپردازیم.
چرا سازمانها به استخدام مهندسین برق نیاز دارند؟
سازمانها و مجموعههایی که به دنبال جذب مهندس برق هستند، معمولا در حوزه صنعت یا خدمات فعالیت میکنند. این سازمانهای دولتی یا خصوصی، بسته به نوع فعالیت انتظار دارند مهندس برق سیستمها و ابزارهای الکتریکی و الکترونیکی را طراحی و تولید کند. همچنین مهندس برق باید در فواصل معین و مشخص، به سایتها و شهرهایی که تجهیزات الکترونیکی در آن محلها نصب شدهاند سرکشی کرده و میزان کارایی وسایل را بررسی کند.
با توجه به اهمیت این کار، معمولا کارفرما شرایط ویژهای برای این افراد در نظر میگیرد. به همین دلیل در بیشتر مواقع مزایای کاری این شغل بیشتر از مشاغل مشابه است.
لینک مرتبط: فرصت های استخدامی مهندس برق
بازار کار گرایشهای مختلف شغل مهندسی برق
مهندسی برق را میتوان بزرگترین گروه مهندسی دانست و مشاغل مربوط به هر گرایش مانند شغل های رشته برق صنعتی، با فرصت های شغلی مهندسی برق قدرت تفاوت دارند. به علت گستردگی کاری و علمی در این رشته، مهندسی برق به چهار زیرشاخه مهم و اساسی تقسیم میشود:
مهندسی برق- الکترونیک
خوب است بدانید که رشته الکترونیک، پردرآمدترین رشته برق به شمار میآید. کسانی که در این گرایش تحصیل کردهاند معمولا در زمینه ساخت قطعات اکترونیکی و مدارها و… فعالیت میکنند.
مهندسی برق- مخابرات
اگر گرایش مخابرات را انتخاب کردهاید میتوانید در سازمانهایی که در زمینه ارتباطات راه دور و تلکام فعالیت میکنند مشغول به کار شوید. برخی از این سازمانها عبارتند از: اپراتورهای تلفن همراه، اداره مخابرات، سازمان صدا و سیما و … .
مهندسی برق- قدرت
شاید شما هم یکی از فارغالتحصیلان پرشمار این گرایش باشید. به دلیل موقعیتهای شغلی بهتر برای مهندس برق قدرت، بسیاری از دانشجویان رشته برق این زیرشاخه را انتخاب میکنند. فرصتهای کاری این رشته از طراحی و ایجاد شبکه انتقال قدرت در نیروگاهها گرفته تا طراحی تابلوبرقها در واحدهای صنعتی کوچک، بسیار متنوع است.
اگر در جستجوی کار برای این عنوان شغلی هستید، سری به سایت جاب ویژن بزنید و با انتخاب گروه شغلی «مهندسی برق» و جستجوی کلیدواژه «قدرت» برای آگهیهای استخدام مهندس برق قدرت رزومه خود را ارسال کنید.
مهندسی برق- کنترل
غالبا مهندسان برق کنترل، وظیفه نظارت و کنترل سیستمهای طراحی شده را بر عهده دارند. اگر ترجیح میدهید برای کار در یک سازمان دولتی گزینش شوید؛ انتخاب این گرایش کمک زیادی به شما میکند. معمولا سازمانهای موشکی و پدافند یا شرکتهایی که در زمینه هوافضا فعالیت دارند؛ مهندسان برق کنترل را جذب میکنند.
وظایف مهندسین برق چیست؟
همانطور که اشاره شد، بسته به گرایشهای انتخابی، فرصتهای شغلی و زمینههای کاری در شغل مهندسی برق بسیار متنوع است. اما معمولا هنگامی که سازمانی نیاز به جذب مهندس برق دارد؛ به دنبال فردی است که چندین مورد از وظایف زیر را انجام دهد:
- طراحی، توسعه، تست و مدیریت ابزارهای الکترونیک
- طراحی و تولید روشهای جدید برای بهبود یا طراحی محصولات به کمک ابزارها و سیستمهای الکتریکی
- توسعه استانداردها برای سیستمها و روشهای الکتریکی و الکترونیکی
- تجزیه و تحلیل نیازهای مشتری و تعیین ظرفیت و هزینه برای تهیه یک سیستم ارزیابی و توسعه سیستمها
میتوان گفت بهعنوان مهندس برق، وظیفه اصلی شما طراحی محصولات و سیستمهای الکتریکی و الکترونیکی برای کاربردهای تجاری، صنعتی، پزشکی، نظامی، نرمافزار و … است و زمینه کاری شما را مجموعهای مشخص میکند که در آن جذب شدهاید.
چه سازمانها و شرکتهایی به دنبال مهندس برق هستند؟
اگر مجموعهای از سیستمها و محصولات الکتریکی یا الکترونیکی استفاده میکند، قطعا به مهندس برق نیاز دارد. بنابراین شما میتوانید در بسیاری از شرکتها در زمینههای علوم فیزیکی، مهندسی، خودرو، هواپیما و… مشغول به کار شوید. نیروگاههای تولید برق هم اکثرا موقعیتهای زیادی برای جذب متخصصان در شغل مهندسی برق دارند.
سایر فرصتهای شغلی که در سایت جاب ویژن برای مهندسان برق منتشر میشود، در حوزههای هوافضا، مهندسی ساختمان و سازه (طراحی و نظارت بر سیستمهای برقی ساختمان)، طراحی و ساخت سختافزارها و … قرار دارد.
همچنین اگر به کار در حوزه پزشکی علاقهمندید، این امکان را دارید که برای همکاری با شرکتهای ساخت و تولید تجهیزات پزشکی درخواست بفرستید؛ چرا که بسیاری از این تجهیزات با سیستمهای الکتریکی کار میکنند.
البته برای مهندسان برقی که تمایل دارند در سازمانها و ارگانهای دولتی یا نیمه دولتی جذب شوند هم فرصتهای شغلی بسیار زیادی وجود دارد که میتوانید آنها را در سایت جاب ویژن ببینید. همکاری صنایع مخابراتی و تلکام، شرکتهای خودروسازی (به منظور طراحی سیستم الکتریکی خودروها) و صنایع نظامی و هواپیمایی (برای طراحی و تولید تجهیزات راداری و ناوبری) بخشی از این مشاغل دولتی هستند که معمولا آگهیهای شغلی زیادی برای جذب مهندس برق منتشر میکنند.
در بلاگ جاب ویژن بخوانید: میانگین درآمد مهندس برق در ایران و سایر کشورها چقدر است؟
آینده شغلی مهندسی برق
بر اساس گزارشهای منتشر شده توسط دفتر آمار ایالات متحده آمریکا، رشد فرصتهای شغلی برای مهندسان برق، 3% و متنتاسب با میانگین رشد در سایر رشتههاست. البته این نرخ در کشورهای مختلف بر اساس نرخ تولید و توسعه و حوزههای کاری تغییر میکند.
به طور مثال، پیشبینی میشود برای موقعیت شغلی مشاوره در زمینه طراحی، تولید و نظارت؛ تقاضای بیشتری نسبت به سایر موقعیتها وجود داشته باشد.
همچنین از آنجا که ثبت شرکتهای خدماتی و علمی و فنی بیشترین رشد را داشته، احتمالا آگهیهای جذب مهندس برق در این شرکتها بیشتر خواهد بود.
مزایا و معایب شغل مهندسی برق
انتخاب هر رشته کاری و تحصیلی و فعالیت در آن، مزایا و معایبی را در پی خواهد داشت که در برخی شغلها بیشتر و در برخی کمتر است. مهندسی برق هم از این قاعده مستثنا نیست و اگر جویای کار در این حوزه هستید، خوب است مزایا و معایب آن را بشناسید.
شرایط کاری و اعتبار
یکی از مهمترین مزایای شغل مهندسی برق، اعتبار و وجهه اجتماعی آن و شرایطی است که کارفرما برای شما در نظر میگیرد. البته شاید لزوما سازمان برای استخدام مهندس برق حقوق بالاتری پرداخت نکند؛ اما در اکثر مواقع و بسته به امکانات موجود، مزایایی مانند حق ماموریت، بیمه تکمیلی، سرویس ایاب و ذهاب و … را برای این موقعیت شغلی در نظر میگیرند.
برای اینکه از بازه حقوق دریافتی توسط مهندسان برق مطلع شوید، میتوانید به سایت کاریابی جاب ویژن مراجعه کنید و بعد از انتخاب گروه شغلی مهندسی برق با استفاده از فیلتر «حقوق درخواستی»، حقوق پرداختی توسط سازمانها و مجموعهها را مشاهده کنید. از این طریق میتوانید پردرآمدترین شغل های مهندسی برق را مشاهده کرده و برای آنها رزومه ارسال کنید. بهطور میانگین، حقوق مهندس برق در سال 1402 در شهر تهران، 16 میلیون تومان در ماه است.
امکان دورکاری
در زمینههای خاصی مانند ساختمانسازی، مشاوره، تحقیق و توسعه و..، امکان جذب مهندس برق پاره وقت وجود دارد. این مزیت موجب میشود بتوانید بهتر زمانتان را برنامهریزی کنید و حتی بهصورت پروژهای با چند کارفرمای دیگر هم قرارداد ببندید. البته این امکان برای اکثر شغلهای دولتی و رسمی وجود ندارد.
استخدام مهندسهای برق برای امریه
همین یک مزیت برای بسیاری از آقایان کافی است تا این رشته را انتخاب کنند. همانطور که اشاره شد، سازمانهای دولتی و مخصوصا صنایع نظامی، نیاز مبرمی به مهندس برق دارند که به شما این امکان را میدهد دوران سربازی خود را در این مجموعهها و در طول مدتی که کار میکنید بگذرانید. البته از آنجا که تقاضا برای امریه شدن بسیار زیاد است؛ باید روی رزومه و تواناییهای خود کار کنید تا برای امریه انتخاب شوید.
برای اطلاع از شرایط امریه سربازی برای مهندسی برق، به سایت جاب ویژن مراجعه کنید و با انتخاب گروه شغلی «مهندسی برق» و کلیدواژه «امریه»، از شرایط و موقعیتهای موردنظر باخبر شوید.
خطرات و آسیبهای کاری
مهمترین عیب گزینش بهعنوان مهندس برق، خطراتی است که شما را در محل کار تهدید میکنند. اگر در نیروگاه مشغول باشید، اجتناب از خطرات کار با فشار متوسط و قوی امکان ناپذیر است. البته لزوما تمامی مشاغل مرتبط با مهندسی برق مانند برقکاری خطرناک نیستند. مثلا شغلهایی در زمینه صنعت مخابرات یا سختافزارها معمولا اداری هستند و خطری ندارند. اما اگر به کار در نیروگاهها یا صنایع نظامی علاقهمندید، حتما این نکته را در نظر بگیرید.
ماموریتهای شغلی
یکی دیگر از معایب شغل مهندسی برق، ماموریتهای کاری است که به فراخور سازمان و موقعیت شغلی احتمال دارد با آنها روبرو شوید. اگر تجهیزات و سیستمهایی که شما مسئول طراحی، تولید یا نظارت بر آنها هستید نزدیک به محل کار دائمی شما نیست یا در شهر دیگری قرار دارد، مجبور خواهید بود در فواصل مشخص برای سرکشی و تعمیر و نگهداری از آنها به ماموریت بروید.
مهندس برق به چه مهارتهایی احتیاج دارد؟
درسهایی که شما در دانشگاه میخوانید بسیار سخت و پیچیده هستند؛ اما برای کارفرما کافی نیستند. علاوه بر تواناییتان در کار با نرمافزارهای مرتبط (که در بخش بعدی بیشتر درباره آنها توضیح خواهیم داد)، باید از مهارتهای دیگری هم برخوردار باشید تا سازمانی که درخواست جذب مهندس برق داده را مجاب کنید که از بین متقاضیان فراوان، شما را انتخاب کند.
بخشی از این مهارتها، فنی هستند و به توانایی شما در حیطه تخصصیتان برمیگردند، اما تعداد دیگری از مهارتهایی که برای فعالیت در شغل مهندسی برق باید به آنها تسلط داشته باشید، مهارتهای عمومی یا اصطلاحا مهارتهای نرم هستند.
- تمرکز: کار با سیستمهای الکترونیکی به تمرکز ودقت بسیار زیادی احتیاج دارد و اگر از آن دست افرادی هستید که به راحتی تمرکز خود را از دست میدهند، در حل مشکلات و طراحی سیستمها با مشکلات جدی مواجه خواهید شد.
- ابتکار عمل: همه سیستمها و تجهیزات از یک الگو پیروی نمیکنند و ممکن است هربار مشکل جدیدی برای قطعات به وجود بیاید. شما باید آمادگی داشته باشید در برخورد با مشکلات پدیدآمده، رویکردهای متنوع و گوناگونی اتخاذ کنید تا مشکلات و ایرادات کار در کمترین زمان حل شوند.
- مهارتهای بین فردی و روحیه همکاری: قرار نیست بهعنوان یک مهندس برق تنها پشت میزی بنشینید و کار کنید. شما باید با تکنسینها، مدیران پروژه، کارفرماها و…. همکاری کنید و درک متقابلی از خواستهها، توانمندیها و نقاط ضعف و قوت یکدیگر داشته باشید.
- مهارتهای ریاضی: قطعا فردی که در دانشگاه در رشته مهندسی برق پذیرفته شده، تسلط خوبی به مهارتهای ریاضی دارد؛ اما باز هم ممکن است در برخی از موقعیتهای شغلی نیاز به تواناییهای بیشتری در این زمینه باشد. مخصوصا در مشاغلی که با مدارها و قطعات بسیار حساس سر و کار دارند، نیاز بیشتری به تسلط در این مهارت دارید.
- دست به آچار بودن: مهارت و توانایی کار عملی یا اصطلاحا دست به آچار بودن، برای مهندس برق اهمیت بسیار زیادی دارد. معمولا کارفرما به دنبال فردی میگردد که حتی در نبود تکنسینها بتواند مشکلات اولیه تجهیزات و قطعات را پیدا و حل کند.
- نوشتن: شاید نیاز به مهارت نوشتن برای جذب مهندس برق منطقی به نظر نرسد؛ اما خوب است بدانید که بخشی از وظایف این فرد، این است که کتابچههای راهنمای تعمیر و نگهداری قطعات و تجهیزات، اسناد طراحی و نشریات فنی سیستمها و محصولات تولید و طراحی شده را فراهم کند. قطعا اگر در نوشتن مهارت نداشته باشید در این زمینه با مشکل مواجه خواهید شد.
- زبان انگلیسی قوی: مهارتهای نوشتاری و گفتاری شما در زبان انگلیسی، شانس شما را برای استخدام مهندس برق بالا خواهد برد. چرا که برای کار در این رشته و طراحی سیستمهای کارآمد و بهینه نیاز دارید با علم روز همراه باشید و جدیدترین اطلاعات را از ژورنالهای خارجی مطالعه کنید.
در آگهیهای استخدام شغل مهندسی برق چه نرمافزارهایی بیشتر مورد نیاز هستند؟
اکثر کارها در مشاغل مرتبط با این رشته، با استفاده از نرمافزارها انجام میشوند. البته تعداد نرمافزارهای مطرح در مهندسی برق تقریبا زیاد است و شما با توجه به تخصص و زمینه کاری انتخاب میکنید روی کدام یک از نرمافزارها تسلط بیشتری داشته باشید.
علاوه بر توانایی کار با نرمافزارهای تخصصی هر رشته، بسیار مهم است که توانایی کدنویسی (معمولا به زبان پایتون یا C) و کار با نرمافزار MATLAB را داشته باشید. از آنجا که محاسبات مورد نیاز در صنایع برقی بسیار سخت و پیچیده هستند، شما باید کاملا به نرمافزار متلب مسلط باشید.
همچنین بخش Simulink در این نرمافزار، برای تحلیل انواع مدارها بسیار کارآمد است. به همین دلیل بسیاری از کارفرماها تسلط کامل به نرمافزار متلب را یکی از شروط اصلی استخدام مهندس برق ذکر میکنند.
در جدول زیر، تعدادی از مهمترین نرمافزارهایی که برای اشتغال باید به آنها مسلط باشید را جمعآوری کردهایم:
نام نرمافزار | وظیفه تخصصی نرمافزار |
Altium Designer | شبیهساز مدارات الکترونیکی |
Codevision AVR | برنامهنویسی میکروکنترلرهای AVR |
Proteus Design | تحلیلهای مداری |
Eplan Pro | طراحی تابلوبرقها |
AutoCAD Electrical | نقشه کشیهای صنعت برق |
Codence OrCAD PSpice | تحلیل مدارها، شبیهسازی و طراحی مدارها و آنالیزهای DC و AC |
CST Studio Suit | ساخت و تحلیل PCB های قدرتی |
روند پیشرفت شغلی مهندس برق به چه صورت است؟
اگر به دنبال جذب در سازمانها و شرکتهای معتبر برای شغل مهندسی برق هستید، باید از همان دوران دانشجویی روی مهارتهایی مانند تسلط بر نرمافزارها (مخصوصا متلب و C) کار کنید. یکی دیگر از مواردی که میتواند بعدها در گزینش شما تاثیرگذار باشد، کارآموزیها و شرکت در دورههای عملی است.
از آنجا که معمولا استخدام مهندس برق بدون سابقه کار کمتر اتفاق میافتد، بهتر است از همان زمان تحصیل به بخش «ارتباط با صنعت» دانشگاه مراجعه کنید و دورههای کارآموزی بدون حقوق را بگذرانید.
اگر هم فارغالتحصیل شدهاید و در جستجوی فرصت شغلی مهندس برق بدون سابقه کار میگردید، بهتر است ابتدا از فرصتهای شغلی جذب تکنسین شروع کنید. احتمالا ترجیح میدهید بهعنوان مهندس برق و طراح کارتان را شروع کنید، اما کارفرماها به تجربه کار عملی شما اهمیت زیادی میدهند و تجربه کاری در موقعیت تکنسین، شانس شما را برای یافتن شغل ایدهآلتان بسیار بالاتر خواهد برد.
بعد از اینکه سابقه کاری کسب کردید و در کار با نرمافزارهای مرتبط خبره شدید، میتوانید در موقعیتهای بهتری به دنبال شغل مورد نظرتان بگردید. به غیر از مشاغل دولتی که درباره آنها صحبت کردیم، کار در صنعت انرژیهای نو مثل نیروگاههای خورشیدی یا ساخت اجزاء نیمه هادی هم به دلیل رشد سریع فناوریهای مربوطه و نوآوریهای ایجاد شده در آنها، از چشمانداز شغلی خوبی برخوردار است.
بر اساس دادههای موجود به نظر میرسد مشاغل حوزه مهندسی برق، به دلیل رشد علم و اختراعات جدید در حال دگرگونی و تغییر هستند. اگر ترجیح میدهید به جای کار مستقیم در صنعت، به پژوهش در این زمینه بپردازید و راهکارهایی برای توسعه و بهینهسازی سیستمها و روشهای رایج پیدا کنید، میتوانید در آزمایشگاه ها، دانشگاهها و پژوهشکدهها به تیمهای تحقیقاتی بپیوندید. البته معمولا برای جذب در این موقعیتهای شغلی باید تحصیلات تکمیلی (ارشد یا دکترا) داشته باشید.
مسیر شغلی دیگری که بعد از طی نمودن مراحل بالا برای شما باز میشود، مشاوره است. انتخاب شغل مشاوره هم درآمد خوبی دارد و هم امکان کار کردن در ساعات دلخواه را برای شما فراهم میکند. تقاضا برای جذب مشاور در حوزه مهندسی برق هم روز به روز بیشتر میشود و دست شما را برای انتخاب شرکت و سازمان مورد نظر باز میگذارد.
کارآفرینی هم پله آخری است که میتوانید روی آن قرار بگیرید. البته گاهی دانشجویان و افراد تازهکار هم اقدام به این کار میکنند. تجربه نشان میدهد بهتر است ابتدا تجربه لازم در همه زمینههای کاری به دست بیاورید و سپس برای احداث کارگاه، شرکت یا کارخانه خود اقدام کنید. خوشبختانه به دلیل نیازها و کمبودهای بازار کار، موقعیتهای فراوانی وجود دارد که میتوانید در آن زمینهها کسب و کار خودتان را راهاندازی کنید.
جمعبندی
از زمانی که ادیسون نیروی برق را به خدمت نیازهای بشری مانند روشنایی درآورد تا به حال، تجهیزات، سیستمها و روشهای الکتریکی و الکترونیکی بسیاری راه خود را به صنایع مختلف باز کردهاند. کسی که میتواند این سیستمها و قطعات را طراحی کند، توسعه ببخشد و بر نحوه کار آنها نظارت کند مهندس برق است.
مهندسان برق در چهار گرایش برق قدرت، برق کنترل، برق مخابرات و برق الکترونیک تحصیل میکنند که هر یک بخشی از نیازهای بازار در صنعت برق را پاسخگو است. روزانه در سایت جاب ویژن تعداد زیادی آگهی همکاری برای هر کدام از این گرایشها منتشر میشود که میتوانید آنها را مشاهده نموده و برای هر کدام، رزومه ارسال نمایید.
فارغ از شغلهای دولتی مانند کار در صنایع نظامی، هواپیمایی و هوافضا، خودروسازی، شرکتهای مخابراتی و صنایع موشکی، مشاغلی مانند ساخت و ساز، مهندسی پزشکی و نیروگاهها هم به مهندس برق احتیاج دارند. البته در مشاغل نیمه دولتی و خصوصی، معمولا نیاز به مهندس برق قدرت بیشتر از سایر گرایشهاست.
اگرچه منابع درسی و دانشگاهی برای این رشته بسیار سخت و پیچیده هستند، اما باید علاوه بر آنها به زبان انگلیسی و نرمافزارهای تخصصی هم مسلط باشید. مهارتهای زبان انگلیسی از آن رو برای شما اهمیت دارد که بتوانید منابع تخصصی و اصلی را مطالعه کنید و از علم روز مطلع باشید. توانایی کار با نرمافزارها هم یکی از اصلیترین خواستههای کارفرما در هنگام جذب مهندس برق است.
تسلط به متلب و یک زبان برنامه نویسی مثل C یا پایتون برای همه مهندسان برق ضروری است، اما یادگیری سایر نرمافزارها بستگی به حوزه تخصصی شما دارد.
با تقویت این مهارتها و سایر ویژگیهای مدنظر کارفرما، شانس زیادی دارید که به صورت پروژهای یا تمام وقت در شغل مهندسی برق در سازمانها و مجموعهها پذیرفته شوید و بعد از آن حتی میتوانید خودتان شرکت یا موسسهای را تاسیس کنید.
منبع: Collegegrad