بررسی وضعیت دورکاری در دوران کرونا و تجربه‌های کاربردی سازمان‌ها
فهرست مطلب
جاب ویژن برای بررسی وضعیت دورکاری teleworking کارمندان در ایران، یافتن دلایل سازمان‌ها برای بهره نبردن از این روش و به اشتراک گذاشتن تجربه‌های دیگر سازمان‌ها از دورکار کردن نیروهای خود، ﯾﮏ ﻧﻈﺮﺳـﻨﺠﯽ جامع برگزار کرد که 507 ﺳﺎزﻣﺎن در آن شرﮐﺖ ﮐﺮدﻧﺪ. با شیوع ویروس کرونا، تمامی مناسبت‌های فردی و اجتماعی، دستخوش تغییر شده است. در این میان، کارمندان و صاحبان کسب و کار ها یکی از آسیب‌پذیرترین اقشار در برابر این همه‌گیری بوده‌اند؛ از موج گسترده بیکاری در سراسر دنیا گرفته تا ورشکستگی یا رکود تعداد زیادی از سازمان‌ها و شرکت‌ها.
در همان ابتدای شیوع ویروس کرونا، بسیاری از سازمان‌ها اقدام به دورکار کردن کارمندان خود نمودند. تغییر رویه‌های سازمانی در ماه‌های اول با سرعت بسیار بالایی انجام می‌شد، تا جایی که از فرآیند استخدام گرفته تا بسیاری از فرآیندهای دیگر در سازمان‌ها، به شکل آنلاین درآمدند و استفاده از انواع نرم افزار دورکاری رواج بیشتری پیدا کرد.
مطالب مرتبط: آگهی های استخدام دورکاری
اما پس از گذشت یک سال از این پاندمی و با وجود تلفات بیشتر، نه تنها سایر سازمان‌ها کارمندان خود را دورکار نکردند، بلکه بسیاری از کارمندان دورکار قبلی هم به سر کار حضوری خود برگشتند. گرچه حضور کارمندان در سازمان‌ها علاوه بر خطرات جانی، هزینه‌ها را هم بالاتر می‌برد؛ اما مدیران و کارفرماها بر روی دلایل خود برای حضور کارمندان در مجموعه، پافشاری می‌کنند.
در ادامه به بررسی اطلاعات به دست آمده از این نظرسنجی و معرفی بهترین نرم افزار دورکاری می‌پردازیم.
نگاهی آماری به شرکت کنندگان
سازمان‌هایی در این نظرسنجی شرکت کردند را بر اساس نوع صنعت و تعداد کارکنان آنها به صورت زیر تفکیک کردیم:
صنعت فعالیت سازمان‌های شرکت کننده در نظرسنجی
| درصد فراوانی | فراوانی پاسخ | گزینه |
| 18.5% | 94 | فناوری اطلاعات/ نرم افزار و سخت افزار |
| 10.5% | 53 | اینترنت/ تجارت الکترونیک/ خدمات آنلاین |
| 4.7% | 24 | کالاهای مصرفی و تند گردش |
| 2.8% | 14 | خودرو و صنایع وابسته |
| 2.4% | 12 | دارو |
| 1.6% | 8 | تلکام |
| 2.6% | 13 | کالاهای الکتریکی و لوازم خانگی |
| 4.5% | 23 | نفت، گاز و پتروشیمی |
| 1.2% | 6 | گردشگری/ هتلداری |
| 2.6% | 13 | سرمایه گذاری و مالی/ بانکداری |
| 15.2% | 77 | تولیدی/ صنعتی |
| 7.1% | 36 | تجارت/ بازرگانی |
| 2% | 10 | خرده فروشی/ مراکز خرید و فروشگاه‌ها |
| 1.8% | 9 | بازاریابی و تبلیغات |
| 0.2% | 1 | رسانه/ چاپ و نشر |
| 0.6% | 3 | حمل و نقل/ ترابری |
| 2.2% | 11 | بیمه |
| 7.9% | 40 | خدمات مهندسی و تخصص |
| 3% | 15 | شرکت‌های خدماتی/ پیمانکاران |
| 4.1% | 21 | شرکت‌های خدماتی/ پیمانکاران |
اندازه‌‌ی سازمان‌های شرکت‌کننده در نظرسنجی از لحاظ تعداد کارکنان
| درصد فراوانی | فراوانی پاسخ | گزینه |
| 39.4% | 200 | کمتر از 20 نفر |
| 22.9% | 116 | بین 20 تا 50 نفر |
| 20.9% | 106 | 50 تا 200 نفر |
| 8.7% | 44 | بین 200 تا 500 نفر |
| 8.1% | 41 | بیش از 500 نفر |
| 100% | 507 | جمع |
سازمان‌ها چند درصد از نیروهایشان را دورکار کردند؟
طبق آمارهای به دست آمده تقریبا نیمی از شرکت‌ها همه یا بخشی از نیروی کار خود را در شرایط فعلی دورکار کرده‌اند.
| درصد فراوانی | فراوانی پاسخ | گزینه |
| 49.5% | 251 | هیچ درصدی از کارمندان دورکار نشده‌اند. |
| 23.9% | 121 | 10 تا 30 درصد از کارکنان دورکار شده‌اند. |
| 11.8% | 60 | 30 تا 60 درصد از کارکنان دورکار شده‌اند. |
| 4.7% | 24 | 60 تا 80 درصد از کارکنان دورکار شده‌اند. |
| 10.1% | 51 | 80 تا 100 درصد از کارکنان دورکار شده‌اند. |
| 100% | 507 | جمع کل |
آمارهایی از شرکت‌هایی که نیروهای خود را دورکار کرده‌اند
*در برخی آمارها به دلیل اینکه سازمان‌ها امکان انتخاب چندین گزینه را داشتند جمع درصد فراوانی ها از 100% بیشتر است.
ابزارهای مورد استفاده سازمان‌ها برای اجرای بهتر دورکاری
| درصد پاسخ | فراوانی پاسخ | گزینه |
| 68% | 174 | ابزارهای مکالمه تصویری و جلسه مجازی مثل skype و ایسمینار |
| 26.6% | 68 | ابزارهای مدیریت پروژه و کار تیمی مثل trello و redmine |
| ۳۴.۴% | ۸۸ | ابزارهای ذخیره‌سازی و اشتراک‌گذاری فایل مثل dropbox و google drive |
| ۱۰.۲% | ۲۶ | ابزارهای ثبت ساعات کاری مثل time doctor و دینگ |
| 20.7% | 53 | ابزارهای برنامه‌ریزی و زمانبندی مثل google calender |
| ۴.۳% | ۱۱ | ابزارهای مدیریت دانش سازمانی مثل رای ون |
| 54.3% | 139 | سایر |
| 100% | 256 | کل پاسخ دهندگان |
بر اساس این آمارها؛ پرکاربردترین انواع نرم افزار دورکاری در این دوران نرم‌افزارهای ارتباطی صوتی و تصویری مانند اسکایپ بوده‌اند. لازم به ذکر است بسیاری از کسانی که گزینه‌ی سایر را انتخاب کرده بودند از پیام‌رسان واتس‌اپ به عنوان یکی از ابزارهای اصلی یاد کرده بودند که نشانگر اهمیت بالای ابزارهای ارتباطی برای اجرای بهتر دورکاری است.
بازده کارکنان در دوران دورکاری از نظر سازمان‌ها
| درصد فراوانی | فراوانی پاسخ | گزینه |
| 14.8% | 38 | بهتر شده |
| 29.7% | 76 | بدتر شده |
| 55.5% | 142 | تغییر قابل توجهی نکرده است |
| 100% | 256 | جمع |
تنها حدود 30% از سازمان‌ها معتقد به تاثیر منفی دورکاری در بازده کارکنان بوده‌اند و حدود 70% از کارفرمایان اعتقاد دارند دورکاری تاثیر منفی بر عملکرد کارمندان نداشته و حتی منجر به بهتر شدن راندمان هم شده است.
دلایل بالا رفتن بازده کارکنان در دورکاری از نگاه سازمان‌ها
| درصد پاسخ | فراوانی پاسخ | گزینه |
| 52.6% | 20 | دور شدن از حواس‌پرتی‌های موجود در محیط کار |
| 81.6% | 31 | حذف رفت و آمد به شرکت و صرفه‌جویی در هزینه و زمان آن |
| 65.8% | 25 | انعطاف زمانی افراد |
| 44.7% | 17 | امکان برقراری تعادل بین کار و زندگی شخصی |
| 52.6% | 20 | امکانات بیشتر برای استراحت باکیفیت‌تر بین کار |
| 7.9% | 3 | سایر |
| 100% | 38 | کل پاسخ‌دهندگان |
حذف رفت و آمد به شرکت و صرفه‌جویی در هزینه و زمان، عمده‌ترین دلیل بهتر شدن بازده کارکنان از نظر سازمان‌هاست.
دلایل افت بازده کارکنان در دورکاری از نگاه سازمان‌ها
سازمان‌هایی که معتقد بودند بازده کارکنان در دوران دورکاری افت می‌کند، نبود نظارت کافی روی افراد، سخت بودن تعامل اعضای تیم و عدم برخورداری کارکنان از تمرکز کافی را از عمده‌ترین دلایل خود برشمرده‌اند.
| درصد فراوانی | فراوانی پاسخ | گزینه |
| 69.7% | 53 | نبودن نظارت کافی روی کار افراد |
| 67.1% | 51 | سخت بودن تعامل اعضای تیم‌ها |
| 42.1% | 32 | عدم دسترسی بعضی کارکنان به امکانات و زیرساخت‌های مناسب (اینترنت پرسرعت، تلفن سازمانی و …) |
| 56.6% | 43 | عدم برخورداری کارکنان از تمرکز کافی |
| 38.2% | 29 | تاثیر روحی روی کارکنان به علت تنهاتر شدن و از دست دادن زندگی اجتماعی محیط کار |
| 9.2% | 7 | سایر |
| 100% | 76 | کل پاسخ‌دهندگان |
پس از سفید شدن وضعیت آیا سازمان‌ها مایل به ادامه‌ی دورکاری هستند؟
| درصد پاسخ | فراوانی پاسخ | گزینه |
| 17.2% | 44 | بله، حتما ادامه می‌دهیم |
| 47.7% | 122 | نه، به شیوه گذشته برمی‌گردیم |
| 35.2% | 90 | هنوز بررسی کافی روی آن انجام نداده‌ایم و معلوم نیست |
| 100% | 256 | جمع |
دلایل سازمان‌ها برای عدم اجرای شیوه‌ی دورکاری
| درصد پاسخ | فراوانی پاسخ | گزینه |
| 20.7% | 52 | شرکت ما قبلا تجربه دورکاری را داشته است و نتیجه خوبی نگرفتیم |
| 35.5% | 89 | سخت بودن تعامل اعضای تیم |
| 40.6% | 102 | نبودن نظارت کافی روی کار افراد |
| 38.2% | 96 | عدم دسترسی بعضی کارکنان به امکانات و زیرساخت‌های مناسب (اینترنت پرسرعت، تلفن سازمانی و …) |
| 14.7% | 37 | عدم برخورداری کارکنان از تمرکز کافی |
| 10% | 25 | تاثیر روحی روی کارکنان به علت تنهاتر شدن و از دست دادن زندگی اجتماعی محیط کار |
| 37.1% | 93 | سایر |
| 100% | 251 | کل پاسخ‌دهندگان |
به غیر از مشاغل فعال در صنعت تولیدی که به دلیل ماهیت کارشان امکان دورکاری ندارند؛ عمده‌ی سازمان‌هایی که شیوه‌ی دورکاری را اجرا نکرده‌اند مواردی از جمله نبود نظارت کافی، عدم دسترسی کارکنان به امکانات و زیرساخت‌های مناسب و سخت بودن تعامل میان اعضا را موانع اصلی خود در این کار برشمرده‌اند.
تجربه سازمان‌ها برای بهبود محیط‌های کاری در شرایط دورکاری
به عنوان آخرین سوال در این نظرسنجی از سازمان‌ها خواستیم تا تجربه‌ها و نظرات خود جهت بهبود محیط‌های کاری در شرایط کرونا را با ما درمیان بگذارند. در ادامه برخی از این نظرات را با شما به اشتراک گذاشته‌ایم:
در شرکت ما با توجه به شرایط کرونا حدود 90% فعالیت شرکت به شکل دورکاری شده و صرفاً بخش‌هایی که نیاز به حضور فیزیکی نیروی کار در سمت مشتریان ما را دارند، به صورت حضوری باقی مانده است. در مجموع راندمان افزایش یافته، ولی برای بعضی کارکنان با توجه به شرایط زندگی و … فعالیت حضوری بهتر است. پیشنهاد می‌کنم سازمان‌ها با توجه به شرایط کاری خود و کارکنان، همزمان کار حضوری و دورکاری را برای رسیدن به بهترین بازدهی مدنظر قرار دهند.
به عنوان یک کارشناس فناوری اطلاعات پیشنهاد می‌کنم مدیران از راهکارهای نوین فناوری اطلاعات از جمله انواع نرم افزار دورکاری به جای روش‌های سنتی برای نظارت بر پرسنل خود بهره برده و حضور فیزیکی را تنها راه موجود جهت اطمینان از انجام وظایف پرسنل در نظر نگیرند.
دو شیفت کردن کارمندان به فاصله‌گذاری اجتماعی مخصوصا در سازمان‌های تولیدی که امکان دورکاری کارکنان در آنها وجود ندارد، کمک می‌کند.
کار از منزل یا دورکاری برای اکثر پست‌های سازمانی قابل اجراست و با وجود ابزارهای متعدد، مدیریت دورکاری از هر زمان دیگری ساده‌تر شده است. در سازمانی که وظایف درست برای هر شخص تعریف شده باشد و ارزیابی عملکرد صحیحی نیز برای تمام پست‌ها انجام شود؛ مادامی که افراد از منزل هم تمام وظایف خود را به درستی انجام داده و به صورت مرتب گزارش‌دهی داشته باشند، برای انجام امور مشکلی نخواهد بود. اما موضوع خیلی مهم توان تامین زیرساخت و ابزار دورکاری در منزل برای پرسنل است. مانند تامین لپ‌تاپ، اینترنت پرسرعت، سیستم برقراری تماس و هزینه‌های تماس که سازمان‌ها باید به آنها توجه کنند.
خروجی هر پروژه، تا حد قابل قبولی نشان‌دهنده میزان کار افراد است. خوب است مدیران ضمن استفاده از نرم افزارهای دورکاری و امکانات ثبت ساعت کاری، سخت‌گیری را کم کرده و به کارکنانشان اعتماد کنند. حس اعتماد دوطرفه بازده و حس تعلق کارکنان به سازمان را افزایش می‌دهد.
معرفی ابزارهایی برای تسهیل دورکاری کارمندان
در این نظرسنجی، بسیاری از سازمان‌ها استفاده از ابزارهای آنلاین مختلف برای تسهیل دورکاری کارکنان را پیشنهاد دادند و برخی از آنها اظهار داشتند که بهره‌گیری از نرم افزار دورکاری تا حد خوبی بهره‌وری کارکنان دورکار را بالا برده است. در ادامه به بررسی انواع نرم افزار برای دورکاری می‌پردازیم تا کمکی به بهبود شرایط دورکاری در سازمان شما کرده باشیم.
ابزارهای مدیریت پروژه و کار تیمی
ردماین – شرکت پویش داده نوین
اپلیکیشن ردماین، نرم‌افزار مدیریت پروژه و گزارش‌های پروژه تحت وب به زبان فارسی است و شامل یک تقویم و نمودار گانت برای کمک به نمایش تصویری از پروژه‌ها و برنامه‌ریزی فعالیت‌ها است.
Trello
ترلو یک برنامه کاربردی وب برای مدیریت کارهای گروهی و تیمی است. این نرم افزار مدیریت دورکاری رایگان به شما کمک می‌کند تا برنامه‌های فردی یا تیمی خود را با دیگران به اشتراک بگذارید، آنها را زمانبندی کنید، وظایف را به افراد مختلف محول کنید و همراه تیمتان در جریان انجام تسک‌ها قرار بگیرید.
ابزارهای مکالمه تصویری، کنفرانس ویدیویی و جلسات مجازی
Zoom
برای برگزاری جلسات ویدئویی با کیفیت بالا و از راه دور، Zoom بهترین انتخاب است؛ چرا که علاوه بر استفاده آسان و ارزان، می‌توان تماسی را به شکل فیلم ضبط کرد.
Adobe Connect
Adobe connect یکی از حرفه‌ای‌ترین برنامه‌های برگزاری کلاس‌ها، سمینارها و کنفرانس آنلاین است که برخلاف سایر رقبای خود، ویژگی‌های خاصی مانند امکان طراحی و تنظیم اختصاصی و مدیریت نمایش آیتم‌های صفحه کنفرانس را داراست.
Skype
این برنامه معروف ارتباطی به طور تخصصی در زمینه ارائه چت تصویری و تماس صوتی بین دستگاه‌های مختلف از طریق اینترنت فعالیت می‌کند. همچنین کاربران این برنامه می‌توانند متن، ویدئو، صدا و تصاویر را نیز ارسال کنند. یکی از کاربردی‌ترین ویژگی‌های اسکایپ، امکان به اشتراک‌گذاری اسکرین افراد با دیگران است.
ابزارهای ذخیره سازی و اشتراک‌گذاری فایل و اسناد
Dropbox
این سرویس میزبانی پرونده در وب، امکان همگام‌سازی پرونده‌ها روی چند رایانه مختلف یا بین چند کاربر مختلف را از طریق اینترنت فراهم می‌کند.
Google Drive
گوگل درایو یک سرویس میزبانی فایل است که امکان دسترسی شما به پرونده‌هایتان را از هر دستگاهی فراهم می‌کند. همچنین می‌توانید در گوگل درایو به دیگران هم برای مشاهده، ایجاد تغییر و ویرایش، گذاشتن نظر و … دسترسی دهید.
نرم‌افزارهای برنامه‌ریزی و زمانبندی
Google Calendar
نرم‌افزاری برای مدیریت زمان کاربران که توسط شرکت گوگل عرضه شده است و یک نرم افزار دورکاری بسیار کاربردی به شمار می‌آید.
Teamwork
این ابزار به شما این امکان را می‌دهد که تمام زمان و هزینه‌های انجام شده را ردیابی و محاسبه کرده و بهره وری را افزایش دهید.
TeuxDeux
برنامه TeuxDeux یکی از کاربردی‌ترین برنامه های مدیریت کارهای روزانه است که به شما این امکان را می‌دهد تا از نظر بصری بر تمام فعالیت‌های خود نظارت داشته باشید. شما می‌توانید لیست کارهای روزانه خود را در این نرم افزار ایجاد کرده و آن را با تقویم خود تنظیم نمایید.
ابزارهای ثبت ساعات کاری
دینگ
نرم افزار حضور و غیاب دینگ به همراه دستگاه بی‌سیم خود راه کاری مناسب برای کسب‌و‌کارهایی است که می‌خواهند با هزینه کم و به سهولت، ورود و خروج کارمندان خود را کنترل کنند. این نرم‌افزار امکان ذخیره اطلاعات در فضای ابری و دسترسی آسان از هر کجا و هر لحظه را به کاربرانش ارائه می‌دهد.
نوین – شرکت دی رایانه نوین
نرم افزار دورکاری نوین یک نرم افزار فوق‌العاده جهت دورکاری کارمندان است که به کارمندان این امکان را می‌دهد که از خانه و یا محلی دیگر به سیستم‌های شرکت متصل شده و کار روزمره خود را انجام دهد.
Harvest
این نرم افزار دورکاری امکان ثبت ساعات کاری برای کارکنان را فراهم می‌کند. شما به عنوان کارفرما می‌توانید تایم کاری جداگانه‌ای را برای هر پروژه تعیین کنید. شما از امکان ثبت و ذخیره ساعت این ابزار می‌توانید برای ایجاد فاکتور برای مشتری و همچنین تهیه انواع گزارش‌های پرداختی یا غیرپرداختی کارمندان یا ساعات کاری پیمانکاران استفاده کنید.
جمع‌بندی
در این مقاله به بررسی تجارب سازمان‌ها از دورکاری کارمندان و انواع نرم افزار دورکاری مورد استفاده آنها در دوران کرونا پرداختیم. دورکاری برای مشاغل مختلفی از حسابداری گرفته تا برنامه نویسی و تولید محتوا، یکی از بهترین روش‌های کاری به شمار می‌آید. گرچه آسیب‌های کرونا به سلامتی و بدنه اقتصاد ادامه دارد؛ اما سازمان‌ها می‌توانند با مدیریت این بحران و استفاده از ابزارهای مدیریتی، کارمندان خود را دورکار کنند. این کار علاوه بر حفظ سلامتی افراد، می‌تواند در بالا رفتن بهره‌وری سازمان و برون‌رفت از شرایط فعلی تاثیرگذار باشد.
نویسنده
اشتراک گذاری
2 دیدگاه 
