بایدها و نباید‌های قانونی در مورد سفته ضمانت حسن انجام کار!

در معاملات تجاری و ضمانت وام و حتی موقع استخدام شدن، نام سفته را زیاد می‌شنویم؛ اما با این حال، اکثر ما اطلاعات کم و اندکی در مورد سفته و قوانین آن داریم. همین ناآگاهی باعث شده وقتی کارفرما موقع امضای قرارداد کار از ما تقاضای سفته ضمانت حسن انجام کار می‌کند نگرانی‌ها و پرسش‌های زیادی برای ما پیش بیاید.

آیا اصلا دریافت سفته موقع استخدام قانونی است؟ آیا کارفرما می‌تواند مبلغ سفته را وصول کند؟ آیا سفته دادن کارگران و کارمندان می‌تواند مشکلات حقوقی و مالی برای آنها ایجاد کند؟ چه اطلاعاتی باید در سفته بنویسیم؟

با توجه به ابهامات فراوانی که در مورد سفته ضمانت انجام کار وجود دارد در این مقاله سایت استخدام و کاریابی جاب ویژن تصمیم گرفتیم به طور کامل در مورد سفته دادن موقع استخدام صحبت کنیم و به تمام پرسش‌های شما پاسخ دهیم. در ادامه با ما همراه باشید.

سفته چیست؟

نام سفته در معاملات مختلف زیاد شنیده می‌شود و از گذشته به دلیل خطرات نقل و انتقال پول و تجارت بین بازرگانان رواج پیدا کرد. سفته یا فته طلب از کلمه استناد گرفته شده و به سندی تجاری گفته می‌شود که بر اساس آن، شخص صادر کننده سفته متعهد می‌شود که مبلغ معینی را که در سفته مشخص می‌شود در زمان مشخص یا عندالمطالبه به فرد گیرنده سفته پرداخت کند. با این حال، این روزها از سفته بیشتر به عنوان ضمانت و تعهد استفاده می‌شود و چک جایگزین سفته در انجام معاملات شده است.

امروزه اکثر افراد در معاملات ترجیح می‌‌دهند از دسته چک استفاده کنند؛ با این حال هنوز هم در معاملات تجاری، استخدام شدن، دریافت وام و … از سفته استفاده می‌شود. یکی از دلایل کاهش محبوبیت سفته این است که ضمانت اجرای سفته تفاوت چندانی با ضمانت اجرای اسناد عادی ندارد؛ در صورتی که ضمانت اجرای چک بسیار مدوم و قانونمندتر است.

آیا درخواست سفته حسن انجام کار موقع استخدام قانونی است؟

دیدیم که سفته برای ضمانت و تعهد از سوی فرد صادرکننده سفته به فرد دیگر داده می‌‌شود. در حال حاضر بسیاری از کارفرمایان موقع استخدام و امضای قرارداد از کارجویان تقاضای سفته میکنند تا از این طریق، حسن انجام کار و تعهد کارمند را ضمانت کنند.

واقعیت این است که در قانون کار، ماده و تبصره خاصی در مورد اخذ وثیفه و سفته وجود ندارد و همین موضوع باعث مشکلات و اختلاف نظرات زیادی شده است. بنابراین، از نظر قانون درخواست سند ضمانت و سفته از سوی کارفرما، غیرقانونی محسوب نمی‌شود و در صورتی که طرفین قرارداد، یعنی کارگر و کارفرما در مورد ارائه سفته توافق نظر داشته باشند منعی از نظر قانون وجود ندارد. با این حال، بسیاری معتقدند دریافت سفته از کارگر و کارمند به دلیل فشار و نگرانی که به کارگر متحمل می‌شود از نظر اخلاقی و همینطور قانونی چندان پسندیده نیست و در بسیاری از موارد، کارمند تمایلی به این کار ندارد و شاید همین موضوع مانع از امضای قرارداد کار بین آنها شود.

مطلب مرتبط: راهنمای کامل قرارداد کار و بخش‌های مهم متن قرارداد

اما یکی از نگرانی‌های کارجویان امکان نقدشوندگی و وصول سفته و احتمال بروز مشکلات مالی در آینده برای اوست. اما اگر برخی شرایط قانونی سفته را رعایت کنید جای هیچ نگرانی نیست و این سفته مشکلی برای شما به وجود نخواهد آورد.

در واقع، از آنجا که سفته حسن انجام کار بابت ضمانت انجام درست کار صادر می‌شود و هدف اصلی آن پرداخت و نقدشوندگی نیست؛ کارفرما امکان وصول آن را نخواهد داشت؛ مگر آنکه بتواند اثبات کند که کارگر یا کارمند در انجام تعهدات و وظایف شغلی خود کوتاهی و قصور عامدانه داشته است. همچنین وصول و به اجرا گذاشتن سفته‌های با مبلغ پایین برای کارفرما هزینه‌‌‌بر و زمانبر است؛ بنابراین احتمال سوءاستفاده و وصول سفته از سوی کارفرما بسیار پایین است؛ مگر آنکه قصور و کوتاهی رخ داده باشد.

در هر صورت برای اطمینان خاطر بیشتر لازم است کارگران و کارمندان موقع سفته دادن حتما برخی نکات و شرایط قانونی را رعایت کنند تا از بروز مشکلات و درگیریهای قانونی در آینده جلوگیری کنند.

البته سفته دادن در بازار کار امروزی چندان پسندیده نیست و بسیاری از کارجویان تمایلی به ارائه سفته ندارند. حتی بسیاری از کارفرمایان، قرارداد کار را برای تعهد و ضمانت انجام کار کافی می‌دانند و نیازی به دریافت سفته از کارمندان و کارگران احساس نمی‌کنند.

سفته بیشتر برای چه مشاغلی استفاده می‌شود؟

هرچند سفته استخدام به عنوان سفته تضمین انجام کار شناخته می‌شود؛ اما کارفرمایان ممکن است به دلایل متعددی از کارگر و کارمند تقاضای سفته کنند. به طور کل، هدف کارفرما از گرفتن سفته، ضمانت و اطمینان از پایبندی کارمند به تعهدات و مسئولیت‌های شغلی خود است.

علاوه بر حسن انجام کار، تهعد و رازداری و ضمانت عدم افشاء اطلاعات و ضمانت حفظ اموال از جمله دلایل درخواست سفته به حساب می‌آیند.

برخی مشاغل به دلیل ماهیت و نوع کارشان بیشتر به ارائه ضمانت نیاز دارند. به عنوان مثال حسابداران و کارمندان بخش مالی که مستقیما با اطلاعات مالی و خصوصی یک شرکت و سازمان در ارتباطند معمولا موقع استخدام باید سفته ارائه کنند. همچنین کارمندانی که اموال شرکت در اختیار آنهاست (مثل راننده) نیز معمولا برای تضمین و تعهد ملزم به ارائه سفته هستند.

همچنین در برخی مشاغل دیگر مانند برنامه نویسی یا مدیر فروش که فرد به اطلاعات و دیتای محرمانه یک سازمان دسترسی دارد نیز علاوه بر امضای قرارداد محرمانگی، غالبا از او درخواست سفته ضمانت نیز می‌شود. اما در مورد بسیاری از مشاغل، درخواست سفته از کارمندان ضرورت و الزامی ندارد. با این حال، همچنان برخی کارفرمایان اصرار دارند از تمامی کارمندان و کارگران، صرف نظر از موقعیت شغلی، سفته برای ضمانت انجام کار بگیرند. این موضوع یکی از مباحث داغ بازار کار ایران است و هنوز راهکار مشخص و دقیقی برای آن وجود ندارد. بنابراین تا زمانی که قانون مشخصی در موردسفته استخدام تصویب شود این مسئله به توافق طرفین و رضایت شما برای دادن سفته بستگی دارد.

چه شرایطی حتما باید در سفته ضمانت انجام کار رعایت شود؟

اگر موقعیت شغلی مناسبی پیدا کرده‌اید و کارفرما از شما درخواست سفته ضمانت حسن انجام کار کرده باید چند نکته و مورد مهم را حتما رعایت کنید. با رعایت کردن این قوانین می‌توانید از بروز مشکلات حقوقی جلوگیری کنید و خیالتان از هر بابت راحت باشد. ماده 308 قانون تجارت در مورد سفته و شرایط آن صحبت می‌کند و شرایطی که حتما باید موقع صدور سفته رعایت شود را شرح می‌دهد. از آنجا که سفته استخدام و تضمین حسن انجام کار از نظر ماهوی با سفته‌هایی که برای انجام معاملات صادر میشود متفاوت است لازم است نکات زیر حتما مورد توجه قرار گیرد:

• مهر یا امضای فرد صادر کننده سفته لازم است
• تاریخ تاریخ صدور سفته حتما باید نوشته شود
• مبلغی که صادرکننده باید پرداخت کند به حروف نوشته شود

در سفته ضمانت انجام کار، تاریخ وصول سفته ذکر نشود!

در سفته‌های معمول که برای انجام معاملات و وصول مطالبات صادر می‌شود درج تاریخ الزامی و ضروری است. اما تفاوت مهمی که سفته ضمانت حسن انجام کار دارد این است که اتفاقا نباید تاریخ وصول نوشته شود. ذکر عبارت جهت ضمانت حسن انجام کار نشان می‌دهد که این سفته برای پرداخت مبلغ در زمان مشخصی صادر نشده و تنها نقش ضمانتی دارد.

نام گیرنده سفته نوشته شود!

مشخصات و نام فرد گیرنده سفته مشخص شود و اگر طرف قرارداد یک شرکت حقوقی است نام شرکت نوشته شود. در ضمن سفته می‌تواند در وجه حامل نیز صادر شود.

هیچ وقت سفته سفید امضاء به کارفرما ندهید!

در سفته یا در قرارداد کار لازم است حتما علت صدور را مشخص کنید؛ مثلا بنویسید بابت ضمانت حسن انجام کار، بابت تضمین حسن انجام کار، بابت ضمانت قرارداد و … در صورتی که سفته را سفید امضا به کارفرما بدهید و در قرارداد کار نیز اشاره‌ای به سفته نشده باشد کارفرما می‌تواند سفته را نقد کند و شما دلیل و مدرکی دال بر اینکه سفته صرفا برای ضمانت حسن انجام کار بوده نخواهید داشت.

رسید و ته برگ سفته را پیش خود نگهدارید

در صورتی که مشخصات و شرایط سفته در قرارداد ذکر شده باشد نیازی به رسید نیست؛ اما در غیر این صورت حتما از کارفرما درخواست کنید در ازای تحویل سفته به شما رسید بدهد. همچنین ته برگ سفته را جدا کنید و نزد خود نگهدارید؛ زیرا این ته برگ به منزله رسید قانونی و مستند سفته است. در مواردی که کارفرما از استرداد سفته خودداری کنید یا هر مشکل حقوقی پیش بیاید این ته برگ می‌تواند به عنوان ادله و سند در نظر گرفته شود.

از سفته کپی بگیرید!

نکته مهمی که بسیاری از کارجویان آن را فراموش می‌کنند کپی گرفتن از سفته است. بعد از اینکه تمام موارد بالا را رعایت کردید و آن را امضا کردید حتما از سفته یک نسخه کپی بگیرید و از کارفرما بخواهید آن را امضا کند. در این صورت، اگر بعدا مشکلی پیش بیاید یا کارفرما به هر دلیلی از استرداد سفته خودداری کند شما دلیل و مدرک محکم و قانونی برای احقاق حق خود خواهید داشت.

در قرارداد به سفته باید اشاره شود!

در قرارداد کار حتما لازم است در مورد سفته توضیح داده شود و حتی الامکان شماره سفته و مشخصات آن، دلیل دریافت سفته (حسن انجام کار) و شرایط عودت سفته به کارگر و کارمند حتما در مفاد قرارداد کار درج شده باشد.

کارفرما چه زمانی باید سفته را به کارگر یا کارمند عودت دهد؟

سفته استخدام درست یا غلط، صرفا برای ضمانت و تضمین حسن انجام کار توسط کارگر یا کارمند در مدت قرارداد است و لازم است که در قرارداد نیز به سفته و شرایط آن حتما اشاره شود. به این ترتیب، بعد از پایان قرارداد یا در صورت استعفای کارمند، کافرما موظف به استرداد سفته است.

خیانت در امانت در مورد سفته حسن انجام کار یعنی چه؟

سفته استخدام صرفا جهت ضمامت انجام کار گرفته می‌شود و این سند تا پایان مدت قرارداد نزد کارفرما «امانت» گذاشته می‌شود. بنابراین هرگونه سوءاستفاده از سفته مانند وصول و مطالبه آن بدون مدرک قانونی مصداق بارز خیانت در امانت محسوب می‌شود و موجبات کیفری را برای کارفرما ایجاد خواهد کرد. بنابراین کارفرمایان نیز می‌بایست وظایف قانونی خود را در برابر این امانت انجام دهند و کاری برخلاف قانون انجام ندهند.

در صورتی که کارفرما مدعی شود که کارمند در انجام وظایفش قصور یا کوتاهی داشته کارفرما حتما باید این موضوع با ارائه مستندات توسط مراجع قانونی به اثبات برسد و در غیر این صورت، کارفرما باید سفته را همزمان با پایان قرارداد و تسویه حساب به کارمند عودت دهد.

عدم استرداد سفته بعد از پایان کار یا به اجرا گذاشتن آن توسط کارفرما، مصداق خیانت در امانت به حساب می‌‌آید. در این صورت کارگر این حق را دارد که با مراجعه به مراجع قضایی از کارفرما شکایت کند و چنانچه جرم خیانت در امانت کارفرما و حسن تعهد کارگر اثبات شود دادگاه می‌تواند کارفرما را به یک تا سه سال حبس محکوم کند.

قیمت سفته 1400 چقدر است و چطور باید آن را تهیه کرد؟

حال که در مورد سفته و شرایط و قوانین آن صحبت کردیم به سراغ نحوه خرید سفته و قیمت سفته در سال 1400 می‌رسیم. قبل از هرچیز لازم است توضیح دهیم که سفته در واقع دو مبلغ دارد: یکی مبلغی که شما بابت خرید سفته پرداخت می‌کند و دوم مبلغ اسمی سفته. مبلغ اسمی همان رقم و مبلغی است که روی سفته نوشته شده و تا همان مبلغ امکان وصول برای گیرنده سفته دارد.

سفته با مبالغ اسمی مختلفی وجود دارد و از یک میلیون تومان تا مبالغ بسیار بالاتر مانند 150 میلیون تومان نیز سفته وجود دارد. رقمی که برای خرید سفته تصویب شده است 500 تومان به ازای هر یک میلیون تومان ارزش اسمی سفته است. البته این موضوع باعث شده سفته‌های قیمت پایین کمتر در بازار وجود داشته باشد و سفته‌های با مبالغ اسمی بالا به دلیل قیمت و نرخ فروش بالاترشان عرضه بیشتری داشته باشند.

در صورتی که کارفرما از شما مبلغ 50 میلیون تومان سفته کرده است میتواند 5 عدد سفته 10 میلیون تومانی یا دو عدد سفته 20 میلیونی و یک سفته 10 میلیونی یا یک سفته 50 میلیونی را امضا کنید و به عنوان سفته ضمانت حسن انجام کار به کارفرما تحویل بدهید.

جمع بندی

کارفرمایان در گذشته‌ای نه چندان دور، موقع استخدام از کارگران و کارمندان تقاضای چک یا ضامن معتبر می‌‌کردند. اما از آنجا که همه کارمندان دسته چک ندارند و پیدا کردن ضامن نیز اندکی دشوار است این موضوع کم کم از روق افتاد و جای آن را سفته گرفت. سفته سندی کاغذی برای ضمانت و تعهد جهت پرداخت مبلغ مشخص در زمان معین است. البته سفته استخدام تنها برای تضمین حسن انجام کار استفاده می‌شود و تا پایان مدت قرارداد نزد کارفرما امانت گذاشته می‌شود.

بسیاری از کارشناسان حقوقی معتقدند سفته‌‌ای که کارگر و کارمند به کارفرما می‌دهد ارزش حقوقی بالایی ندارد و کارفرما برای اثبات قصور یا خسارت باید راه دور و درازی را طی کند؛ پس سفته دادن نباید چندان باعث نگرانی کارمندان شود. با این حال، برای اطمینان خاطر بیشتر بهتر است موقع سفته دادن تمام شرایط قانونی و اصول سفته نویسی را رعایت کنید تا از بروز هرگونه مشکل حقوقی در آینده پیشگیری نمایید.

در این مقاله سایت استخدامی جاب ویژن در مورد سفته تضمین انجام کار، نحوه نوشتن و تکمیل اطلاعات سفته، موارد و نکات مهم موقع سفته دادن و همینطور قیمت سفته در سال 1400 صحبت کردیم. امیدواریم با استفاده از این اطلاعات بتوانید بی‌دغدغه و باخیال راحت در موقعیت شغلی دلخواهتان  مشغول به کار شوید و تمرکزتان را روی رشد و پیشرفت حرفه‌ای خود بگذارید.