بی‌انگیزگی در محیط کار و راه‌های غلبه بر آن

اگر در کار خود احساس بی‌انگیزگی دارید، شما تنها نیستید. بسیاری از افراد با مشکل کاهش بهره‌وری در کار دست و پنجه نرم می‌کنند. داشتن انگیزه در کار می‌تواند بهره‌وری و رضایت شغلی را افزایش بدهد. اگر با مشکل بی‌انگیزگی و تلاش مداوم برای افزایش بهره‌وری خود در کار مواجه هستید، شناخت دلایل نبود انگیزش شغلی می‌تواند در انجام اقدامات موثر برای رفع آن مفید باشد.

در این مقاله به بررسی اهمیت انگیزش شغلی پرداخته و توضیح می‌دهیم که چرا ممکن است انگیزه‌ای برای کار نداشته باشید. در ادامه، اقداماتی را که می‌توانید برای رسیدن به احساس بهره‌وری و رضایت بیشتر از زندگی حرفه‌ای خود انجام بدهید، بررسی می‌کنیم.

انگیزش شغلی چیست و چرا داشتن انگیزه در کار مهم است؟

انگیزش شغلی به مجموعه‌ای از محرک‌های درونی و بیرونی گفته می‌شود که فرد را به انجام فعالیت‌های مربوط به شغل خود ترغیب می‌کنند. انگیزش شغلی باعث می‌شود که فرد با تلاش، اشتیاق و تاب‌آوری بالا به اهداف شغلی شخصی و سازمانی برسد. انگیزش شغلی همچنین تأثیر مستقیمی بر افزایش رضایت شغلی، بهره‌وری، خلاقیت و سلامت روان کارمند دارد.

همانطور که گفته شد، انگیزش شغلی می‌تواند محرک‌های «درونی» یا «بیرونی» داشته باشد. انگیزش درونی زمانی است که فرد از خود کار لذت ببرد و بدون توجه به نتایج بیرونی، کار خود را انجام دهد. انگیزش بیرونی زمانی رخ می‌دهد که فرد باتوجه به نتایج و دستاوردهای بیرونی مثل پول، تقدیر، تشویق یا تهدید، کار خود را انجام دهد.

داشتن انگیزه در کار باعث می‌شود تا انرژی بیشتر و در نتیجه عملکرد و بهره‌وری بالاتری داشته باشید. زمانی که انگیزه بالایی دارید، تلاش بیشتری داشته و می‌توانید کارها را در ضرب‌الاجل‌های تعیین شده به اتمام برسانید. انگیزه شما می‌تواند بر همکارانتان نیز تأثیر بگذارد، بنابراین وقتی باانگیزه و پرانرژی هستید، همکاران شما نیز انرژی و انگیزه بیشتری برای انجام کارها خواهند داشت. بالا بودن انگیزه کارکنان، به ایجاد یک محیط کاری مثبت منجر می‌شود. کارکنان با انگیزه، رضایت شغلی بالاتری داشته، نسبت به کار خود احساس تعهد بیشتری دارند و کار خود را به نحو احسن انجام می‌دهند.

مطلب مرتبط: با احساس عدم ارزشمند بودن در کار چه باید کرد؟

نظریه های انگیزش شغلی

انگیزش شغلی در روانشناسی مفهومی است که به میزان تمایل و تلاش فرد برای انجام کارهای مربوط به شغل خود اشاره دارد. انگیزش شغلی تحت تأثیر عوامل درونی و بیرونی قرار می‌گیرد که می‌توانند رضایت یا نارضایتی شغلی ایجاد کنند. روانشناسان مختلف نظریه‌ها و مدل‌هایی را برای تبیین و توضیح انگیزش شغلی ارائه داده‌اند که دو مورد از معروف‌ترین آن‌ها عبارتند از:

• نظریه دو عاملی هرزبرگ: براساس این نظریه، عوامل انگیزش شغلی به دو دسته درونی و بیرونی تقسیم می‌شوند. طبق پرسشنامه انگیزش شغلی هرزبرگ، عوامل درونی شامل رشد و پیشرفت، شناخت و احترام، جذابیت شغل و مسئولیت هستند که باعث رضایت شغلی می‌شوند. عوامل بیرونی نیز در این پرسشنامه استاندارد شامل رعایت عدالت، خط مشی و مقررات سازمان، سرپرستی و مدیریت، حقوق و شرایط کار هستند که باعث جلوگیری از نارضایتی شغلی می‌شوند.
• نظریه انتظارات وروم: براساس این نظریه، تلاش، عملکرد و انگیزه، با محرک‌های فردی مرتبط هستند. هر چه فرد انتظار بیشتری از رسیدن به موفقیت داشته، به رسیدن به نتیجه باور داشته باشد و برای نتایج کار خود ارزش قائل باشد، انگیزه بیشتری در انجام کارها خواهد داشت.

دلایل بی‌انگیزگی در محیط کار

احساس بی‌انگیزگی در محیط کار، ممکن است به دلایل زیر مربوط باشد:

برنامه کاری شلوغ

وقتی فهرست کارهایتان زیاد است، ممکن است احساس کنید که تمام کردن همه موارد برایتان دشوار است. اولویت‌بندی کردن کارها، کمک می‌کند تا اموری که برعهده دارید را سریع‌تر انجام داده و به همه کارهای خود برسید. اولویت بندی کردن و داشتن یک برنامه کاری مشخص، به شما کمک می‌کند تا حجم کاری معقول‌تر و در نتیجه احساس بهره‌وری بیشتری داشته باشید.

عدم تعادل کار و زندگی

در بسیاری از فرصت‌های استخدامی، توانایی کار در روزهای تعطیل به عنوان یکی از شرایط استخدام درج شده است. زمانی که بیشتر از زندگی شخصی خود برای کارتان وقت بگذارید، با فرسودگی شغلی و کاهش انگیزش شغلی مواجه خواهید شد. تعیین مرز بین زندگی شخصی و زندگی کاری، به افزایش تمرکز و انگیزه شما کمک خواهد کرد. کار بیش از حد، نداشتن اوغات فراغت و فرصتی برای بودن با اعضای خانواده و دوستان، می‌تواند به کاهش انگیزه و رضایت شغلی منجر شود.

مشکل در شروع کار

گاهی اوقات فقط فکر کردن به اینکه باید کاری را شروع کنید، می‌تواند بیشتر از خود کار استرس‌زا باشد. گاهی حجم کار یا اهمیت آن برایمان به قدری زیاد است که حتی تصور انجام دادن آن هم می‌تواند باعث ایجاد حس اضطراب و استرس شود و در نتیجه انگیزه خود را برای شروع آن از دست می‌دهیم.

فشارهای جسمی و روحی

اگر مدت زمان زیادی از آخرین مرخصی‌تان می‌گذرد، در روزهای تعطیل و آخر هفته‌ها کار می‌کنید و زمانی را به تفریح اختصاص نمی‌دهید، انگیزش شغلی شما کاهش پیدا خواهد کرد. خستگی ناشی از کار بیش از حد می‌تواند منجر به بروز مشکلات جسمی و روحی شده و انرژی و انگیزه کار در افراد را کاهش بدهد.

مطلب مرتبط: فشارهای روانی در محیط کار و راهکارهای پیشگیری از ایجاد آن‌

تغییرات بزرگ زندگی

مواجهه با تغییرات بزرگ و مهم در زندگی شخصی، مثل ازدواج، جابجایی و…، می‌تواند بر کاهش تمرکز و انرژی در محیط کار اثر گذار باشد.

محل کار نامناسب

زمانی که شغل فعلی شما به اندازه کافی با چالش‌های سازنده همراه نیست، ممکن است انگیزه خود برای انجام کار را از دست بدهید. انجام وظایف تکراری و نبود چشم‌انداز پیشرفت، می‌تواند انگیزش شغلی کارمندان را کاهش بدهد.

راهکارهایی برای افزایش انگیزش شغلی

اگر با احساس بی‌انگیزگی در محیط کار دست و پنجه نرم می‌کنید، اقدامات زیر می‌توانند به شما در افزایش انرژی و انگیزش شغلی کمک کنند:

1. به خودتان پاداش بدهید

برای هر کاری که انجام می‌دهید به خود پاداش دهید. این کار به ویژه هنگامی که برای رسیدن به یک هدف بلندمدت تلاش می‌کنید، اهمیت دارد. هر زمان که به یکی از اهدافتان رسیدید، با انجام کاری که به آن علاقه دارید به خودتان پاداش بدهید. بهتر است پاداش‌ها با اهدافی که به آن‌ها می‌رسید مطابقت داشته باشند. رسیدن به اهداف کوچک را با پاداش‌های کوچک و اهداف بزرگ را با پاداش‌های بزرگ جشن بگیرید.

2. یک روتین صبحگاهی داشته باشید

زمانی که انرژی و احساس بهتری دارید، انگیزه بیشتری برای انجام کارهایتان خواهید داشت. یکی از راه‌های افزایش انرژی و احساسات مثبت، داشتن یک روتین صبحگاهی سالم است. به عنوان مثال، انجام یوگا یا دویدن می‌تواند ذهن و بدن شما را بیدار کند. به همین ترتیب، خوردن یک وعده غذایی مغذی می‌تواند در طول روز به شما انرژی بدهد و در نهایت باعث افزایش انگیزش شغلی در شما شود. در کنار این عادات سالم، مطمئن شوید که هر شب به اندازه کافی می‌خوابید و زمانی را برای استراحت بعد از کار اختصاص می‌دهید.

3. در طول روز استراحت‌های کوتاه داشته باشید

اگر در حین کار متوجه شدید که تمرکز کافی ندارید، وقت آن رسیده است که استراحت کوتاهی برای شارژ مجدد داشته باشید. می‌توانید برای یک استراحت کوتاه حین کار، چند دقیقه با همکارتان گپ بزنید، میان وعده بخورید یا اگر فرصت بیشتری دارید، پیاده‌روی کنید. حتی بلند شدن از پشت میز و انجام حرکات کششی می‌تواند به کسب انرژی جسمی و ذهنی کمک کند.

4. کارهایتان را تقسیم‌بندی کنید

به جای تلاش برای اینکه همه کارهایتان را در یک روز انجام بدهید، امور شخصی و شغلی خودتان را تقسیم بندی کنید. یک برنامه‌ریزی هفتگی انجام داده، مهم‌ترین کارها را اولویت‌بندی کنید و کارهای دیگر را کنار بگذارید. در صورت امکان برای کارهایی که اولویت کمتری دارند، زمان کمی صرف کنید. به این ترتیب، می‌توانید با یک برنامه‌ریزی درست، کارهای مهم خود را در طول روز انجام داده و فرصتی هم برای استراحت داشته باشید.

5. از محرک‌های بیرونی کمک بگیرید

گاهی اوقات انگیزه کار کردن می‌تواند ناشی از عوامل بیرونی باشد. به عنوان مثال، کتاب‌های خودیاری، پادکست‌ها و کتاب و مقالات انگیزشی می‌توانند در افزایش انگیزش شغلی و خودکارآمدی شما کمک کننده باشند. همچنین، گوش دادن به موسیقی شاد هنگام کار کردن می‌تواند انرژی و تمرکز شما را افزایش دهد.

مطلب مرتبط: راهنمای جامع استخدام؛ چگونه دنبال کار بگردیم؟

6. اهداف کاری مشخص تعیین کنید

داشتن اهداف کاری مشخص به افزایش انگیزش شغلی و حتی پیدا کردن کار بهتر کمک می‌کند. برای تعیین اهداف شغلی، می‌توانید از روش SMART استفاده کنید. در این روش اهداف باید:

• مشخص (Specific): هدف شما باید تعریف مشخص و واضحی داشته باشد.
• قابل اندازه‌گیری (Measurable): مجموعه‌ای از پارامترها را برای نحوه اندازه‌گیری پیشرفت هدف خود در نظر بگیرید.
• دست یافتنی (Attainable): هدفی را انتخاب کنید که برای شما قابل دستیابی باشد.
• مرتبط (Relevant): هدف شما باید با نیازهایتان در زندگی شخصی یا شغل و مسئولیت‌های کاری شما مرتبط باشد. هدفی را انتخاب کنید که به شما کمک کند در کار خود پیشرفت کنید.
• دارای محدودیت زمانی (Time-Bound): باید برای خودتان مشخص کنید که چقدر طول می‌کشد تا به هدف خود برسید. اگر یک هدف بلندمدت دارید، برای هر یک از اهداف کوچکتر و مهم در مسیر رسیدن به آن، تاریخ مشخصی تعیین کنید.

7. بازخورد بخواهید

دریافت بازخورد راه خوبی برای شناخت نقاط قوت و ضعف در کارتان است. دریافت بازخورد سازنده به شما کمک می‌کند تا با شناخت نقاط ضعف خود، برای بهبود آن‌ها تلاش کنید. همچنین، وقتی مدیر یا کارفرما بازخورد مثبتی به شما می‌دهد، در مورد کار خود احساس بهتری داشته و انگیزه بیشتری برای ادامه کار پیدا خواهید کرد.

جمع‌بندی

اگر بیش از آنکه در مورد کار خود هیجان زده باشید، در محیط کار خسته، بی‌حوصله و بی‌انگیزه هستید، وقت آن رسیده است که برای تغییر شرایط اقدام کنید. دانستن دلایل این احساسات، اولین قدمی است که می‌توانید برای رفع مشکل بردارید.

در این مقاله به بررسی عوامل موثر بر انگیزش شغلی پرداختیم و راهکارهایی را برای افزایش انگیزه و انرژی در محیط کار به شما معرفی کردیم. اگر با به‌کارگیری این راهکارها همچنان احساس بی‌انگیزگی داشته و دائماً به دنبال فرصتی برای رها کردن کارتان هستید، زمان آن رسیده است که در مسیر شغلی خود تجدید نظر کرده و به دنبال شغلی باشید که برایتان الهام‌بخش است.