بازار کار مهندسی مکانیک چگونه است و چه آینده‌ای خواهد داشت؟
شاید بتوان گفت که از زمانی که انسان کار کردن با ابزار را آموخت، مفهوم مهندسی سیستمهای مکانیکی متولد شد. البته، بازار کار مهندسی مکانیک به این شکلی که ما می‌شناسیم، با انقلاب صنعتی در سده‌ی هجدهم، شکل گرفت. با وجود دیجیتالی شدن خیلی از جنبه‌های زندگی روزمره و صنعتی ما، دستگاه‌های مکانیکی هنوز اهمیت خودشان را از دست نداده‌اند.
در واقع، با افزایش صنعتی شدن جوامع، نیاز به دستگاه‌های مکانیکی، بیشتر و بیشتر می‌شود. امروزه خیلی از فرآیندهایی که در گذشته به صورت دستی انجام می‌شد، مکانیزه شده است و این روند ادامه دارد. از سوی دیگر، با توجه بحران انرژی، نیاز شدیدی به ماشین‌آلات مکانیکی دارای راندمان بالاتر احساس می‌شود. همچنین، با ظهور صنایع جدید، نوع نیازهای مکانیکی انسان، در حال تغییر است. به همه‌ی این دلایلی که گفته شد، نیاز به مهندسین مکانیک همگام با توسعه‌ی صنعت، در حال افزایش است.
در حال حاضر، تعداد زیادی آگهی استخدام مهندس مکانیک در جاب‌ویژن وجود دارد که با مراجعه به بخش «فرصت‌های شغلی» در کاریابی جاب ویژن می‌توانید آن‌ها را مشاهده کنید.
این حوزه، شامل مشاغل متنوعی است. نیاز به بعضی از این مشاغل رفته‌رفته کمتر می‌شود ولی وضعیت بازار بعضی دیگر از این عناوین شغلی، روندی رو به رشد دارد. انتظار می‌رود که در آینده‌ای نزدیک، با توجه بیشتر به توسعه‌ی پایدار، پیشرفت‌های علم و فناوری و ظهور صنایع نوین، شاخه‌های جدیدی بر تنه‌ی کهنسال مهندسی مکانیک جوانه بزنند.
در مقاله‌ی پیش رو، قصد داریم که به طور مفصل در رابطه با بازار کار این رشته صحبت کنیم. معرفی مشاغل مختلف در این گروه شغلی و آینده‌ی این رشته، از مهم‌ترین موضوعاتی هستند که به آن‌ها خواهیم پرداخت. همچنین، در رابطه با بازار کار مهندسی مکانیک برای خانم‌ها نیز صحبت خواهیم کرد.
برای آشنایی با راهنمای جامع شغل مهندسی مکانیک، کلیک کنید.
معرفی مشاغل مختلف در بازار کار مهندسی مکانیک
با توجه به اینکه دستگاه‌های مکانیکی، تقریبا در تمامی صنایع کاربرد دارند، این رشته دارای شاخه‌های بسیار متنوعی است. در این بخش می‌خواهیم در رابطه با عناوین شغلی مختلفی که مهندسین مکانیک می‌توانند در آن‌ها استخدام شوند، صحبت کنیم.
رایج‌ترین مشاغل در بازار کار مهندسی مکانیک
کارشناس مهندسی مکانیک
یکی از رایج‌ترین مشاغل در مهندسی مکانیک، این شغل است. این کارشناسان، وظایفی عمومی به عهده دارند و کار آن‌ها شامل طراحی، نصب و تعمیر قطعات مکانیکی در تمامی صنایع است. معمولا فارغ‌التحصیلان مقطع لیسانس این رشته می‌توانند به عنوان کارشناس مشغول به کار شوند.
کارشناس ارشد مهندسی مکانیک
این شغل نیز همانند شغل بالاست ولی تفاوت آن در سطح جایگاه شغلی است. معمولا یک کارشناس ارشد به کار چندین کارشناس نظارت دارد. کسی که در این جایگاه شغلی قرار می‌گیرد، دستگاه‌ها، تجهیزات و سیستمهای مکانیکی و الکترونیکی را طراحی کرده، می‌سازد، تست می‌کند و بهبود می‌بخشد. این مهندسین از نرم‌افزار CADD برای طراحی ماشین‌های مکانیکی قوی مثل ژنراتورها، توربین‌ها و موتورها استفاده می‌کنند. این کارشناسان ارشد، در قالب یک تیم کار می‌کنند و به فرآیند ساخت، نظارت دارند. مدرک تحصیلی مورد نیاز برای تصاحب این شغل، مدرک کارشناسی ارشد مکانیک است. بازار کار هر دو شغل کارشناس و کارشناس ارشد این رشته از سال ۲۰۱۹ تا سال ۲۰۲۹، حدود چهار درصد رشد دارد که چیزی برابر با رشد میانگین تمامی مشاغل است.
کارشناس تکنولوژی ساخت و تکنسین ساخت
این دو شغل تفاوت چندانی با هم دیگر ندارد. هم کارشناس تکنولوژی ساخت و هم تکنسین ساخت، به عملکرد ماشین‌آلات خط تولید در کارخانه‌ها نظارت دارند. به علاوه، این کارشناسان و تکنسین‌ها، ماشین‌آلات خط تولید را طراحی هم می‌کنند. این دو شغل در صنایع مختلفی مثل خودروسازی، الکترونیک، ساخت کامپیوتر و موبایل، هوافضا، مهندسی پزشکی و … کاربرد دارند. ممکن است کارشناس تکنولوژی ساخت را اپراتور ساخت، اپراتور تولید یا مونتاژکار هم بنامند. بازار کار مهندسی مکانیک ساخت و تولید از سال ۲۰۱۹ تا سال ۲۰۲۹، تنها یک درصد رشد دارد. دلیل این موضوع می‌تواند اتوماسیون بیشتر فرآیندهای تولید و استفاده‌ی بیشتر از ربات‌ها و سنسورها در خطوط تولید باشد.
مطلب مرتبط: برای نوشتن رزومه مهندس مکانیک باید چه نکاتی را رعایت کنیم؟
کارشناس تعمیر و نگهداری
کارشناسان تعمیر و نگهداری بر عملکرد ماشین‌آلات صنعتی و خطوط تولید نظارت داشته و آن‌ها را طبق برنامه‌هایی از پیش تعیین شده، سرویس می‌کنند. به علاوه، هرگاه این ماشین‌آلات دچار مشکل شوند، کارشناس تعمیر و نگهداری باید آن‌ها را تعمیر کند. این مهندسین باید برنامه‌هایی زمانی برای سرویس منظم تأسیسات و ماشین‌آلات تنظیم کرده و مطابق با آن‌ها، دستگاه‌ها را سرویس کنند. به علاوه، این دستگاه‌ها باید به طور پیوسته تست شده و در صورت هرگونه ایرادی، بلافاصله تعمیر شوند. این شغل نیز از سال ۲۰۱۹ تا سال ۲۰۲۹، حدود چهار درصد رشد خواهد داشت.
مهندس مکانیک خودرو
این مهندسین در قالب تیم‌هایی، خودروها را طراحی کرده، می‌سازند و آزمایش می‌کنند. معمولا شرکت‌های خودروسازی فارغ‌التحصیلان این رشته را استخدام می‌کنند. کار یک مهندس مکانیک خودرو، طراحی خودروهای جدید برای توسعه، انجام تست‌‌های آزمایشگاهی و سنجش ایمنی، عیب‌یابی و رفع اشکال طراحی‌ها و ساخت خودروهاست. بازار کار مهندسی مکانیک خودرو نیز از سال ۲۰۱۹ تا سال ۲۰۲۹، چهار درصد رشد خواهد داشت.
نقشه‌کش صنعتی
نقشه‌کش صنعتی کسی است که خطوط تولید را طراحی می‌کند. این افراد باید دانش کافی در رابطه با نحوه‌ی عملکرد قطعات مکانیکی در خطوط تولید و ماشین آلات صنعتی را داشته باشند تا بتوانند نقشه‌‌های تأسیسات صنعتی را طراحی کنند. اطلاعات آماری دقیقی در رابطه با وضعیت بازار این شغل در دسترس نیست ولی به نظر می‌رسد که با افزایش نقش نرم‌افزارها و هوش مصنوعی در صنعت، بازار این شغل رو به ضعیف شدن باشد.
مهندس سیستمهای سرمایشی، گرمایشی و تهویه‌ی مطبوع
مهندس سیستمهای سرمایشی، گرمایشی و تهویه‌ی مطبوع (HVAC) کسی است که تأسیسات و دستگاه‌های HVAC مثل چیلرها، فن‌کویل‌ها، اسپلیت‌ها، رادیاتورها و … را طراحی کرده و می‌سازد. به علاوه، این مهندسین نقشه‌ی سیستم‌ها HVAC در ساختمان‌های مسکونی، تجاری، اداری و سالن‌های صنعتی را طراحی کرده و آن را اجرا می‌نمایند. انتظار می‌رود که این شغل از سال ۲۰۱۹ تا سال ۲۰۲۰، حدود چهار درصد رشد داشته باشد.
مهندسی پزشکی
این شغل یکی از مهیج‌ترین شاخه‌های رشته‌ی مکانیک است. دستگاه‌های مکانیکی در پزشکی و مراقبت از بیماران، کاربردهای خیلی زیادی دارند. به علاوه، ساخت خیلی از اندام‌های مصنوعی، نیازمند دانش و مهارت‌های این متخصصان است. به علاوه، این متخصصان باید پشتیبانی فنی از دستگاه‌های مکانیکی مورد استفاده در پزشکی را فرآهم بیاورند. هم شرکت‌های ساخت تجهیزات پزشکی و هم بیمارستان‌ها و مراکز بازپروری معلولین، نیاز به استخدام مهندس مکانیک پزشکی دارند. بازار کار مهندسی پزشکی نیز از سال ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۹، چهار درصد رشد خواهد داشت. این شغل، از پردرآمدترین مشاغل در بازار کار مهندسی مکانیک می‌باشد.
مهندس هوافضا
این متخصصین، هواپیماها، فضاپیماها، پهپادها و ماهواره‌ها را طراحی، آزمایش و تعمیر کرده و آن‌ها را بهبود می‌بخشند. سازمان‌های هواپیمایی، فضایی، شرکت‌های ساخت پهپاد و ارگان‌های نظامی، مهندسین هوافضا را استخدام می‌کنند. بخش زیادی از کار این افراد، تحقیق و توسعه‌ی هواپیماها، موشک‌ها، پهپادها، فضاپیماها و ماهواره‌ها است. پیشبینی می‌شود که این شغل، از سال ۲۰۱۹ تا سال ۲۰۲۹، حدود ۳ درصد رشد داشته باشد که کمی کمتر از میانگین رشد تمامی مشاغل است. این شغل نیز از پردرآمدترین مشاغل در حوزه‌ی مکانیک است.
مهندس مکانیک سیالات
مهندسی مکانیک سیالات یک شغل بسیار تخصصی است که با سیستمهای جا‌به‌جایی سیالات و سیستمهای هیدرولیک ارتباط دارد. این متخصصین، باید سیستمهای لوله‌کشی مناسب برای انتقال سیالات را با توجه به عواملی مثل فشار و ویسکوزیته‌ی سیال و رفتار آن در حالت‌های مختلف، طراحی کنند. به علاوه، طراحی و ساخت سیستمهای هیدرولیکی نیز بر عهده‌ی مهندس مکانیک سیالات است. پالایشگاه‌ها، سکوهای استخراج نفت، شرکت‌های طراح خطوط انتقال گاز، نفت و آب و سازمان آب و فاضلاب از جمله رایج‌ترین سازمان‌های نیازمند استخدام مهندس مکانیک سیالات هستند. معمولا برای ورود به این حوزه، حداقل مدرک کارشناسی ارشد لازم است. اطلاعات دقیقی از بازار کار مهندسی مکانیک سیالات در دسترس نیست.
کارشناس تحقیق و توسعه
تحقیق و توسعه در حوزه‌ی مهندسی مکانیک، جایگاه ویژه‌ای دارد. پیش از ساخت هر محصولی که دارای عملکردهای مکانیکی باشد، نیاز به تحقیقات گسترده‌ای می‌باشد. طراحی محصول و توسعه‌ی آن نیاز به تیمی از کارشناسان تحقیق و توسعه دارد. یکی از جایگاه‌های شغلی دارای جای پیشرفت زیاد برای فارغ‌التحصیلان مقطع لیسانس و فوق‌لیسانس مهندسی مکانیک، کارشناس تحقیق و توسعه است. این کارشناسان در حوزه‌های علمی و فناوری مثل سیستمهای انرژی، بیومکانیک، میکروفلوئیدیک و مهندسی میکرو و نانو نیز فرصت‌های شغلی زیادی دارند.
تفاوت‌های جنسیتی در استخدام مهندسین مکانیک
بعضی از مشاغل این حوزه مثل تکنسین ساخت و کارشناس تعمیر و نگهداری، نیازمند که کردن در شرایط سخت و خطرناک محیط کارخانه‌ها هستند. کارفرمایان ترجیح می‌دهند که برای چنین مشاغلی، نیروی آقا استخدام کنند و در مقابل، در بعضی دیگر از شغل‌های مرتبط با مکانیک، مثل کارشناس تحقیق و توسعه، مهندسی پزشکی و … تفاوت‌های جنسیتی مشکلی ایجاد نمی‌کند. به همین دلیل، در بعضی از این آگهی‌های دعوت به همکاری برای چنین شغل‌هایی، به دلیل حقوق پایین‌تر خانم‌ها، تمایل به استخدام نیروی خانم وجود دارد. به طور کلی می‌توان گفت که بازار کار مهندسی مکانیک برای خانم‌ها چندان بد نیست.
مطلب مرتبط: آینده رشته مکانیک چگونه است؟ ۵ موضوع مهم مهندسی مکانیک در دهه‌ی پیش رو
آینده‌ی حوزه‌ی مهندسی مکانیک
همان‌طور که در ابتدای مقاله گفتیم، افزایش صنعتی شدن جهان و تغییر در نیازهای بشر به دستگاه‌های مکانیکی، همراه با پیشرفت علوم و فناوری، آینده‌ی این شاخه‌ی مهندسی را دگرگون خواهد کرد. با این حال، بعضی از شاخه‌ای این رشته، به آهستگی اهمیت خود را از دست می‌دهند پیشبینی می‌شود که بازار کار مهندسی مکانیک از سال ۲۰۱۹ تا سال ۲۰۲۹، حدود ۳/۹ درصد رشد داشته باشد که اندکی کمتر از رشد میانگین همه‌ی مشاغل است. در اینجا می‌خواهیم شاخه‌هایی را از این رشته به شما معرفی کنیم که در آینده، اهمیت زیادی خواهند داشت.
دستگاه‌ها و خودروهای الکتریکی
یکی از مهم‌ترین منابع مصرف سوخت‌های فسیلی و تولید گازهای گلخانه‌ای در دنیا، بخش حمل و نقل است. در نتیجه، نیاز به ساخت خودروها و دیگر دستگاه‌های الکتریکی، به شدت احساس می‌شود. با اینکه بازار کار مهندسی مکانیک خودرو، رشد آهسته‌ای دارد، نیاز به ساخت خودروهای الکتریکی، به این رشد، شتاب خواهد بخشید. جایگزینی موتورهای احتراق داخلی با موتورهای الکتریکی نیازمند متخصصین مهندسی الکترونیک و مکانیک است.
مهندسی نانو
منظور از فناوری نانو، کار کردن با مواد در مقیاس نانومتری است. این حوزه که به سرعت در حال رشد است، یکی از بهترین فرصت‌ها برای متخصصان حوزه‌ی مکانیک است. به نظر می‌رسد که در آینده‌ای نزدیک، مهندسین نانو روی ساخت دستگاه‌های مکانیکی و موتورها در مقیاس نانو کار می‌کنند. به عنوان مثال، نانودستگاه‌های مورد استفاده در پزشکی از جمله ابزارهایی هستند که در آینده، تولید خواهند شد.
بیومکاترونیک
یکی از حوزه‌های جدید رباتیک، بیومکاترونیک است که سرعت رشد بسیار زیادی دارد. هدف این رشته، شبیه‌سازی رباتیک اندام‌های بدن می‌باشد. این ربات‌ها می‌توانند در مهندسی پزشکی اهمیت بسیار زیادی داشته باشند. به علاوه، پژوهش‌های گسترده‌ای برای استفاده از بیومکاترونیک در صنایع نظامی در حال انجام است.
ادامه‌ی اهمیت ساخت و تولید در بازار کار مهندسی مکانیک
ساخت و تولید حوزه‌ای است که هیچ وقت قدیمی نمی‌شود و پیوسته در حال رشد است. ساخت خطوط تولید دارای راندمان بالاتر و هزینه‌ی کمتر یکی از نیازهای هر صنعتی است. با پیشرفت اتوماسیون و رباتیک، خطوط و ماشین‌آلات ساخت و تولید بهتری در آینده خواهیم داشت.
جمع‌بندی
با روند افزایش صنعتی شدن جهان و دگرگونی‌هایی که علم و فناوری در دنیا ما ایجاد کرده‌اند، نیاز به استخدام مهندسین مکانیک، حداقل در چند دهه‌ی آینده، همواره بالا خواهد ماند. این حوزه شامل مشاغل مختلفی است که بازار کار بعضی از آن‌ها مثل بازار کار مهندسی مکانیک ساخت و تولید، رشد چندان سریعی ندارند و بعضی دیگر مثل بازار کار مهندسی پزشکی، با سرعتی برابر با سرعت میانگین رشد تمامی مشاغل، در حال رشد کردن هستند. تفاوت‌های جنسیتی چندانی این حوزه دیده نمی‌شود و به طور کلی، می‌توان گفت که بازار کار مهندسی مکانیک برای خانم‌ها، چندان بد نیست. پیشبینی می‌شود که این گروه شغلی از سال ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۹، حدود ۳/۹ درصد رشد داشته باشد و مهم‌ترین ترندهای آن در آینده، خودروهای الکترونیکی، مهندسی نانو، بیومکاترونیک و مهندسی ساخت و تولید خواهند بود.
منبع
نویسنده
اشتراک گذاری
بدون دیدگاه 
