نکاتی درباره سفته برای استخدام که باید به آنها دقت کنیم
در بازار کار امروز، دادن یا گرفتن سفته برای استخدام به یکی از موضوعات چالشبرانگیز و پربحث تبدیلشده است؛ اما آیا سفته حسن انجام کار قابل وصول است؟ با توجه به اینکه سفته یک سند مالی رسمی است، سفته دادن برای استخدام میتواند تعهدی را برای کارجو ایجاد نماید. بااینحال سفته دادن برای کار، ابهامات و نگرانیهایی را هم برای کارفرما و هم برای کارجو به همراه دارد.
در این مقاله با طرح سؤالاتی مانند: «سفته چگونه پر شود؟» و «آیا سفته برای استخدام قانونی است؟»، ابعاد مختلف دریافت سفته برای کار و نکات حقوقی در این خصوص را بررسی میکنیم. هدف این مقاله، آگاهیبخشی به کارجویان و کارفرمایان درزمینه حقوق و تکالیف مرتبط با این موضوع است تا از بروز مشکلات سفته برای استخدام جلوگیری شود.
علت گرفتن سفته برای استخدام چیست؟
روز بستن قرارداد با سازمان جدید فرارسیده است. باذوق و انگیزه زیاد حاصل از به ثمر نشستن زحمات برای پیدا کردن شغل جدید، خود را به محل شرکت میرسانید و وقتی قرارداد کاری را امضا کردید، به شما میگویند: لطفاً این n میلیون تومان سفته ضمانت را هم امضا کنید تا قرارداد نهایی شود.
گرفتن سفته ضمانت برای استخدام و چک تضمینی هنگام استخدام، یکی از کارهایی است که بسیاری از سازمانها انجام میدهند؛ اما سؤالاتی در رابطه با دادن سفته و نکات حقوقی مربوط به آن پیش میآید، ازجمله اینکه: «آیا این کار قانونی است؟»، «میزان سفته چند میلیون باید باشد؟» و «چرا کارفرمایان سفته برای استخدام کارگری و کارمندی درخواست میکنند؟».
در پاسخ به این پرسش که: «چرا برای استخدام سفته می گیرند؟»، دلایل مختلفی از سوی کارفرمایان وجود دارد. اصلیترین دلیل، ایجاد تعهد کاری برای کارجو است. کارفرما با دریافت سفته برای جذب نیرو، به دنبال اطمینان از حسن انجام کار و پایبندی کارگر به تعهد کاری خود است. این تضمین، به کارفرما کمک میکند تا در صورت بروز خسارت یا عدم انجام وظایف، ابزاری برای جبران آن داشته باشد.
همچنین، گرفتن سفته میتواند بهنوعی ضمانت استخدام باشد. درواقع گرفتن سفته ضمانت از خروج ناگهانی و بدون اطلاع قبلی کارمندان از شرکت جلوگیری میکند، بهخصوص در مشاغلی که نیاز به آموزشهای خاص و صرف هزینه از سوی کارفرما دارند.
آیا دادن سفته برای استخدام قانونی است؟
از سؤالات مهمی که کارجویان در هنگام امضای قرارداد کاری با آن مواجه میشوند، این سؤالات هستند که: «آیا گرفتن سفته و چک تضمینی هنگام استخدام قانونی است؟»، «قانون جدید سفته ضمانت چیست؟»، «آیا گرفتن سفته از کارگر ممنوع شد؟» و «قوانین سفته برای استخدام چیست؟».
قانون در برابر این کار سکوت کرده است. این بدان معنا است که منع قانونی برای گرفتن سفته برای استخدام دیجی کالا، گلرنگ و سایر سازمانها وجود ندارد. درواقع، دست کارفرما در ارائه درخواست هر نوع تضمینی در زمان استخدام باز است. این کارجو است که باید دقت کند آیا میخواهد چنین تضمینی را بدهد یا خیر؟
بااینحال، وصول سفته حسن انجام کار، چندان کار راحتی برای کارفرما نیست. این مدرک بهعنوان سفته ضمانت کاری از سوی کارجو به کارفرما داده میشود. درنتیجه، کارفرما باید در هنگام واخواست سفته ضمانت برای استخدام، قصور کارگر را در انجام تعهدات خود اثبات نماید.
ذکر این نکته ضروری است که در سال 1402، کوششهایی از سوی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی جهت اصلاح موادی از قانون کار در جهت ارتقای امنیت شغلی کارگران صورت گرفت. بر این اساس مقررشده بود که اخذ هرگونه اوراق بهادار از کارگر ازجمله سفته، چک و برات ممنون باشد. بااینحال، این تبصره جدید از ماده 10 قانون کار، باید بهعنوان لایحه از طرف دولت به مجلس ارائهشده و مورد تأیید قانونگذاران قرار گیرد.
آیا گرفتن سفته برای استخدام، کاری درست و منطقی است؟
صرفنظر از این موضوع که قانون سفته برای استخدام چیست، این موضوع مطرح میشود که آیا اصولا گرفتن سفته از کارجویان کار درستی است یا خیر. درواقع دریافت سفته برای استخدام نمونه دریافت ضمانت از کارجو برای انجام تعهدات مندرج در قرارداد است.
همچنین، این موضوع بستگی به شغل دارد. اگر فرد استخدامشده به داراییهای ارزشمندی چون اطلاعات یا تجهیزات گرانقیمت سازمان دسترسی داشته باشد، بیان شرط سفته برای استخدام در قرارداد و گرفتن سفته کارگری یا تضمینهای دیگر، کاری منطقی است.
مبلغ سفته برای استخدام چند میلیون باید باشد؟
قانون در خصوص دریافت سفته برای استخدامی جدید مطلبی را بیان نکرده است؛ اما دقت کنید که مبلغ سفته حسن انجام کار، برای کارفرما جذابیت اقتصادی نداشته باشد، بلکه فقط عاملی بازدارنده برای خطاهای احتمالی شما باشد.
بهعنوانمثال، اگر میخواهید در یک سازمان کوچک مشغول شوید که درآمد سالانه آن یک میلیارد تومان است، در دادن سفته استخدام 100 میلیونی تأملکنید. در این حالت، سفته شما معادل بیش از یک ماه درآمد آن مجموعه است!
سفته برای استخدام چگونه پر شود؟
نمونه سفته ضمانت حسن انجام کارنحوه نوشتن سفته برای استخدام و پر کردن صحیح آن، از اهمیت بالایی برخوردار است. یک سفته که بهدرستی تکمیلنشده، میتواند موجب بروز مشکلاتی برای کارجو شود. برای پر کردن نمونه سفته ضمانت حسن انجام کار، بهتر است به نکات زیر توجه کنید:
- مبلغ سفته: کارجویان نباید مبلغی را در سفته حسن انجام کار ذکر کنند. در صورت قید مبلغ، مبلغ مورداشاره باید بهصورت دقیق و هم به حروف و هم به عدد نوشته شود. این مبلغ باید متناسب با خسارات احتمالی یا ارزش تعهد موردنظر باشد.
- گیرنده سفته (نام کارفرما): نام شرکت یا شخص کارفرما باید بهطور کامل و دقیق درج شود.
- بابت: در این بخش باید بهصراحت قید شود که سفته «بابت ضمانت حسن انجام کار» یا «بابت تضمین تعهد کاری» است. از ذکر عبارات کلی و مبهم خودداری شود. این امر به تفکیک سفته حسن انجام کار از سایر سفتهها کمک میکند.
- تاریخ: سفته برای استخدام بدون تاریخ است.
- اشاره به سفته در قرارداد: بهتر است به شماره سفته و موضوع آن در قرارداد کاری اشاره شود.
نکات سفته دادن برای استخدام
در مسیر کاریابی، بسیاری از کارجویان تنها نوشتن رزومه و استخدام در یک شرکت معتبر را موردتوجه قرار میدهند. این در حالی است که سفته و نکات حقوقی مرتبط با آن، از اهمیت فوقالعادهای برخوردار است. عدم آگاهی از این نکات میتواند منجر به سوءاستفاده یا تضییع حقوق یکی از طرفین شود. به همین دلیل در ادامه، نکاتی که در هنگام دادن سفته یا تضامین دیگر به کارفرما باید به آنها دقت کنید، آورده شده است:
- اگر مجاب شدید که به کارفرما سفته یا چک بدهید، سعی کنید حتماً این مسئله را در قرارداد کاری خود بنویسید. اگر کارفرما این کار را نکرد، حتماً روی آن نوشته شود که به چه کسی و بابت چه موضوعی تضمین میدهید. اگر کارفرما در برابر این قضیه هم مقاومت کرد، حداقل سفته را پشتنویسی کنید (به چه کسی و بابت چهکاری). اگر به این کار هم تن نداد، محترمانه از او دلیل این مقاومت را بپرسید و اگر قانع نشدید، از بستن قرارداد کاری و دادن سفته برای استخدام در شرکت خصوصی یا دولتی خودداری کنید.
- حتماً مشخص کنید که بابت چهکاری تضمین میدهید. معمولاً نوشته میشود که بابت «حسن انجام کار». این عبارت هرچند بسیار گنگ و مبهم است، اما از بیان نکردن آن بهتر است. برای اینکه این عبارت هم از ابهام دربیاید، به شکلی محترمانه از کارفرما بپرسید که معنی این عبارت چیست و حسن انجام کار به چه امری اشاره دارد. در سازمانهایی که شرح کار هر فرد بهصورت مکتوب مشخصشده، این بند روشنتر است.
- از هر تضمینی که میدهید، حتماً یک نسخه کپی از آن نزد خود نگهدارید.
- حتماً یک نسخه از خود قرارداد استخدام خود را از کارفرما طلب کنید و نزد خود داشته باشید.
شرایط سفته دادن به کارفرما
کارجو باید قبل از دادن سفته برای استخدام در بانک و سایر شرکتها و سازمانها، از جزئیات قرارداد کاری و مفاد مربوط به سفته اطمینان حاصل کند. تمامی توافقات باید بهصورت کتبی در قرارداد قید شوند.
همچنین، بهتر است سفته برای استخدام با پشت نویسی باشد. پشتنویسی سفته (ذکر «بابت تضمین حسن انجام کار» و اشاره به قرارداد مربوطه) باعث میشود که سفته فقط در چهارچوب هدف تعیینشده قابلاستفاده باشد و از سوءاستفادههای احتمالی جلوگیری شود.
فراموش نکنید که یکی از مشکلات سفته دادن برای استخدام، احتمال سوءاستفاده از آن است. اگر سفته بدون پشتنویسی و بدون قید «بابت تضمین حسن انجام کار» باشد، ممکن است بهعنوان یک سفته عادی تلقی شده و کارفرما بتواند آن را بدون اثبات قصور در انجام وظایف شغلی، به اجرا بگذارد.
درنهایت، از دادن سفته برای استخدام بدون قرارداد کاری خودداری کنید. درواقع سفته به پیوست یک قرارداد کاری و با شرایط مورداشاره در بالا به کارفرما ارائه میشود.
شما مسئول امضای خود هستید
یک نکته بدیهی و تکراری اما بسیار مهم این است که: «اگر مسئولیت کاری را نمیتوانید بر عهده بگیرید، قرارداد آن را امضا نکنید». هر ابهامی که دارید حتماً از کارفرما درباره آن سؤال کنید. در کمال احترام با کارفرما برخورد کنید و طبیعتاً اگر پاسخ شما را با احترام نداد یا از پاسخ به آن سر باز زد، شما این حق را دارید که امضا نکنید و استانداردهای شخصی خود را حفظ نمایید. اگر کارجوها با اینگونه مسائل با حساسیت برخورد کنند، بهمرور فرهنگ استخدام تغییر خواهد کرد.
استرداد سفته از کارفرما: حقوق کارجو
یکی از دغدغههای اصلی کارجویان، استرداد سفته از کارفرما پس از اتمام همکاری یا انجام تعهدات است. کارفرما مکلف است پس از اتمام مدت قرارداد یا انجام کامل تعهدات بهوسیله کارمند و عدم وجود هیچگونه خسارتی، سفته را به کارمند بازگرداند.
برای این منظور کارگر یا کارمند باید اظهارنامهای را جهت استرداد سفته از کارفرما تنظیم و آن را به کارفرما تحویل دهد. درصورتیکه کارفرما از دادن سفته خودداری کند، کارمند میتواند از طریق مراجع قانونی اقدام به پس گرفتن سفته خود نماید. وکیل متخصص در امور کار و اسناد تجاری میتواند در این زمینه به کارجویان کمک کند.
جمعبندی
سفته ابزاری است که میتواند هم برای کارفرما و هم برای کارجو، تضمینهایی را فراهم کند. بااینحال، استفاده صحیح و قانونی از آن مستلزم آگاهی کامل از قوانین سفته برای استخدام و نکات حقوقی مربوطه است. کارفرمایان باید در گرفتن سفته، شفافیت و رعایت حقوق کارجو را سرلوحه کار خود قرار دهند. کارجویان هم باید پیش از سفته دادن برای استخدام، تمامی جوانب آن را با دقت بررسی کنند.
سفته با پشتنویسی و قید دقیق علت صدور (سفته حسن انجام کار یا سفته ضمانت) به همراه ارائه سفته در چهارچوب یک قرارداد کاری معتبر، همگی میتوانند از بروز بسیاری از مشکلات احتمالی جلوگیری کنند. آگاهی از این نکات، به ایجاد یک رابطه کاری سالم و مبتنی بر اعتماد متقابل کمک شایانی خواهد کرد. اگر شما هم تجربه خاصی از سفته دادن برای کار یا گرفتن سفته برای همکاری داشتهاید، آن را با ما در بخش نظرات به اشتراک بگذارید.