کدام رشتههای تحصیلی بازار کار بهتری دارند؟
انتخاب رشته یکی از مهمترین تصمیمات هر فردی است. مشاوران و موسسات بسیاری در این حوزه فعالیت دارند و دانشآموزان را برای انتخاب رشته مناسب راهنمایی میکنند. علاقه، استعداد، بازار کار رشته های دانشگاهی، شرایط و حقوق دریافتی از مهمترین ویژگیهایی هستند که در هنگام انتخاب رشته باید به آنها توجه داشت؛ اما رشته های اینده دار در جهان یا همان رشته هایی که بازار کار دارند، کدام رشتهها هستند؟

رشته های آینده دار در ایران
برای کشف علایق تحصیلی میتوان با دانشجویانی از رشتههای تحصیلی مختلف مشورت کرد، سرفصلهای دروس رشتهها را مطالعه و درنهایت، از آزمونهای رغبت سنجی استاندارد مانند آزمون هالند بهره برد. شناخت استعدادهای فردی در دوران تحصیل در دبیرستان تا حدودی حاصل میشود و افراد شناختی نسبی از استعدادهای تحصیلی خود پیدا میکنند؛ اما میرسیم به موضوعی که در چند سال اخیر اهمیت بسیاری برای دانشآموزان پیش از شرکت در کنکور سراسری پیداکرده است. بازار کار!
برخی از رشتههای دانشگاهی (رشتههای مرتبط با علوم انسانی، تجربی و رشته های زیرگروه ریاضی) بازار کار بهتری در داخل ایران داشته و آینده بهتری پیش روی فارغالتحصیلان این رشتهها خواهد بود که در ادامه به معرفی آنها میپردازیم. این رشتهها عموما جزء رشته های اینده دار در جهان و رشته های مورد نیاز بازار کار ایران هستند و میتوانند بهعنوان بهترین شغل ها برای دهه آینده معرفی شوند.
1- فروش، بازاریابی و تبلیغات: از پُردرآمدترین رشتهها
بیشترین تقاضای نیروی کار در چند سال اخیر در حوزه فروش، بازاریابی و تبلیغات بوده است. به نظر میرسد با گسترش فناوری در حوزههایی چون دیجیتال مارکتینگ، در آینده هم این روند حفظ شود. بازار کار رشته های دانشگاهی مدیریت بازاریابی و بهخصوص رشته MBA (گرایش بازاریابی) در مقطع ارشد بسیار مناسب است. به شکلی که میتوان این رشتهها را جزء رشته های پولساز در ایران و جهان دانست.
2- توسعه وب و برنامهنویسی: از رشته های پرطرفدار در ایران ۱۴۰۴
یکی از حوزههای شغلی که با سرعت زیادی در حال رشد بوده و اتفاقا جزء رشته های اینده دار در جهان هم محسوب میشود، توسعه نرم افزار، وب و برنامه نویسی است. رشد سریع استارتاپها نیاز به برنامهنویسان را در آینده هم بیشتر میکند. ویژگی مهم مشاغل این حوزه، درآمد نسبتا خوب آنها در قیاس با سایر مشاغل است.
برای افرادی که استعدادی در حوزه برنامهنویسی دارند، مهندسی کامپیوتر میتواند بهعنوان بهترین رشته تحصیلی در دنیا معرفی شود. از دیگر حوزههای پولساز در رابطه با برنامهنویسی که جزء رشته های مورد نیاز بازار کار ایران هم محسوب میشوند، میتوان به هوش مصنوعی و تحلیل داده یا علوم داده (Data Science) اشاره کرد.
3- مالی و حسابداری: بهترین رشته برای بازار کار ایران
اگر به امور مرتبط با اقتصاد و تحلیل مالی علاقه دارید، احتمالا مشاغل مرتبط با حسابداری که زیرمجموعه رشته انسانی هستند، بهترین انتخاب برای شما از بین رشته های آینده دار در ایران خواهند بود. درواقع، از آینده دار ترین رشته های ایران میتوان به رشته حسابداری اشاره کرد.
فارغ از وضعیت کلی بازار کار صنایع مختلف، تمامی شرکتها نیاز به بخش مدیریت مالی و حسابداری دارند؛ بنابراین، هرچند رشتههای حسابداری و مدیریت مالی اشباعشده هستند، اما همواره تقاضای خوبی برای استخدام این دسته از متخصصین در بازار کار ایران وجود دارد. درصورتیکه بهاندازه کافی در کار خود تبحر داشته باشید، این رشته پولساز در سال 1404، میتواند در آینده هم خیال شما را از داشتن شغل مناسب راحت کند.
4- رادیولوژی: از رشته های تحصیلی کاربردی
یکی از رشتههای کاربردی در حوزه پیراپزشکی که همواره به دلیل تقاضای بالا، با بازار کار خوبی روبرو است، رشته رادیولوژی است. فارغالتحصیلان رشته رادیولوژی میتوانند در مراکز درمانی، بیمارستانها و درمانگاهها فعالیت کنند و با آینده شغلی خوبی روبرو هستند. اگر در رشته تجربی مشغول به تحصیل هستید، میتوانید در کنار حوزههایی مانند پرستاری، علوم آزمایشگاهی و فیزیوتراپی، به فعالیت در شغل رادیولوژیست هم فکر کنید.
5- تحلیل کسب و کار و برنامهریزی: از رشته های آینده دار
رقابتی شدن فضای کسب و کار و نیاز به رشد و توسعه سازمانها، نیاز به کارشناسان تحلیل کسب و کار برای طراحی استراتژیهای مناسب جهت بهبود عملکرد سازمانها را بیشازپیش افزایش داده است. بازار کار رشته های دانشگاهی مدیریت استراتژیک، مدیریت بازرگانی (MBA) در مقطع کارشناسی ارشد و مهندسی صنایع، برای فارغالتحصیلان بسیار مناسب است. این رشتهها، از رشته های کاربردی برای آینده و جزء رشته های اینده دار در جهان هم محسوب میشوند.
بیکارترین رشته ها کدامند؟
میزان بیکاری یکی از فاکتورهای مهمی است که باید در انتخاب رشته و شغل در نظر داشته باشید. برخی از رشتههای دانشگاهی اشباع شده و به دلیل نیازهای جامعه، بازار کار خوبی در آینده نخواهند داشت. برخی از رشته هایی که بازار کار ندارند در زیر آورده شده است:
- تاریخ
- مهندسی کشاورزی
- ادبیات فارسی
- باستان شناسی
- آمار
- مهندسی شیلات
- علوم تربیتی
- ریاضیات
- فیزیک
- رشتههای گروه هنر (خصوصا تئاتر و سینما)
- مهندسی برق
- محیط زیست
مطلب مرتبط: داشتن سابقهی کار؛ معضلی مهم برای نیروی کار جوان
رشته های اینده دار در جهان
در کنار رشته های اینده دار ایران، در این بخش از مقاله قصد داریم تا به معرفی برخی از رشته های مورد نیاز بازار کار جهانی از حوزههای مرتبط با علم انسانی، رشته تجربی و رشته ریاضی بپردازیم.
برخی از رشتههای دانشگاهی در تمام دنیا بهسرعت در حال رشد هستند؛ بنابراین، تقاضا برای جذب متخصصان آنها در حال افزایش است. همانطور که در اینفوگرافیک بالا مشاهده میکنید، سایت Bold.org بر اساس دادههای اداره آمار کار آمریکا، آماری از بازار کار رشته های دانشگاهی که بیشترین فرصتهای استخدام و کاریابی و آینده شغلی بهتری را از سال 2023 تا 2030 دارند، تهیهکرده است که در ادامه به بررسی آنها میپردازیم.
1- مدیریت کسب و کار: از رشته های اینده دار در جهان
پر تقاضاترین تخصص رشتههای مدیریت کسب و کار: مدیر عمومی و عملیات
متوسط حقوق سالانه مدیران عمومی و عملیات: 101 هزار و 280 دلار
یکی از رشته های مورد نیاز بازار کار جهانی، رشته مدیریت کسبوکار است. حتی زمانی که بسیاری از مشاغل بهوسیله رباتها و بهصورت خودکار اداره میشوند، برخی از مشاغل به یک ذهن انسانی برای ایجاد استراتژی و سازماندهی نیاز دارند. به همین دلیل است که همواره بازار کار رشته های دانشگاهی مدیریت خوب است. طبق پیشبینیها، صدها هزار فرصت شغلی برای فارغالتحصیلان این رشته در ده سال آینده وجود خواهد داشت.
2- آموزش و پرورش: از پُردرآمدترین رشته های جهان
پر تقاضاترین تخصص رشتههای آموزش و پرورش: معلم مدارس ابتدایی
متوسط حقوق سالانه معلمان مدارس ابتدایی: 62 هزار و 340 دلار
برخلاف ایران، رشته آموزش و پرورش و تدریس در دنیا از حوزههای آیندهدار و پردرآمد محسوب میشود. همانطور که بسیاری از والدین درنتیجه پاندمی و دوران قرنطینه سال 2020 متوجه شدند، معلم بودن کاری بسیار سخت است و نیاز به درک و صبر زیادی دارد. همواره نیاز زیادی به معلمان در جوامع مختلف وجود دارد و این موضوع آموزش را به یکی از اینده دار ترین رشته ها تبدیل کرده است.
3- پرستاری: بهترین رشته تحصیلی برای دخترها
متوسط حقوق سالانه پرستاران: 93 هزار و 600 دلار
ممکن است در اینجا این سؤال مطرح شود که چرا باوجود کادر پزشکی، مشاغل پرستاری همچنان جزء رشته های اینده دار در جهان محسوب میشوند؟ در پاسخ به این پرسش میتوان گفت که مطبها و بیمارستانها مملو از افرادی هستند که به مراقبتهای پزشکی نیاز دارند.
درحالیکه تخصص رشتههای پزشکی، دندانپزشکی و داروسازی برای حفظ سلامتی و نجات جان افراد کاملا ضروری است، این پرستاران هستند که بر مراقبت از بیماران نظارت نموده و از بهبودی آنها اطمینان حاصل میکنند. به همین دلیل است که رشتههای علم تجربی که مرتبط با پرستاری هستند، بازار کار بسیار خوبی در جهان دارند.
همچنین، این رشته جزء بهترین رشته های تحصیلی در ایران از نظر بازار کار هم محسوب میشود. درنتیجه، دانشآموزان گروه علوم تجربی میتوانند در کنار رشته های پزشکی آینده دار، به مشاغل پرستاری هم توجه داشته باشند.
4- توسعه نرم افزار: از رشته های محبوب بینالمللی
پر تقاضاترین تخصص رشتههای توسعه نرم افزار: توسعه دهنده نرم افزار و تحلیلگر تضمین کیفیت
میانگین حقوق سالانه توسعه دهندگان نرم افزار و تحلیلگران تضمین کیفیت: 133 هزار و 80 دلار
بازار کار رشته های دانشگاهی مرتبط با توسعه نرمافزار در دنیا با رشد روزافزونی مواجه است. در دنیای دیجیتالی امروز، ما تقریبا برای انجام هر کاری از نرم افزارها استفاده میکنیم. ایجاد نرم افزارهای جدید و نگهداری و بهروزرسانی نرمافزارهای موجود نیاز به افراد متخصص در این زمینه دارد.
رشتههای توسعه نرمافزار بسیار مهمتر از آن چیزی هستند که اغلب ما تصور میکنیم. در سالهای آینده، نیاز به متخصصان این حوزه بسیار بیشتر خواهد شد. درنتیجه میتوان رشتههای مرتبط با این حوزه را جزء رشته های تحصیلی آیندهدار برای پسران و دختران دانست.
مطلب مرتبط: چگونه اولین شغل خود را انتخاب کنیم؟
5- علوم کامپیوتر و فناوری اطلاعات: از رشته های تحصیلی آینده دار
پر تقاضاترین تخصص رشتههای علوم کامپیوتر و فناوری اطلاعات: تحلیلگر سیستمهای کامپیوتری
میانگین حقوق سالانه تحلیلگران سیستمهای کامپیوتری: 103 هزار و 790 دلار
بدون تردید رشتههای مرتبط با حوزه فناوری اطلاعات جزء رشته های اینده دار در جهان هستند. ما در نقطه اوج عصر اطلاعات به سر میبریم و دادهها و اطلاعات یکی از باارزشترین داراییهای افراد و جوامع هستند. امروزه بینهایت داده وجود دارد که سطح درک و دانش ما نسبت به جهان و افراد را تحت تأثیر قرار میدهند. این دادهها خصوصا برای دولتها، سازمانها و کسب و کارها اهمیت زیادی دارند.
مدیریت این اطلاعات، محافظت و تأمین امنیت آنها کار افراد متخصص است. به دلیل حجم بالای دادهها و اهمیت فوقالعاده بالای آنها، نیاز به تخصص تحلیلگری در سالهای آینده در دنیا با روندی صعودی مواجه خواهد بود و تقاضای بازار کار رشته های دانشگاهی کامپیوتر و فناوری اطلاعات افزایش خواهد داشت. درنتیجه، میتوان این حوزه را جزء رشته های آینده دار و بهترین شغل ها برای دهه آینده دانست.
6- حسابداری: از شغل های پردرآمد ۱۴۰۴
پر تقاضاترین تخصص رشتههای حسابداری: حسابدار و حسابرس
متوسط حقوق سالانه حسابداران و حسابرسان: 81 هزار و 680 دلار
رشته حسابداری بهعنوان یکی از رشته های پولساز در ایران، نهتنها یکی از رشتههای آیندهدار در ایران است، بلکه بهعنوان یکی از رشته های اینده دار در جهان هم محسوب میشود. بسیاری از تصمیمات کسب و کارها به وضعیت امور مالی آنها بستگی دارد؛ بنابراین باید تمام مسائل مالی یک کسب و کار بهدرستی موردبررسی تحلیلی قرارگرفته، ردیابی و گزارش شوند.
متخصصان حسابداری اطمینان حاصل میکنند که اطلاعات مالی شرکت دقیق و مشخص است، تمام معاملات تجاری گزارششده و مالیاتها پرداخت میشوند تا مشاغل بتوانند به فعالیت و رشد خود ادامه دهند. ازآنجاییکه راهاندازی کسب و کار در دنیا با رشد بیشتری نسبت به گذشته مواجه است، بازار کار رشته های دانشگاهی حسابداری در سالهای آتی بسیار خوب خواهد بود. به همین دلیل میتوانیم یکی از رشته های دانشگاهی آیندهدار را رشته حسابداری معرفی کنیم.
7- امور مالی: یکی از بهترین رشته های اینده دار در جهان
پر تقاضاترین تخصص رشتههای مالی: مدیر مالی
متوسط حقوق سالانه مدیران مالی: 156 هزار و 100 دلار
بدون شک، «پول» بسیاری از تصمیمات ما را هدایت میکند و بخش جداییناپذیر از جامعه است؛ اما مدیریت پول میتواند دشوار باشد. درنتیجه، مراجعه به متخصصان رشتههای مالی که مسائل مالی را مطالعه و تجزیهوتحلیل میکنند، میتواند به ما درک بهتری از نحوه مدیریت پول، برای مقاصد شخصی یا تجاری بدهد؛ بنابراین، همواره نیاز بالایی به تخصص مدیران مالی در جوامع وجود دارد و بازار کار رشته های دانشگاهی مالی و فرصتهای استخدامی آنها در سالهای آینده با رشد بیشتری مواجه خواهد بود.
8- بازاریابی: از اینده دار ترین رشته ها
پر تقاضاترین تخصص رشتههای بازاریابی: تحلیلگر تحقیقات بازار و متخصص بازاریابی
متوسط حقوق سالانه تحلیلگران تحقیقات بازار و متخصصان بازاریابی: 74 هزار و 680 دلار
همه ما بهطور مداوم در حال خرید حضوری و آنلاین هستیم. وجود محصولات و خدمات بسیار زیاد، فضای پررقابتی را برای برندها و کسب و کارهای مختلف ایجاد کرده است؛ بنابراین شرکتها برای جذب مشتریان و گسترش بازار هدف خود به متخصصان بازاریابی متکی هستند. با توجه به ادامه رشد تجارت الکترونیک در دنیا، تقاضا برای متخصصان بازاریابی رو به افزایش خواهد بود.
درکل، بازاریابی و فروش نهتنها یکی از حوزههای کاربردی در عصر حاضر است، بلکه بهعنوان یکی از رشته های کاربردی برای آینده میتواند نظر بسیاری از کارجویان را به خود جلب نماید. همچنین، این رشته میتواند بهعنوان یکی از رشته های پردرآمد برای خانم ها و آقایان کارجو معرفی شود.
9- منابع انسانی: از رشته های اینده دار در جهان
متوسط حقوق سالانه متخصصان منابع انسانی: 72 هزار و 910 دلار
یکی از مهمترین بخشهای هر کسب و کاری، کارمندان آن هستند. منابع انسانی تأثیر زیادی بر فرهنگ محل کار و میزان موفقیت هر کسب و کار دارد. اینجا است که رشتههای منابع انسانی اهمیت زیادی پیدا میکنند. متخصصان منابع انسانی به جذب و استخدام افراد مناسب و اثرگذار در رشد و توسعه سازمانها و کسب و کارهای مختلف کمک میکنند و تقاضای بالایی برای همکاری با فارغالتحصیلان این حوزه در دنیا وجود دارد.
10- مهندسی: رشته های تحصیلی آیندهدار برای پسران
پر تقاضاترین تخصص رشتههای مهندسی: مهندسی عمران
میانگین حقوق سالانه مهندسان عمران: 99 هزار و 590 دلار
بدون تردید، بیشترین درآمد رشته های ریاضی متعلق به رشتههای مهندسی است. اگرچه رشتههای دیگری مانند طراحی صنعتی کاربردهای خاص خود را دارند، اما رشتههایی مانند مهندسی هوافضا، مهندسی نفت، مهندسی صنایع، مهندسی مکانیک و مهندسی عمران، جزء محبوبترین و پُردرآمدترین رشتهها در بازار کار هستند.
فارغالتحصیلان رشتههای مهندسی میتوانند در طیف گستردهای از صنایع کار کنند و در نوع خاصی از مهندسی تخصص داشته باشند. در هر زمینهای، نیاز به مهندسانی مبتکر جود دارد که بتوانند ابداع کنند و راهحلهایی را برای مشکلات بسازند. بازار کار رشته های دانشگاهی مهندسی خصوصا مهندسی عمران در دنیا بسیار خوب است و این افراد با فرصت های شغلی و درآمد بالایی روبرو هستند.
مطلب مرتبط: راهنمای استخدام؛ شغل مناسب خود را به دست آوردید!
رشته های پزشکی آینده دار
در میان رشتههای دانشگاهی، رشتههای پزشکی همواره از جایگاه ویژهای برخوردار بودهاند؛ اما برخی از این رشتهها به دلیل پیشرفتهای علمی و نیازهای روز جامعه، آیندهدارتر از سایرین هستند. حوزههایی مانند دندانپزشکی، روانپزشکی، جراحیهای تخصصی و داروسازی، ازجمله حوزههایی هستند که در سالهای آینده با افزایش تقاضا مواجه خواهند بود. درنتیجه، این رشتهها را میتوان جزء رشته های اینده دار در جهان دانست.
پیشرفت فناوریهای پزشکی، تغییرات جمعیتی و گسترش مراکز درمانی باعث شدهاند که نیاز به متخصصان این حوزهها بیشتر از قبل شود. از سوی دیگر، بیشترین درآمد رشته های تجربی هم اغلب به این رشتهها اختصاص دارد؛ بنابراین، انتخاب آگاهانهای که از روی علاقه و با توجه به روانشناسی شخصیتی در این رشتهها باشد، میتواند مسیر شغلی موفق و پردرآمدی را برای دانشجویان فراهم کند.
شغل های فنی با درآمد بالا
برخی دیگر از رشته های آینده دار در ایران در ارتباط با رشتههای فنی حرفهای هستند. مشاغل فنی از آن دست مشاغلی هستند که نیاز به خدمات آنها همواره در بازار کار وجود دارد. از رشته های کم تقاضایی که آینده شغلی خوبی دارند میتوان به پیرایشگری، برقکار صنعتی، جوشکار و تکنسین تأسیسات اشاره کرد.
معمولا کارجویان در ابتدای مسیر شغلی خود، تمایلی به فعالیت در این نوع از مشاغل ندارند. بااینحال، فعالیت در این نوع از مشاغل فنی میتواند امنیت شغلی را برای کارجویان تضمین نماید. این مشاغل از عناوین شغلی هستند که میتوانند در فهرست مشاغل فنی با درآمد بالا هم قرار گیرند.
فهرست رشته های جدید دانشگاهی
در دهههای اخیر، شاهد ظهور و رشد چشمگیر رشتههای جدید دانشگاهی بودهایم که پاسخگوی نیازهای فزاینده دنیای مدرن و پیشرفتهای تکنولوژیک هستند. این رشته های آینده دار در جهان، مرزهای دانش را جابجا کرده و فرصتهای شغلی نوینی را پدید آوردهاند. در ادامه، فهرستی از این رشتهها آورده شده است:
- بازیسازی و واقعیت مجازی
- مهندسی انرژیهای تجدیدپذیر
- مهندسی پزشکی
- طراحی UX/UI
- علوم داده (Data Science)
- هوش مصنوعی
- مهندسی ژنتیک
- بیوتکنولوژی
- اینترنت اشیا (IoT)
- امنیت سایبری
بازیسازی و واقعیت مجازی (VR/AR) تنها به سرگرمی محدود نمیشود، بلکه کاربردهای گستردهای در آموزش، پزشکی و طراحی پیداکرده است. همزمان، مهندسی انرژیهای تجدیدپذیر با تمرکز بر منابع پایدار، کلید حل چالشهای زیستمحیطی آینده است. همچنین، مهندسی پزشکی با ادغام علوم مهندسی و پزشکی، به ساخت تجهیزات و ابزارهای نوین برای تشخیص و درمان بیماریها میپردازد.
در حوزه گرافیک و دیجیتال، طراحی تجربه کاربری (UX) و رابط کاربری (UI) به هسته اصلی توسعه محصولات و خدمات موفق تبدیلشدهاند. همچنین، علوم داده (Data Science) و هوش مصنوعی (AI) با توانایی تحلیل حجم عظیم اطلاعات و ایجاد سیستمهای هوشمند، انقلابی در صنایع مختلف ایجاد کردهاند.
این در حالی است که مهندسی ژنتیک و بیوتکنولوژی در حال تغییر چهره پزشکی و کشاورزی هستند. همچنین، اینترنت اشیا (IoT) بااتصال اشیاء روزمره به شبکه، زندگی ما را هوشمندتر و کارآمدتر میسازد. امنیت سایبری هم بهعنوان ستون فقرات حفظ اطلاعات در دنیای دیجیتال، اهمیت حیاتی پیداکرده است. درکل میتوان گفت که این رشتهها، نویدبخش آیندهای پر از نوآوری و تحول خواهند بود.
جمعبندی
انتخاب رشته تأثیر زیادی در آینده حرفهای و شخصی هرکدام از ما دارد؛ بنابراین، بررسی جامع بازار کار رشته های دانشگاهی و همچنین میزان تناسب آنها با ویژگیهای فردی و تیپ شخصیتی، میتواند به تصمیمگیری بهتر در این مورد کمک کند. همچنین، شناخت کامل انواع رشته های تحصیلی و شغل ها و دانستن اینکه چه رشته ای بازار کار خوبی دارد، خصوصا در آینده، در هنگام تصمیم گیری برای انتخاب رشته و شغل اهمیت زیادی دارد.
در این مقاله، پردرآمدترین شغل ها (مربوط به رشته انسانی، علوم تجربی و ریاضی) با بازار کار مناسب در ایران و سایر کشورها را بررسی کردیم. امیدواریم آشنایی با این رشته های اینده دار در جهان بتواند در تصمیمگیری برای انتخاب شغل آینده به شما کمک کند.




دیدگاه ها