بازار کار مهندسی عمران؛ چالش ها، آینده شغلی و درآمد مهندس عمران
رشته عمران تاریخی به قدمت یکجانشینی انسان دارد. متخصصان این رشته، ساختمان‌ها و زیرساخت‌هایی مانند جاده‌ها، تونل‌ها، پل‌ها و سدها را طراحی و اجرا می‌کنند. امروزه بازار کار مهندسی عمران در جهان از وضعیت بسیار خوبی برخوردار است.
در مقاله پیش رو به بررسی وضعیت بازار کار مهندسی عمران و عوامل تأثیرگذار بر آن خواهیم پرداخت. به‌علاوه، مشاغل عمرانی مختلف در این حوزه را به شما معرفی خواهیم کرد. همچنین، میزان درآمد مهندس عمران یکی از موضوعات موردبحث ما در این مقاله خواهد بود. در انتها، آینده این رشته را برای شما ترسیم می‌نماییم.
برای مشاهده جدیدترین آگهی های استخدام مهندس عمران کلیک کنید.
بررسی وضعیت کلی بازار کار رشته مهندسی عمران
رشته مهندسی عمران شامل مشاغل مختلفی است که هرکدام از آن‌ها بازار خود را دارند. به‌علاوه، با تحولی که در شیوه‌های ساخت‌وساز ایجادشده است، شغل‌های جدیدی در این حوزه ظهور پیداکرده‌اند. باوجود تمام عناوین شغلی سنتی و نو در این رشته، سرعت رشد این گروه شغلی چندان بالا نیست و حتی کمتر از میانگین تمامی مشاغل است.
عوامل مختلفی بر رونق مشاغل عمرانی تأثیرگذار هستند. فرصت‌های شغلی در این رشته در همه شهرها و مناطق به‌طور یکسان توزیع نشده‌اند. به‌علاوه، جنسیت مهندسین روی شانس استخدام آن‌ها تأثیرگذار است. وضعیت سیاسی و اقتصادی کشور، تأثیر زیادی بر تعداد فرصت‌های شغلی در این رشته دارند.
برای مشاهده آگهی‌های شغلی عمران می‌توانید به بخش «فرصت‌های شغلی» در سایت جاب ویژن مراجعه کرده و با استفاده از فیلتر شهر، آگهی‌های مربوط به محل سکونت خود را بیابید.
رشته عمران، به‌طورقطع در آینده دچار تحولات چشمگیری می‌شود. متخصصان این حوزه، اگر می‌خواهند امنیت شغلی کنونی را داشته باشند، باید خود را با این تغییرات سازگار کنند. یادگیری مهارت‌های جدید و به‌روز نگه‌داشتن دانش خود در رابطه با جدیدترین روندها در این حوزه، حداقل کاری است که مهندسین عمران می‌توانند انجام دهند.
جاب ویژن، کارگاه‌های آموزشی معتبری در حوزه عمران برای شما تدارک دیده است که با شرکت در آن‌ها می‌توانید مهارت‌های خود را افزایش دهید. برای آشنایی با شغل و شرایط استخدام مهندسی عمران، کلیک کنید.
عوامل اثرگذار روی بازار کار مهندسی عمران
این حوزه با صنایع و بازارهای مختلفی مانند سیمان، آهن و… ارتباط دارد؛ بنابراین، رونق آن به عوامل متعددی وابسته است. بسیاری از پارامترهای دیگر مانند موقعیت جغرافیایی، جنسیت، میزان فارغ‌التحصیلان دانشگاهی و وضعیت اقتصادی و سیاسی کشور، روی بازار کار رشته مهندسی عمران سازه، مدیریت منابع آب و… تأثیر دارند. در ادامه در رابطه با این عوامل صحبت خواهیم کرد.
عوامل جغرافیایی
سرعت ساخت و ساز املاک و مستغلات در برخی از شهرها بسیار پایین است. بازار کار مهندسی عمران در شهرهایی که رونق اقتصادی پایینی داشته و جمعیت جوان آن‌ها، معمولا برای پیدا کردن فرصت‌های شغلی بهتر به شهرهای دیگر مهاجرت می‌کنند، پویایی بالایی ندارد. معمولا بودجه‌های زیادی به چنین شهرهایی تعلق نمی‌گیرد و به دلیل رشد آهسته یا حتی منفی جمعیت، پروژه‌های ساخت و ساز دولتی در این مناطق محدود است.
در مقابل، بازار کار عمران در شهرهای جوان و بزرگی که شهرک‌ها در اطراف آن‌ها در حال ظهور هستند، فرصت‌های شغلی متعددی را برای مهندسین ساخت و ساز فراهم می‌کند. شهرهای بزرگ با جمعیت‌های جوان و در حال رشد، شهرهایی پویا هستند که بافت شهری آن‌ها چه ازنظر املاک و مستغلات و چه ازنظر زیرساخت‌ها، به‌سرعت به‌روزرسانی می‌شود.
برخی از مناطق منابع و ظرفیت‌های صنعتی بسیار خوبی دارند. این مناطق نه‌تنها فرصت‌های شغلی متعددی برای متخصصان ساخت و ساز صنعتی فراهم می‌آورند، بلکه با جذب جمعیت جوان، ازنظر املاک و مستغلات از پویایی مناسبی برخوردار هستند.
عوامل سیاسی و اقتصادی
سیاست و اقتصاد دو حوزه‌ای هستند که اثرگذاری متقابل دارند. همچنین، این دو عامل هم‌زمان روی بازار کار مهندسی عمران تأثیرگذار هستند. بسیاری از پروژه‌های ساخت و ساز، به‌ویژه پروژه‌های زیرساختی، به‌وسیله سازمان‌های دولتی انجام می‌شوند؛ بنابراین، کمبود بودجه‌های دولتی، ارتباط مستقیمی با کاهش مشاغل مرتبط با ساخت و ساز دارد.
شرایط سیاسی کشورها، اثر مستقیمی روی رونق اقتصادی آن‌ها دارد. زمانی که کشور درگیر تحریم‌های اقتصادی باشد و نتواند با دیگر کشورها، تعاملات تجاری داشته باشد، اقتصاد وضعیت مطلوبی نخواهد داشت و دولت بودجه‌ای ندارد که به پروژه‌های زیرساختی اختصاص دهد.
شرایط نامطلوب اقتصادی تورم را در تمامی بازارها ازجمله بازار کار رشته مهندسی عمران به دنبال دارد. تورم باعث بالا رفتن قیمت مصالح و حقوق کارگران، مهندس معمار و مهندس عمران می‌شود. درنتیجه، شرکت‌های خصوصی فعال در حوزه ساخت و ساز نمی‌توانند باقدرت به کار خود ادامه دهند.
در مقابل، شرایط مطلوب اقتصادی با تورمی معقول که مانع از رکود شود، چرخ صنعت را می‌چرخاند و مصالح به فراوانی و باقیمتی پایین به سمت پروژه‌های ساخت‌وساز سرازیر می‌شوند. پیمان‌کاران پروژه‌های موجود را با سرعت ادامه می‌دهند و پروژه‌های جدید را شروع می‌کنند. شهرداری‌ها و سازمان‌های دولتی، به‌راحتی پروژه‌های زیرساختی را اجرا می‌کنند و شرکت‌های صنعتی، کارخانه‌ها و فازهای جدید را می‌سازند.
نقش جنسیت در بازار کار مهندسی عمران
جنسیت، یکی از عوامل مهمی است که روی شانس استخدام مهندسین عمران تأثیر دارد. در کشور ما، بازار کار مهندسی عمران برای خانم ها چندان مناسب نیست و بسیاری از کارفرمایان، تنها به مهندس عمران آقا نیاز دارند.
یکی از مهم‌ترین دلایل این موضوع، دشوار بودن شرایط کاری در بسیاری از گرایش ها و مشاغل عمرانی است. البته کلیشه‌های فرهنگی در این موضوع بی‌تأثیر نیستند و بسیاری از کارفرمایان، اعتماد لازم را برای جذب و استخدام مهندس عمران خانم جهت انجام کارهای حساس عمرانی ندارند.
تأثیر سیستم آموزشی
یکی از روش‌ها برای بررسی وضعیت بازار کار مهندسی عمران و معماری، نسبت فارغ‌التحصیلان دارای کار مرتبط با رشته خود به فارغ‌التحصیلان بیکار در این رشته‌ها است. متأسفانه در کشور ما پذیرش دانشجویان رشته عمران بسیار بیشتر از ظرفیت بازار کار این رشته است.
از سوی دیگر، دانشجویان عمران در دوران تحصیلی خود بیشتر به‌صورت نظری آموزش می‌بینند تا عملی؛ این بدان معنا است که مهارت های لازم برای انجام کارهای عمرانی در آن‌ها پرورش داده نمی‌شود.
خوب است بدانید که رئیس سازمان نظام‌مهندسی در مصاحبه‌ای اعلام کرده است که ۲۵۰ هزار مهندس بیکار در کشور داریم. از مهم‌ترین دلایل برای این موضوع را می‌توان پذیرش بیش‌ازحد دانشجو و فارغ‌التحصیلی دانشجویان فاقد مهارت‌های عملی دانست.
مزایا و معایب شغل مهندسی عمران
تنوع پروژه‌ها در بازار کار رشته مهندسی عمران در کنار فرصت‌های شغلی فراوان، جزء مزایای شغلی در این حوزه محسوب می‌شوند. همچنین، میزان درآمد مهندسین در بازار کار مهندسی عمران در خارج از کشور، جزء جذابیت‌های شغلی در این حرفه است.
به همین دلیل برخی از مهندسان عمران برای مهاجرت کاری و تحصیلی به کشورهایی مانند کانادا، آلمان و استرالیا اقدام می‌کنند. این در حالی است که مهندسان عمران در داخل کشور هم از حقوق و دستمزد مناسبی برخوردار هستند.
بااینحال، این حوزه کاری با چالش ها و معایب مخصوص به خود همراه است. مهندسان عمران مسئولیت‌های زیادی در قبال ایمنی و پایداری سازه‌ها دارند. این امر می‌تواند فشار روانی زیادی ایجاد کند.
همچنین، پروژه‌های عمرانی ممکن است نیاز به کار در ساعات غیرمعمول و اضافه‌کاری داشته باشند. به‌علاوه، بسیاری از پروژه‌های عمرانی در محل‌های باز و تحت شرایط آب و هوایی مختلف انجام می‌شوند. این موضوع می‌تواند برای مهندسان عمران سخت و چالش‌برانگیز باشد.
مطلب مرتبط: نرم افزارهای مهندسی عمران که هر مهندسی باید با آن‌ها آشنا باشد
معرفی مشاغل عمرانی مختلف و بازار کار آن‌ها
کار اصلی در عمران، ساخت، مدیریت و نگهداری از زیرساخت‌ها شامل ساختمان‌ها، پل‌ها، مسیرهای حمل و نقل جاده‌ای، تونل‌ها، فرودگاه‌ها، معادن، سدها، بنادر و سیستم‌های آب و فاضلاب است. به‌طورکلی می‌توان حوزه عمران را به سه بخش کلی زیر تقسیم‌بندی کرد:
- املاک و مستغلات که شامل ساختمان‌های مسکونی و تجاری است.
- زیرساخت‌ها که شامل جاده‌ها، راه‌آهن، سدها، نیروگاه‌ها، بنادر و فرودگاه‌ها است.
- صنایع که شما سکوهای استخراج نفت و گاز، پالایشگاه‌ها، خطوط انتقال، معادن و کارخانه‌ها است.
اگرچه در دروس مقطع کارشناسی عمران به مباحث مرتبط با موضوعات فوق اشاره می‌شود، اما فعالیت در هرکدام از این حوزه‌ها نیازمند کسب تخصص در مشاغل مختلف است. در ادامه قصد داریم این مشاغل را به شما معرفی کنیم. همچنین، در رابطه با بازار کار مهندسی عمران در هر یک از این مشاغل، صحبت خواهیم کرد.
مهندسی سازه
شاید بتوان رشته مهندسی عمران سازه را پردرآمدترین رشته عمران دانست. این تخصص به همراه مهارت های لازم برای مدیریت پروژه و بودجه، برای ساخت و نگهداری از زیرساخت‌ها ضرورت دارد. پروژه‌های زیرساختی شامل فازهای امکان‌پذیری، طراحی، ساخت، راه‌اندازی و بهره‌برداری هستند.
افراد با مدرک کارشناسی ارشد مهندسی عمران سازه، نیروی انسانی، تجهیزات و مصالح را به‌گونه‌ای مدیریت می‌کنند که کار ساخت به‌طور بهینه، ایمن و با رعایت اصول توسعه‌ای انجام شود. پس از ساخت سازه باید نگهداری و نحوه استفاده از آن مدیریت شود. انتظار می‌رود که این شغل از سال ۲۰۱۹ تا سال ۲۰۲۹، حدود ۶ درصد رشد داشته باشد.
ژئوتکنیک
یکی از گرایش‌های ارشد عمران، ژئوتکنیک است. مطالعه نحوه اندرکنش سازه با زمین در حوزه ژئوتکنیک قرار دارد. متخصصین ژئوتکنیک با انواع مختلفی از زیرساخت‌هایی که روی زمین ساخته می‌شوند، سروکار دارند.
صرف‌نظر از جنس خاک و سنگ، زمین همواره رفتار پیچیده‌ای دارد؛ بنابراین، ژئوتکنیک حوزه‌ای هیجان‌انگیز و چالشی است. انتظار می‌رود که تعداد مشاغل مرتبط با تخصص ژئوتکنیک در سال ۲۰۲۶ نسبت به سال ۲۰۱۶، 11 درصد رشد را تجربه کند. برای مشاهده آگهی‌های استخدام مهندس عمران، کلیک کنید.
مهندسی حمل و نقل
این تخصص شامل نقشه‌کشی، طراحی و اجرای سیستم‌های زیرساختی حمل و نقل مانند جاده‌ها، تونل‌ها و پل‌ها است. متخصصین این حوزه می‌کوشند تا زیرساخت‌های حمل‌ونقل سریع‌تر را با در نظر گرفتن اصول توسعه پایدار و ایمنی طراحی کنند. آینده شغلی مهندسی عمران در این حوزه از سال ۲۰۱۸ تا سال ۲۰۲۸، شامل رشد حدود چهار درصد در تعداد مشاغل مرتبط با مهندسی حمل و نقل است.
عوامل اثرگذار بر درآمد مهندس عمران
شغل مهندسی عمران درآمد خوبی دارد. بااینحال، عوامل مختلفی می‌توانند بر میزان درآمد مهندس عمران تأثیرگذار باشند. یکی از مهم‌ترین این عوامل، بازار کار مهندسی عمران در حوزه تخصصی شما است. هراندازه میزان تقاضا برای رشته شما بیشتر باشد، میزان درآمد بالاتر است.
به‌عنوان‌مثال، مهندسی عمران سازه یکی از پردرآمدترین شغل‌ها در این حوزه است. همچنین، سازمانی که برای آن کار می‌کنید، در میزان درآمد شما تأثیر زیادی دارد. به‌علاوه، موقعیت جغرافیایی پروژه بر میزان درآمد شما تأثیر زیادی دارد.
پروژه‌هایی که در مناطق دورافتاده و بد آب‌وهوا اجرا می‌شوند، طبیعتا درآمد بیشتری برای شما به همراه دارند. عامل اثرگذار دیگر روی درآمد در این گروه شغلی، سطح ارشدیت در پروژه است. افرادی که مشاغل مدیریتی را به عهده داشته و مسئولیت‌های سنگین‌تری دارند، معمولا حقوق بیشتری دریافت می‌کنند.
حقوق مهندس عمران 1403
متوسط حقوق مهندس عمران در سال 1403 برای سطح کارشناس در شهر تهران، مبلغی به‌اندازه 21.6 میلیون تومان در ماه است. همچنین، متوسط درآمد مهندس عمران در سطح کارشناس در سایر شهرهای بزرگ کشور، مبلغی به‌اندازه 18.7 میلیون تومان در ماه است.
در شهرهای کوچک، میزان درآمد یک کارشناس رشته مهندسی عمران مبلغی برابر با 24.7 میلیون تومان در ماه است. برای مشاهده جزئیات مرتبط با حقوق مهندس عمران 1403، به گزارش حقوق و دستمزد جاب ویژن 1403 مراجعه کنید.
بازار کار مهندسی عمران در آینده
با پیشرفت علم و فناوری، این رشته دستخوش تغییراتی شده و در آینده‌ای نزدیک به‌طور کامل، متحول می‌شود. ظهور فناوری‌های جدید مانند هوش مصنوعی و فناوری نانو، حوزه‌‌های متعددی را تحت تأثیر قرار داده است. در ادامه در رابطه با آینده شغلی مهندسی عمران تحت تأثیر این عوامل صحبت خواهیم کرد.
تحول در حمل و نقل
با ظهور خودروهای نیمه-اتوماتیک و الکتریکی، مسیرهای حمل و نقل جاده‌ای باید به‌گونه‌ای تغییر کنند که برای این نوع از خودروها مناسب باشند. به‌عنوان‌مثال، در آینده مهندسین باید ایستگاه‌هایی را برای شارژ خودروهای الکتریکی یا حتی شارژ وایرلسی آن‌ها در نظر بگیرند.
ایده‌های جدید مانند هایپرلوپ می‌تواند نحوه حمل و نقل در آینده را به‌طور کامل دگرگون کنند. این ایده که به‌وسیله ایلان ماسک (Elon Musk) مدیرعامل شرکت SpaceX مطرح‌شده، شامل لوله‌های بزرگی است که محفظه‌های آن با سرعت بیش از ۱۱۰۰ کیلومتر بر ساعت، انسان‌ها را جا‌به‌جا می‌کنند.
هوش مصنوعی و نقش آن در بازار کار مهندسی عمران
فناوری هوش مصنوعی (Artificial Intelligence) شامل ماشین‌هایی است که بر اساس تجربیات قبلی خود، یاد می‌گیرند. از رایج‌ترین نمونه‌های AI می‌توان کامپیوترهای شطرنج‌باز و خودروهای خودران را نام برد.
در صنعت ساخت و ساز، هوش مصنوعی این ظرفیت را دارد که بسیاری از کارهایی را که مهندسین انجام می‌دهند، بدون خطاهای معمول انسانی انجام دهد. ورود AI به بازار کار مهندسی عمران می‌تواند فرصت‌های شغلی را به‌شدت کاهش دهد.
کامپیوترها می‌توانند داده‌های کلان را که از بانک‌های داده گردآوری‌شده، پردازش کرده و از تجربیات قبلی، بیاموزند. البته همواره نظارت بر کار کامپیوترها به‌وسیله متخصصین ضرورت دارد. در این حوزه افرادی در آینده می‌توانند امنیت شغلی خود را حفظ کنند که بتوانند خود را با فناوری‌هایی مانند هوش مصنوعی، سازگار نمایند.
مطلب مرتبط: درآمد مهندس عمران در ایران و جهان
فناوری نانو در مهندسی عمران
نانوتکنولوژی یا فناوری نانو شامل مطالعه مواد دارای اندازه‌ی ۰/۱ تا ۱۰۰ نانومتر است. یکی از داغ‌ترین موضوعات فناوری نانو که اثر مستقیمی روی بازار کار مهندسی عمران دارد، استفاده از این فناوری در ساخت مصالحی مانند آهن و سیمان است. به‌عنوان‌مثال، درج نانو-سیلیکا، نانو-رس یا ذرات نانو-آهن در سیمان می‌تواند سبب بهبود خواص فیزیکی بتن شود.
جمع‌بندی
مهندسی عمران یکی از مشاغل سنتی است که تحت تأثیر علم و فناوری قرار دارد. نیاز به مهندسین عمران در حال حاضر بسیار زیاد است؛ اما تعداد بالای فارغ‌التحصیلان این رشته در کشور ما، استخدام آن‌ها را با مشکل مواجه کرده است. عواملی مانند عوامل سیاسی و اقتصادی، موقعیت جغرافیایی و جنسیت، بر بازار کار مهندسی عمران تأثیر دارند.
این حوزه شامل مشاغل مختلفی ازجمله مهندسی حمل و نقل، مهندسی سازه و متخصص ژئوتکنیک است. حقوق مهندس عمران 1403 به عوامل متعددی همچون نوع تخصص، محل کار و موقعیت جغرافیایی بستگی دارد. برای مشاهده آگهی‌های استخدام دولتی و غیردولتی مهندسی عمران می‌توانید به سایت کاریابی آنلاین جاب ویژن مراجعه کنید. در این مقاله ضمن بررسی بازار کار عمران، به بررسی میزان درآمد و معایب شغل مهندسی عمران پرداختیم.
نویسنده
اشتراک گذاری
بدون دیدگاه 
