درآمد مهندس عمران در ایران و جهان چگونه است و تحت تأثیر چه عواملی قرار دارد؟

اگر به دنبال شغلی هستید که به شما فرصت ساخت پل‌ها، طراحی تونل‌ها و ساخت و نگهداری دیگر زیرساخت‌ها را بدهد، مهندسی عمران مسیر شغلی مناسبی برای شما است. درآمد مهندس عمران به عوامل مختلفی، مثل شهر یا کشوری که در آن کار می‌کنید، بستگی دارد.

یک مهندس عمران می‌تواند در هر جای دنیا مشغول به کار شود؛ شما در این شغل می‌توانید روی سازه‌های باستانی در یونان کار کنید، طراحی پل‌هایی را در آلمان به عهده بگیرید یا در استرالیا جاده‌سازی کنید.

در این مقاله می‌خواهیم به شما بگوییم که درآمد مهندس عمران در در ایران و جهان چقدر است و تحت تأثیر چه عواملی قرار دارد؟

برای مشاهده‌ی گزارش کامل حقوق و دستمزد مهندسی عمران و بسیاری از مشاغل دیگر می‌توانید گزارش کامل افزایش حقوق سال ۱۴۰۰ را مطالعه کنید.

کار مهندس عمران چیست ؟

ممکن است برای بعضی‌ها سوال پیش آمده باشد که کار مهندس عمران چیست ؟ مهندسی عمران شاخه‌ای از مهندسی است که روی نگهداری، ساخت و طراحی سازه‌های عمومی مختلف مثل سیستم‌های حمل و نقل، ساختمان‌های دولتی و تأسیسات و زیرساخت‌های عمومی مثل ایستگاه‌های قطار و فرودگاه‌ها، تمرکز دارد.

اکثر مهندسین عمران در شهرداری‌ها، سازمان‌های دولتی یا شرکت‌های خصوصی که پیمانکاری پروژه‌های زیرساختی عمومی را به عهده می‌گیرند، کار می‌کنند. شرط اصلی استخدام شدن به عنوان مهندس عمران، داشتن حداقل مدرک کارشناسی در این رشته و قبول شدن در آزمون‌های نظام مهندسی است. در صورتی که به تحصیلات خود ادامه دهید و مدرک کارشناسی ارشد و دکتری این رشته را بگیرید، می‌توانید مشاغلی بهتر با درآمد بالاتر پیدا کنید.

مزیت‌ها و معایب شغل مهندسی عمران

این شغل همانند هر شغل دیگری مزایا و معایب خاص خودش را دارد. استخدام شدن به عنوان یک مهندس عمران با مزایای بسیار زیادی همراه است. با این حال، این شغل چالش‌ها و مشکلات خودش را نیز دارد.

مزایا

• درآمد خوب: درآمد مهندس عمران یکی از مهم‌ترین مزایای این شغل است. مهندسین دارای تحصیلات خوب و گواهینامه‌های نظام مهندسی، هم در کشور ما و هم در سایر نقاط دنیا، پول‌های خوبی به جیب می‌زنند.
• بازار کار خوب: این رشته، یک گرایش محوری در مهندسی است و گرایش‌های محوری در تمامی رشته بازار کار خوبی دارند. پیشبینی می‌شود که از سال ۲۰۱۹ تا سال ۲۰۲۹ بازار کار عمران در دنیا ۲ درصد رشد را تجربه کند.
• فرصت کار کردن در خارج از کشور: فارغ‌التحصیلان این رشته به راحتی می‌توانند در هر جای دنیا کار پیدا کنند. آزمون‌هایی بین‌المللی برای civil engineering وجود دارد و با قبول شدن در آن‌ها می‌توانید در هر کشوری مشغول به کار شوید.
• تعداد بالای فرصت‌های شغلی دولتی: بسیاری از پروژه‌هایی که این مهندسان روی آن‌ها کار می‌کنند، پروژه‌های زیرساختی عمومی و متعلق به دولت هستند. بنابراین، فرصت‌های شغلی مهندسی عمران در سازمان‌های دولتی بسیار زیاد است. امنیت شغلی در سازمان‌های دولتی بالاتر است و حقوق و مزایای شما به صورت قانونی پرداخت می‌شود.
• رضایت شغلی بالا: مهندسین عمران، سازه‌هایی عظیم و با شکوه طراحی کرده و می‌سازند و با شغل خود مستقیما روی زندگی مردم تأثیر می‌گذارند. بنابراین، کمتر کسی را می‌توانید پیدا کنید که از این شغل رضایت نداشته و کاری را که انجام می‌دهد، دوست نداشته باشد. به علاوه، این شغل در اذهان عمومی وجهه‌ی بسیار خوبی دارد.

معایب

• ساعات کاری طولانی: بعضی وقت‌ها پروژه‌های عمرانی می‌توانند چالش برانگیز باشند و مهندسین باید برای تحویل پروژه در مدت زمان مورد توافق، ساعت‌های طولانی و بی‌وقفه کار کنند.
• خطرات محیط کار: این شغل یک کار پشت میزی نیست بلکه باید در محل اجرای پروژه حاضر شوید. حضور در محل ساخت پروژه‌های عمرانی می‌تواند خطرات زیادی شامل سقوط اشخاص از مکان‌های مرتفع، سقوط اجسام از ارتفاع، تصادف با ماشین‌آلات سنگین و … به همراه داشته باشد. به علاوه، این محیط‌ها معمولا آلوده هستند و گرد و خاک آن‌ها می‌تواند سبب مشکلات تنفسی شود.
• کار کردن در مناطق دورافتاده: گاهی اوقات سازمان یا شرکتی که برای آن کار می‌کنید، یک پروژه در یک شهر دیگر یا گاهی اوقات در یک منطقه‌ی دور افتاده و خالی از سکنه تحویل می‌گیرد و شما باید در محل پروژه حاضر باشید.

در ادامه‌ی این مقاله می‌خواهیم در رابطه با مزیت اصلی این شغل، یعنی درآمد مهندس عمران صحبت کنیم. با ما همراه باشید.

چه عواملی روی درآمد مهندس عمران اثر دارند؟

چندین عامل مختلف روی درآمدی که می‌توان از این شغل کسب کرد، اثر گذار هستند. مهم‌ترین این عوامل عبارتند از:

• موقعیت جغرافیایی شرکت شما و شهر کشوری که در آن کار می‌کنید
• سطح تجربه‌ی شما
• سطح تحصیلات شما
• نقشی که در شرکت خصوصی یا سازمان دولتی به عهده دارید (سه جایگاه پردرآمد در این شغل عبارتند از: مدیر پروژه، مدیر مهندسی و مهندس ارشد)
• صنعتی که در آن کار می‌کنید
• شرایط محیط کاری

راه های کسب درآمد مهندس عمران

شما با داشتن یک مدرک تحصیلی و بهتر از آن، مدرک نظام مهندسی در این رشته می‌توانید به شیوه‌های مختلفی کسب درآمد کنید که در اینجا به مهم‌ترین آن‌ها اشاره کرده‌ایم:

• شرکت در یک دوره‌ی کارآموزی: در صورتی که هنوز دانشجو هستید یا تازه فارغ‌التحصیل شده‌اید، با شرکت در یک دوره‌ی کارآموزی می‌توانید کمی پول در بیاورید. هر چند که بسیاری از دوره‌های کارآموزی در مشاغل دیگر، بدون حقوق یا با حقوق کم برگزار می‌شوند، ولی دوره‌های کارآموزی در این رشته، درآمد نسبتا بالایی دارند. به علاوه، این دوره‌ها با محسوب شدن به عنوان سابقه کار و مزایای بسیار زیاد دیگری که دارند، شانس استخدام شما را بالا می‌برند.
• استخدام تمام‌وقت در یک شرکت خصوصی یا یک سازمان دولتی: پس از اینکه تجربه‌ی لازم را در یک دوره‌ی کارآموزی کسب‌کردید، می‌توانید در یک شرکت خصوصی یا یک سازمان دولتی در پست‌های مختلفی مشغول به کار شوید.
• کار کردن به عنوان مهندس ناظر: در رابطه با این شغل در بخش حقوق مهندس ناظر عمران صحبت خواهیم کرد.
• کار کردن به صورت پاره‌وقت یا پروژه‌ای در یک شرکت خصوصی: فرصت‌های شغلی پروژه‌ای و پاره‌وقت برای این رشته بسیار زیاد هستند. افرادی که در این شغل، سابقه‌ی زیاد دارند و نام خود را مطرح کرده‌اند و به یک برند تبدیل شده‌اند، اکثر به صورت پروژه‌ای کار می‌کنند. درآمد مهندس عمران در این حالت، به ازای تکمیل هر پروژه به او پرداخت می‌شود و معمولا درآمد بالایی است.

به علاوه، امکان کار کردن به صورت پاره‌وقت برای یک سازمان نیز وجود دارد. مثلا اگر شما در یک سازمان دولتی به صورت تمام وقت در ساعات اداری مشغول به کار باشید، می‌توانید در ساعات غیر اداری به صورت پاره‌وقت برای یک شرکت خصوصی کار کنید.

• تأسیس یک شرکت مهندسی: در صورتی که دوست نداشته باشید برای دیگران کار کنید و منابع مالی کافی را در اختیار داشته باشید، می‌توانید یک شرکت مهندسی برای خود تأسیس کنید تا درآمدهای بسیار خوبی داشته باشید. بعضی از مهندسین با تجربه این کار را با تمامی چالش‌هایش انجام می‌دهند.
• کارهای اینترنتی: یکی از راه های کسب درآمد مهندس عمران که کمتر مهندسی به آن فکر می‌کند، مشاغل آنلاین است. در زیر ۶ روش کسب درآمد آنلاین برای مهندسین عمران را معرفی کرده‌ایم:
  • راه‌اندازی یک وبلاگ تخصصی
  • فروش نقشه‌های ساختمانی
  • مدیریت یک کانال تخصصی در یوتیوب
  • برگزاری دوره‌های آموزشی آنلاین
  • ارائه‌ی خدمات مشاوره‌ای تخصصی
  • استخدام شدن به صورت نیروی دورکار در یک سازمان

حقوق مهندس عمران در کشورهای مختلف

همانطور که پیش از این گفتیم، یکی از مهم‌ترین عوامل اثرگذار روی درآمد مهندس عمران موقعیت جغرافیایی است. درآمدها در کشورهای مختلف و حتی در شهرهای مختلف با هم دیگر تفاوت دارند. در اینجا می‌خواهیم درآمد این شغل را در کشور خودمان و در دیگر کشورها، بررسی کنیم.

درآمد مهندس عمران در ایران

مطابق با گزارش سراسری میزان افزایش حقوق در سال ۱۴۰۰ که توسط تیم جاب ویژن تهیه شده است، در سال ۱۳۹۹، حقوق متوسط یک مهندس عمران در شهر تهران، در سطوح کارشناس، کارشناس ارشد و مدیر به ترتیب، ۴ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان، ۶ میلیون تومان و ۸ میلیون و ۴۰۰ هزار تومان بوده است. انتظار می‌رود که این مقادیر در سال ۱۴۰۰، به ترتیب، ۳۳٪، ۳۰٪ و ۲۶٪ افزایش داشته باشد. به علاوه، حداکثر درآمد این شغل در سه سطح کارشناسی، کارشناس ارشد و مدیر، به ترتیب، ۷ میلیون و ۶۰۰ هزار تومان، ۱۱ میلیون و ۱۰۰ هزار تومان و ۱۶ میلیون تومان بوده است.

مطابق با همین گزارش در دیگر شهرهای بزرگ کشور، حقوق متوسط این گروه شغلی در سطوح کارشناس، کارشناس ارشد و مدیر به ترتیب، ۳ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان، ۵ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان و ۸ میلیون تومان بوده است. انتظار می‌رود که این مقادیر در سال ۱۴۰۰، به ترتیب، ۳۷٪، ۳۶٪ و ۳۸٪ افزایش داشته باشد.

در شهرهای کوچک نیز حقوق متوسط گروه شغلی عمران در سطوح کارشناس، کارشناس ارشد و مدیر به ترتیب، ۴ میلیون تومان، ۵ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان و ۷ میلیون بوده است. انتظار می‌رود که این مقادیر در سال ۱۴۰۰، به ترتیب،۴۰٪، ۲۷٪ و ۴۲٪ افزایش داشته باشد. حداقل حقوق در شهرستان‌ها در سه سطح کارشناسی، کارشناس ارشد و مدیر به ترتیب، یک و نیم میلیون تومان، ۳ میلیون تومان و ۲ میلیون تومان بوده است.

درآمد مهندس عمران در آلمان

یکی از کشورهایی که مهندسین عمران علاقه‌ی زیادی به مهاجرت کاری به آن دارند، کشور آلمان است و شاید بتوان آن را بهشت مهندسان نامید. پذیرش راحت مهاجران و سهولت در دریافت ویزای کاری، تعادل مناسب بین کار و زندگی، قمیت معقول اجاره‌ی خانه، مورد توجه قرار گرفتن معماری سبز و نیاز به تغییر بافت قدیمی زیرساخت‌ها که بازار کار این رشته در آلمان را بسیار داغ کرده است و غیره و غیره، دلایل علاقه‌مندی مهندسین عمران به کار کردن در این کشور هستند.

متوسط درآمد مهندس عمران در آلمان، بیش از ۴۱ هزار یورو در سال است که با نرخ یورو ۲۷ هزار تومان (در زمان نوشتن این مقاله) بیش از ۹۲ میلیون تومان در ماه خواهد بود (payscale). این در حالی است که متوسط هزینه‌ی ماهانه‌ی زندگی (بدون اجاره) در کشور آلمان برای یک نفر، تقریبا ۷۷۱ یورو (حدود ۲۱ میلیون تومان با یورو ۲۷ هزار تومانی) است. همچنین، متوسط اجاره‌ی یک آپارتمان یک خوابه در آلمان در مرکز شهر تقریبا همین مقدار برای شما آب می‌خورد (numbeo).

متوسط درآمد سالانه در این گروه شغلی در شهر فرانکفورت، بیش از ۴۷ هزار یورو و با اختلاف از همه‌ی شهرهای آلمان بیشتر است. جالب اینجا است که حداقل درآمد متوسط سالانه یک مهندس عمران در این کشور، حتی با سابقه کار زیر ۱ سال، از ۳۹ هزار یورو کمتر نیست و حداکثر آن برای کسانی که بیش از ۲۰ سال سابقه کار دارند، حدود ۶۸ هزار یورو است (payscale).

مقایسه‌ی درآمد این شغل در کشورهای مختلف دنیا

همانطور که پیش از این گفتیم و داده‌هایی که ارائه دادیم، نشان می‌دهند، موقعیت جغرافیایی یکی از مهم‌ترین پارامترها در تعیین درآمد مهندس عمران است. در بالا در رابطه با درآمد متوسط این گروه شغلی در ایران و آلمان صحبت کردیم. در اینجا می‌خواهیم بر اساس آمار منتشر شده در وبسایت interesting engineering رنکینگی از کشورها بر اساس درآمد متوسط سالانه مهندسی عمران به شما ارائه دهیم.

همانطور که می‌بینید، درآمد این شغل در کشور سوئیس از سایر کشورهای دنیا بالاتر است. در مجموع، دستمزد این مهندسین در کشورهای توسعه‌یافته، بسیار بالاتر از درآمد آن‌ها در کشورهای در حال توسعه است. با این حال، باید هزینه‌های بالای زندگی در کشورهای توسعه‌یافته را نیز در نظر بگیرید. به عنوان مثال، کشور سوئیس که در صدر این جدول قرار دارد، پس از کشورهای برمودا و جزایر کیمن، بیشترین هزینه‌های زندگی را در دنیا دارد (WorldData). در مجموع می‌توان گفت که درآمد این گروه شغلی در کشور ما حتی در مقایسه با کشورهایی مثل مکزیک، ترکیه، آفریقای جنوبی و برزیل، بسیار پایین‌تر است. این در حالی است که هزینه‌های زندگی در کشور ما بیش از کشورهای ترکیه و آفریقای جنوبی است (WorldData).

حقوق مهندس ناظر عمران

سازمان نظام مهندسی کشور مسئولیت نظارت بر ساخت تمامی پروژه‌های عمرانی خصوصی و دولتی را بر عهده دارد تا تمامی ساخت‌وسازها مطابق با قوانین این سازمان انجام شوند. به همین دلیل، این سازمان، آزمون‌های نظام‌مهندسی برگزار می‌کند و فارغ‌التحصیلان رشته‌ی عمران با قبول شدن در این آزمون‌ها می‌توانند پروانه‌ی نظام‌مهندسی دریافت کنند. این مهندسین پس از دریافت این پروانه می‌توانند در سامانه‌ی مهندس ناظر ثبت نام کنند. پیمان‌کار یا مالک هر پروژه‌ی عمرانی باید وارد این سامانه شود و از فهرست مهندسین ناظر، بر اساس نوبت، چندین مهندس را جهت نظارت بر جنبه‌های مختلف پروژه‌، استخدام کند. بنابراین، حقوق مهندس ناظر عمران به صورت پروژه‌ای و بر اساس تعرفه‌های تعیین شده توسط سازمان نظام مهندسی در هر سال، تعریف می‌شود.

نرخ این تعرفه‌ها در استان‌های مختلف، متفاوت است. برای مشاهده‌ی فهرست تعرفه‌های نظام مهندسی در استان‌های مختلف کشور در سال ۱۳۹۹ کلیک کنید. لیست این تعرفه‌ها برای سال ۱۴۰۰ هنوز اعلام نشده است.

چگونه مهندس عمران پولدار شویم ؟

خیلی از کسانی که در شروع مسیر شغلی مهندسی عمران قرار دارند می‌پرسند که چگونه مهندس عمران پولدار شویم ؟ در این بخش می‌خواهیم مراحل رسیدن به درآمدهای بالا در این گروه شغلی را برای شما توضیح دهیم.

گام اول: مسیر خود را ترسیم کنید

اولین مرحله برای اینکار، تحقیق در رابطه با پردرآمدترین مشاغل در این گروه شغلی است. همچنین، شما باید در رابطه با دیگر عوامل مؤثر بر درآمد مهندس عمران مثل موقعیت جغرافیایی و … که در بالا به آن‌ها اشاره کردیم، نیز تحقیق کنید. پس از اینکه شغل رویایی خود را پیدا کردید، زمان این است که مهارت‌های خود را تقویت و مسیر شغلی خود را ترسیم کنید تا به پردرآمدترین مشاغل در این حوزه برسید.

گام دوم: تقویت مهارت‌ها

حالا که مسیر شغلی و پیشرفت حرفه‌ای خود را می‌دانید، باید حرکت در این مسیر را شروع کنید. برای این کار باید مهارت‌های خود را تقویت کرده و به سختی تلاش کنید. اما برای اینکه به یک شخص موفق در این رشته تبدیل شوید، به چه مهارت‌هایی نیاز دارید؟

• مهارت‌های فنی و نرم‌افزاری مثل تسلط بر نرم‌افزار اتوکد و دیگر نرم‌افزارهای مرتبط
• علاقه به یادگیری
• توجه به جزئیات
• تصمیم‌گیری با سرعت بالا
• مهارت در رهبری و هدایت تیم
• مهارت در حل مسئله
• مهارت‌های ارتباطی
• خلاقیت

درست است که بسیاری از این مهارت‌ها، مهارت‌های نرم (soft skills) هستند و ماهیتی ذاتی دارند، ولی حتی این مهارت‌ها نیز با تمرین کردن تقویت می‌شوند.

جمع‌بندی

یکی از مهم‌ترین مزایای شغل مهندسی عمران درآمد خوب است. درآمد این مهندسین به عوامل مختلفی مثل نوع شغل، شرایط محیط کاری، شهر یا کشور، سطح تجربه، جنسیت و … بستگی دارد. کسانی که در این گروه شغلی فعالیت دارند می‌توانند از شرکت در دوره‌های کارآموزی با حقوق، استخدام شدن در یک شرکت خصوصی یا یک سازمان دولتی، کار کردن به عنوان مهندس ناظر، کار کردن به صورت پروژه‌ای یا پاره‌وقت برای یک شرکت خصوصی، راه‌اندازی یک شرکت مهندسی یا کارهای اینترنتی، درآمد داشته باشند.

حقوق و دستمزد این مهندسان در شهرهای مختلف کشور با هم دیگر متفاوت است. تقریبا می‌توان گفت که درآمدها در تهران از هر شهر دیگری بیشتر از و بعد از تهران، در کلانشهرهای دیگر بیشترین حقوق به این مهندسان پرداخت می‌شود. فارغ‌التحصیلان رشته‌ی عمران می‌توانند در هر کشوری برای خود شغل پیدا کنند. مهندسین عمران در کشور سوئیس بیشترین درآمد را دارند ولی متأسفانه درآمد این شخغل تخصصی در کشور ما حتی با کشورهای جهان سومی مثل مکزیک، ترکیه و آفریقای جنوبی نیز فاصله‌ی بسیار زیادی دارد.

مهندسین ناظر به صورت پروژه‌ای پول می‌گیرند و در استخدام سازمان نظام مهندسی نیستند ولی باید برای ثبت‌نام در سامانه‌ی مهندسین ناظر، مدرک نظام‌مهندسی داشته باشند.

درآمد مهندس عمران بیشتر از تمامی عواملی که در بالا به آن‌ها اشاره کردیم، به میزان تلاش و با برنامه‌بودن او برای پیشرفت کردن در یک مسیر شغلی مشخص بستگی دارد.

منبع: building solution