مدیر تولید کیست و چه نقشی در سازمان‌ها ایفا می‌کند؟
فهرست مطلب
مدیر یا سرپرست تولید، با نظارت بر کارکرد صحیح تجهیزات و ابزارهای تولید، کارایی و بهره‌وری صنایع را افزایش می‌دهد. مدیر تولید در یک سازمان، مسئولیت‌هایی را بر عهده دارد که به طور کلی به برنامه‌ریزی، سازماندهی و کنترل عملیات تولید مربوط می‌شود. این تخصص در بیشتر شرکت‌ها و صنایع، به منظور بهبود فرآیندهای تولید و افزایش بهره‌وری، اهمیت بالایی دارد. در این مقاله به سوال «مدیر تولید کیست؟» پاسخ داده و مهم‌ترین مهارت‌ها و ویژگی‌های یک مدیر تولید صنعتی را بررسی می‌کنیم.
مدیر تولید کیست؟
مدیر تولید فردی است که بر فرآیندهای تولید کارخانه نظارت کرده و از کارایی آن‌ها، تخصیص منابع کافی و بهره‌وری بیشتر فرآیندهای تولید، اطمینان حاصل می‌کند. این فرد مسئول یافتن مداوم راهکارهایی برای بهبود فرآیندها و ساختارهای تولید یک سازمان است. مدیران تولید به طور مداوم بر عملکرد کارمندان نظارت داشته و تجهیزات را بررسی می‌کنند، تا بتوانند موانع و مشکلات موجود در فرآیندهای تولید را به سرعت شناسایی و برطرف کنند.
مدیران تولید همچنین مسئول ایجاد استراتژی‌هایی برای به حداکثر رساندن عملکرد اعضای تیم تولید هستند و با اعضای تیم و سایر بخش‌ها برای تعیین اهداف تولید همکاری می‌کنند.
در صفحه فرصت های شغلی مدیر تولید 1402، می‌توانید جدیدترین آگهی‌های استخدامی این حوزه را به همراه میزان حقوق مدیر تولید کارخانه و سازمان‌های مختلف مشاهده کرده و همچنین اطلاعات بیشتری درباره اینکه مدیر تولید کیست و چه وظایفی از او انتظار می‌رود کسب کنید.
نقش و مسئولیت‌های مدیر تولید در سازمان
مدیران تولید نقشی اساسی در تضمین کارایی و بهره‌وری فرآیندهای تولیدی صنایع داشته و وظایفی مانند بررسی موجودی، سفارشات تامین مواد و تجهیزات، رسیدگی به اختلافات بین اعضای تیم و ارزیابی منظم استانداردهای ایمنی در تولید را برعهده دارند. به طور خلاصه، رایج‌ترین وظایف مدیر تولید عبارتند از:
- ایجاد انگیزه، حمایت و راهنمایی کارکنان تولید
- حصول اطمینان از رعایت تمام استانداردهای ایمنی و بهداشتی
- ارتباط منظم با مدیران رده بالا در مورد مشکلات یا مسائل اثرگذار بر تولید
- ارزیابی منابع و تجهیزات برای اطمینان از کارکرد آن‌ها و شناسایی نقص‌های فنی
- کمک به افزایش بهره‌وری و کاهش هزینه‌های فرآیندهای تولید
- تعیین اهداف بهره‌وری برای هر تیم تولیدی
در ادامه، 7 وظیفه اصلی و مهم مدیران تولید را به طور کامل بررسی می‌کنیم.
7 مسئولیت اصلی یک مدیر تولید
همانطور که در بخش مدیر تولید کیست اشاره شد، اصلی‌ترین وظیفه و هدف از استخدام مدیر تولید در صنایع، اطمینان از کارکرد صحیح فرآیندهای تولید و افزایش بهره‌وری است. در راستای رسیدن به این هدف، مدیر تولید مسئولیت برنامه‌ریزی تولید، کنترل تولید، کنترل کیفیت، تجزیه و تحلیل روش‌ها، کنترل موجودی، مدیریت منابع و ارزیابی عملکرد را برعهده دارد. در ادامه این وظایف را به‌صورت مجزا بررسی می‌کنیم.
1. برنامه‌ریزی تولید
برنامه‌ریزی تولید اولین و مهم‌ترین وظیفه یک مدیر تولید است. برنامه ریزی تولید یعنی بررسی اینکه چه چیزی تولید شود، چگونه تولید شود و تا چه زمانی باید تولید شود. به تصمیم‌گیری در مورد اهداف تولیدی که باید با در نظر گرفتن پیش‌بینی‌های فروش صورت بگیرند، برنامه‌ریزی تولید گفته می‌شود.
2. کنترل تولید
برنامه‌ریزی تولید نمی‌تواند بدون یک سیستم موثر کنترل تولید به درستی محقق شود. در واقع، کنترل تولید، در راستای اطمینان از اجرای موفق برنامه‌ریزی تولید صورت می‌گیرد. هدف از کنترل تولید، انجام فرآیندهای تولید در زمان مناسب و با کمترین هزینه است. یک سیستم کنترل تولید مناسب، به جلوگیری از اتلاف زمان و منابع در فرآیندهای تولیدی منجر می‌شود.
3. کنترل کیفیت
همانطور که در بخش مدیر تولید کیست، اشاره شد، مدیران تولید مسئول بررسی کیفیت فرآیندهای تولیدی بوده و بر حفظ کیفیت محصول نظارت دارند. کنترل کیفیت مربوط به کنترل متغیرهایی است که بر کیفیت نهایی یک محصول تأثیر می‌گذارند. در این راستا، مدیر تولید از تمام راه‌ها و ابزارهایی که در حفظ و ارتقای استانداردهای کیفیت محصول اثر گذارند، استفاده می‌کند.
4. تجزیه و تحلیل روش‌ها
روش‌های جایگزین زیادی برای تولید یک محصول وجود دارد. برخی از روش‌ها مقرون به صرفه‌تر از روش‌های دیگر هستند. مدیر تولید باید همه روش‌های تولید را به طور دقیق مطالعه و تجزیه و تحلیل کرده و از بین آن‌ها بهترین گزینه را انتخاب کند. فرآیند انتخاب بهترین روش تولید و جایگزینی آن، به طور قابل توجهی در کاهش هزینه‌های تولید و بهبود بهره‌وری فرآیند تولید اثر می‌گذارد.
5. کنترل موجودی
دیگر وظیفه مهم یک مدیر تولید، کنترل موجودی است. او باید اندازه سفارش اقتصادی، حداکثر، حداقل، میانگین و سطوح خطرناک مواد را تعیین کند تا فرآیند تولید با مشکل ازیاد و کمبود مواد مواجه نشود. این کار همچنین به کاهش اتلاف مواد و منابع کمک می‌کند.
6. مدیریت منابع
مدیریت منابع به استفاده بهینه از منابع موجود یعنی نیروی انسانی، پول، ماشین آلات، مواد و روش‌های تولید در کارخانه مربوط می‌شود. به عبارت دیگر، هدف مدیر تولید از مدیریت منابع، استفاده حداکثر و مؤثر از منابع موجود با صرف حداقل هزینه‌های عملیاتی است.
7. ارزیابی عملکرد
یکی دیگر از وظایف اصلی و مهم مدیر تولید، بررسی عملکرد نیروی انسانی است. برای بررسی عملکرد، مدیران تولید از شیوه‌های مختلفی استفاده می‌کنند. نتایج این ارزیابی باید در جهت کمک به بهبود عملکرد اعضای تیم و انجام اقدامات اصلاحی جهت افزایش بهره‌وری تیم تولید به کار گرفته شوند.
مهارت‌ها و صلاحیت‌های مدیر تولید
تا اینجا به سوال مدیر تولید کیست و چه وظایفی دارد؟ پاسخ دادیم. اما این فرد چه مهارت‌هایی باید داشته باشد؟
یک مدیر تولید موفق باید مهارت‌های ارتباطی کتبی و شفاهی بسیار خوبی برای مدیریت کارکنان تیم تولید داشته باشد. این فرد همچنین نیازمند مهارت‌های مدیریتی قوی، برای مدیریت افراد و پروژه‌های تولیدی است. در ادامه، مهم‌ترین توانایی‌ها و مهارت های مدیر تولید که در هنگام استخدام مدیر تولید کارخانه و صنایع مختلف نیز در نظر گرفته می‌شوند، آورده شده است.
مهارت رهبری
این مهارت به مدیر تولید کمک می‌کند تا با توانمندسازی افراد برای دستیابی به اهداف تولید و کمک به ارتقای توانمندی‌های اعضای تیم، تیم تولید سازمان را به طور مؤثر رهبری و هدایت کند.
مهارت مدیریت
مهارت مدیریت شامل تمام فعالیت‌های مورد نیاز برای نظارت موثر بر بخش تولید است. مدیر تولید برای برنامه‌ریزی‌های تولید، ایجاد انگیزه در کارکنان، آموزش کارکنان و کنترل فرآیندهای تولیدی و دیگر وظایف خود، نیازمند داشتن مهارت‌های مدیریتی است.
مهارت کار تیمی
توانایی انجام کار تیمی به معنای همکاری موثر با اعضای تیم در جهت اهداف مشترک است. یک مدیر تولید همچنین باید بتواند به شکل‌دهی تیم‌ها، بهبود روابط تیمی و تسهیل همکاری بین کارکنان در یک تیم کمک کند.
ارتباطات شفاهی و کتبی قوی
مدیر تولید برای انجام فعالیت‌های روزمره خود با افراد زیادی از جمله اعضای تیم تولید، فروشندگان و مدیران سازمان تعامل دارد. این فرد همچنین باید بتواند از طریق ارائه گزارش، ارسال ایمیل و پیام‌های متنی با سایر افراد سازمان ارتباط برقرار کند.
توانایی همدلی
همانطور که در بخش مدیر تولید کیست؟ اشاره شد، این فرد مدیریت تیمی از افراد فعال در بخش تولیدی را برعهده داشته و بنابراین، داشتن توانایی همدلی برای مدیر تولید اهمیت زیادی دارد. از آنجایی که این فرد مدیریت یک تیم را برعهده دارد، باید بداند که چگونه احساسات و واکنش‌های افراد در موقعیت‌های مختلف را درک و با آن‌ها به شیوه‌ای مناسب ارتباط برقرار کند.
مهارت مدیریت پروژه
داشتن مهارت مدیریت پروژه برای مدیران تولید اهمیت زیادی دارد. کار یک مدیر تولید شامل مذاکره، تنظیم بودجه و تعیین ضرب‌الاجل‌های کاری با مشتریان و همکاران، سازماندهی و بهبود روندهای کار و جریان پروژه، نظارت بر پیشرفت فرآیند تولید و… بوده و برای پیشبرد مناسب این امور، باید توانایی خوبی در مدیریت پروژه داشته باشد.
تعهد و وظیفه‌شناسی
از آنجایی که مدیر تولید وظیفه بسیار مهم و حساسی را در هر سازمانی برعهده دارد، داشتن تعهد و مسئولیت‌پذیری بالا برای این فرد ضروری است. یک مدیر تولید وظیفه‌شناس، وظایف خود را با دقت و حساسیت بالایی انجام می‌دهد تا بتواند با کمترین نظارت، خطاها و مشکلات را در فرآیند تولید، شناسایی و برطرف کند.
مهارت‌های مدیریت زمان
یک روز کاری مدیر تولید، شامل وظایف متعدد و گسترده‌ای است و مدیر تولید برای انجام همه آن‌ها نیاز به مهارت مدیریت زمان دارد. مدیران تولید می‌دانند چگونه یک روز کاری را برنامه‌ریزی کنند، به اهداف تولید برسند و بر اجرای موفقیت آمیز یک فرآیند تولید صنعتی نظارت کنند.
مهارت حل مسئله
شناسایی مسائل و ارائه راه‌حل‌های قابل اجرا، بخش مهمی از کنترل فرآیند تولید در مسیر رسیدن به اهداف تولیدی سازمان است. بنابراین، مدیر تولید باید مهارت خوبی در حل مساله داشته باشد.
توانایی انجام همزمان کارها
مدیران تولید معمولا باید چندین کار را به‌طور همزمان پیش برده و روی امور کلی فرآیند تولید نظارت داشته باشند. بنابراین داشتن توانایی مولتی تسکینگ (Multi-Tasking) برای مدیر تولید ضروری است.
داشتن دانش مالی
داشتن دانش مالی به مدیران تولید در بررسی بهتر جنبه‌های مالی فرآیندهای تولیدی شامل ارزیابی منابع مورد نیاز، برآورد هزینه‌ها، یافتن راه‌هایی برای به حداقل رساندن هزینه‌ها و همکاری با مدیران ارشد و مشتریان برای تهیه بودجه، کمک می‌کند.
دانش کافی درباره صنعت
مدیر تولید باید دانش خوبی درباره صنعتی که در آن فعالیت می‌کند، مانند صنایع غذایی، خودروسازی و…، داشته باشد. به عنوان مثال، نحوه نگهداری مناسب از مواد غذایی خام برای جلوگیری از افزایش ضایعات و حفظ ذخایر، از مواردی است که یک مدیر تولید مواد غذایی باید به آن آگاه باشد.
فضای کاری و شرایط کار مدیران تولید
مدیران تولید ممکن است در چندین محیط مختلف در یک سازمان کار کنند. آن‌ها معمولا بیشتر زمان خود را در دفتر می‌گذرانند، برنامه‌ریزی‌های مربوط به تولید و نگهداری مواد و تجهیزات را انجام داده و با سایر مدیران بخش‌ها جلساتی تشکیل می‌دهند تا در مورد سطوح بهره‌وری و راهکارهای بهبود فرآیندها صحبت کنند. بخش‌های کاری دیگر یک مدیر تولید شامل بازدید از انبار تولیدی برای ارزیابی ماشین‌آلات و عملکرد کارکنان می‌شود.
گاهی اوقات انبار، دور از دفتر سازمان قرار داشته و بنابراین مدیر تولید باید زمانی را برای رفت آمد بین سازمان و انبار اختصاص بدهد. مدیر تولید همچنین زمانی را به ملاقات با اعضای تیم اجرایی در فضاهایی خارج از سازمان اختصاص می‌دهد.
ویژگی‌های یک مدیر تولید موفق
تا اینجا به سوال مدیر تولید کیست و چه وظایفی برعهده دارد پاسخ دادیم، اما یک مدیر تولید موفق چه ویژگی‌هایی دارد؟ یک مدیر تولید موفق، باید توانایی‌های فنی و دانش خوبی برای ارزیابی و بهبود عملکرد ماشین‌آلات و ابزارهای مختلف داشته باشد. مهارت‌های رهبری عالی نیز برای موفقیت در این حوزه ضروری هستند؛ چراکه مدیر تولید نقش مهمی در ایجاد انگیزه، حفظ روحیه و افزایش بهره‌وری کارکنان تیم تولیدی دارد.
از آنجایی که مدیران تولید به طور منظم در حال برنامه‌ریزی‌های مربوط به تولید هستند، باید توانایی بسیار خوبی در مدیریت زمان و سازماندهی داشته تا بتوانند کارهای خود را در سریع‌ترین زمان و با بهترین کیفیت به انجام برسانند. از آنجایی که در فرآیند تولید محصولات ممکن است مشکلات بسیاری رخ دهد، مدیران تولید موفق مهارت‌های حل مسئله و تفکر انتقادی بسیار خوبی برای ایده‌پردازی و ارائه راه‌حل‌های منطقی در سریع‌ترین زمان را دارند.
جمع‌بندی
در این مقاله، به بررسی اینکه مدیر تولید کیست، چه نقشی در سازمان داشته، چه وظایفی برعهده دارد، و در چه شرایطی کار می‌کند، پرداختیم. همانطور که گفته شد، مدیر تولید مسئول برنامه‌ریزی، سازماندهی و کنترل فرآیندهای تولید است و وظایف اصلی او شامل برنامه‌ریزی تولید، کنترل تولید، کنترل کیفیت، تجزیه و تحلیل روش‌ها، کنترل موجودی، مدیریت منابع، ارزیابی عملکرد و مدیریت تیم و رهبری است.
هدف اصلی مدیر تولید، بهبود فرآیندهای تولید، کاهش هزینه‌ها و بهره‌وری بیشتر، با توجه به منابع و فناوری‌های موجود است. باتوجه به آنچه گفته شد، مدیر تولید نقشی اساسی در سازمان‌ها ایفا کرده و با کمک به افزایش بهره‌وری و کیفیت تولید، به رشد و پیشرفت یک سازمان کمک می‌کند.
منابع:
نویسنده
اشتراک گذاری
بدون دیدگاه 
