بازار کار مهندسی عمران چه وضعیتی دارد و چه آینده‌ای در انتظار این حوزه است؟
فهرست مطلب
رشتهی عمران تاریخی به قدمت یکجانشینی انسان دارد. متخصصان این رشته، ساختمان‌ها و زیرساخت‌هایی مثل جاده‌ها، تونل‌ها، پل‌ها و سدها را طراحی و اجرا می‌کنند. امروزه بازار کار مهندسی عمران در جهان حسابی داغ است.
این رشته شامل مشاغل مختلفی است که هر کدام از آن‌ها بازار خود را دارند. به علاوه، با تحولی که در شیوه‌های ساخت‌وساز ایجاد شده است، شغل‌های جدیدی در این حوزه ظهور کرده‌اند. با وجود تمامی عناوین شغلی کهنه و نو در این رشته، سرعت رشد این گروه شغلی چندان بالا نیست و حتی کمتر از میانگین تمامی مشاغل است. بعضی از نیازمندی‌های عمرانی انسان رفته‌رفته جای خودشان را به نیازهای عمرانی جدیدتر می‌دهند.
عوامل مختلفی روی رونق مشاغل عمرانی تأثیر دارند. فرصت‌های شغلی در این رشته در همه‌ی شهرها و مناطق به طور یکسانی توزیع نشده‌اند. به علاوه، جنسیت مهندسین نیز روی شانس استخدام آن‌ها تأثیرگذار است. وضعیت سیاسی و اقتصادی کشور، تأثیر زیادی رو تعداد فرصت‌های شغلی در این رشته دارند.
برای مشاهده‌ی آگهی‌های شغلی عمران می‌توانید به بخش «فرصت‌های شغلی» در جاب ویژن مراجعه کرده و با استفاده از فیلتر شهر، آگهی‌های مربوط به محل سکونت خود را بیابید.
رشتهی عمران، به طور قطع در آینده دچار تحولات چشمگیری می‌شود. متخصصان این حوزه، اگر می‌خواهند امنیت شغلی کنونی را داشته باشند، باید خود را با این تغییرات سازگار کنند. یادگیری مهارت‌های جدید و به‌روز نگه‌داشتن دانش خود در رابطه با جدیدترین ترندها در این حوزه، حداقل کاری است که مهندسین عمران می‌توانند انجام دهند.
مطالب مرتبط: آگهی‌های استخدام مهندس عمران
جاب ویژن، کارگاه‌های آموزشی معتبری در حوزه‌ی عمران برای شما تدارک دیده است که با شرکت در آن‌ها می‌توانید مهارت‌های خود را افزایش دهید.
در مقاله‌ی پیش رو به بررسی وضعیت بازار کار مهندسی عمران و عوامل تأثیرگذار بر آن خواهیم پرداخت. به علاوه، مشاغل عمرانی مختلف در این حوزه را به شما معرفی خواهیم کرد. درآمد مهندسی عمران یکی از موضوعات مورد بحث ما در این مقاله خواهد بود. در انتها نیز آینده‌ی این رشته را برای شما ترسیم می‌نماییم.
برای آشنایی با شغل و شرایط استخدام مهندسی عمران، کلیک کنید.
عوامل اثرگذار روی بازار کار مهندسی عمران
این حوزه با صنایع و بازارهای مختلفی مثل سیمان، آهن و … ارتباط دارد. بنابراین، رونق آن به عوامل متعددی وابسته است. خیلی از پارامترهای دیگر مثل موقعیت جغرافیایی، جنسیت، میزان فارغ‌التحصیلان دانشگاهی، وضعیت اقتصادی و سیاسی کشور و … روی بازار کار این رشته تأثیر دارند. در ادامه در رابطه با این عوامل صحبت خواهیم کرد.
عوامل جغرافیایی
سرعت ساخت‌وساز املاک و مستغلات در بعضی از شهرها بسیار پایین است. شهرهایی که رونق اقتصادی پایینی داشته و جمعیت جوان آن‌ها، معمولا برای پیدا کردن فرصت‌های شغلی بهتر به شهرهای دیگر مهاجرت می‌کنند، پویایی بالایی ندارند. معمولا بودجه‌های زیادی نیز به چنین شهرهایی تعلق نمی‌گیرد و به دلیل رشد آهسته یا حتی منفی جمعیت در این مناطق، پروژه‌های ساخت‌وساز دولتی نیز محدود است.
در مقابل، شهرهای جوان و بزرگ که شهرک‌ها در اطراف آن‌ها در حال ظهور هستند، فرصت‌های شغلی متعددی برای مهندسین ساخت‌وساز دارند. شهرهای بزرگ با جمعیت‌های جوان و در حال رشد، شهرهایی پویا هستند که بافت شهری آن‌ها چه از نظر املاک و مستغلات و چه از نظر زیرساخت‌ها، به سرعت به‌روزرسانی می‌شود.
بعضی از مناطق نیز منابع و ظرفیت‌های صنعتی بسیار خوبی دارند. این مناطق نه تنها فرصت‌های شغلی متعددی برای متخصصان ساخت‌وساز صنعتی فرآهم می‌آورند، بلکه با جذب جمعیت جوان، از نظر املاک و مستغلات نیز از پویایی مناسبی برخوردارند.
عوامل سیاسی و اقتصادی
سیاست و اقتصادی دو حوزه‌ای هستند که اثرگذاری متقابل دارند. هر دوی این عوامل نیز، توامان روی بازار کار مهندسی عمران تأثیر دارند. خیلی از پروژه‌های ساخت‌وساز، به ویژه پروژه‌های زیرساختی، توسط سازمان‌های دولتی انجام می‌شوند. بنابراین، کمبود بودجه‌های دولتی، ارتباط مستقیم با از رونق افتادن مشاغل مرتبط با ساخت‌وساز دارد.
شرایط سیاسی کشورها، اثر مستقیمی روی رونق اقتصادی آن‌ها دارد. زمانی که کشور درگیر تحریم‌های اقتصادی باشد و نتواند با دیگر کشورها، تعاملات تجاری داشته باشد، اقتصاد حال و روز خوشی نخواهد داشت و دولت نیز بودجه‌ای ندارد که به پروژه‌های زیرساختی اختصاص دهد. شرایط نامطلوب اقتصادی تورم را در تمامی بازارها به دنبال دارد. تورم باعث بالا رفتن قیمت مصالح و حقوق کارگران و مهندسان می‌شود. در نتیجه، شرکت‌های خصوصی فعال در حوزه‌ی ساخت‌وساز نیز نمی‌توانند با قدرت قبلی کار کنند.
در مقابل، شرایط مطلوب اقتصادی با تورمی معقول که مانع از رکود شود، چرخ صنعت را می‌پرخاند و مصالح به فراوانی و با قیمتی پایین به سمت پروژه‌های ساخت‌وساز سرازیر می‌شوند. پیمان‌کاران پروژه‌های موجود را با سرعت ادامه می‌دهند و پروژه‌های جدید را شروع می‌کنند. شهرداری‌ها و سازمان‌های دولتی، به راحتی پروژه‌های زیرساختی را اجرا می‌کنند و شرکت‌های صنعتی، کارخانه‌ها و فازهای جدیدی می‌سازند.
نقش جنسیت در بازار کار مهندسی عمران
جنسیت نیز یکی از عوامل مهمی است که روی شانس استخدام مهندسین عمران تأثیر دارد. در کشور ما، بازار کار این رشته برای خانم‌ها چندان خوب نیست و خیلی از کارفرمایان، تنها به مهندس خانم نیاز دارند. یکی از مهم‌ترین دلایل این موضوع، دشوار بودن شرایط کاری بسیاری مشاغل عمرانی است. البته کلیشه‌های فرهنگی نیز در این موضوغ بی‌تأثیر نیستند و خیلی از کارفرمایان اعتماد لازم را به خانم‌ها برای انجام کارهای حساس عمرانی، ندارند.
تأثیر سیستم آموزشی
یکی از روش‌ها برای بررسی وضعیت بازار کار یک رشته، نسبت فارغ‌التحصیلانی است که کار مرتبط با رشتهی خود دارند به فارغ التحصیلان بیکار آن رشته. متأسفانه در کشور ما پذیرش دانشجویان رشتهی عمران خیلی بیشتر از ظرفیت بازار کار این رشته است. از سوی دیگر، دانشجویان عمران در دانشگاه‌ها بیشتر به صورت نظری آموزش می‌بینند تا عملی؛ به این معنی که مهارت‌های لازم برای انجام کارهای عمرانی در آن‌ها پرورش داده نمی‌شود. اخیرا، رئیس سازمان نظام مهندسی در مصاحبه‌ای اعلام کرده است که ۲۵۰ هزار مهندس بیکار در کشور داریم. یکی از مهم‌ترین دلایل این موضوع می‌تواند پذیرش بیش از حد دانشجو و فارغ‌التحصیلی دانشجویان فاقد مهارت‌های عملی دانست.
معرفی مشاغل عمرانی مختلف و بازار کار آن‌ها
کار اصلی در عمران، ساخت، مدیریت و نگهداری از زیرساخت‌ها شامل ساختمان‌ها، پل‌ها، جاده‌ها، تونل‌ها، فرودگاه‌ها، معادن، سدها، بنادر، سیستم‌های آب و فاضلاب و … است. به طور کلی می‌توان حوزه‌ی عمران را به سه بخش کلی زیر تقسیم‌بندی کرد:
- املاک و مستغلات که شامل ساختمان‌های مسکونی و تجاری می‌باشد
- زیرساخت‌ها که شامل جاده‌ها، راه‌آهن، سدها، نیروگاه‌ها، فرودگاه‌ها و … می‌باشد
- صنایع که شما سکوهای استخراج نفت و گاز، پالایشگاه‌ها، خطوط انتقال نفت، گاز، آب، معادن، کارخانه‌ها و … می‌باشد
هر کدام از حوزه‌های فوق، نیازمند مشاغل متنوعی هستند که در ادامه می‌خواهیم این مشاغل را به شما معرفی کنیم. با ما همراه باشید. همچنین، در رابطه با بازار کار مهندسی عمران در هر یک از این مشاغل، صحبت خواهیم کرد.
مهندسی و مدیریت سازه
این مهارت به همراه مهارت‌های مدیریت پروژه و بودجه، برای ساخت و نگهداری زیرساخت‌ها ضرورت دارد. پروژه‌های زیرساختی که در بالا به آن‌ها اشاره کردیم شامل فازهای بررسی امکان‌پذیری، طراحی، ساخت، راه‌اندازی و بهره‌برداری هستند. متخصص سازه، نیروی انسانی، تجهیزات و مصالح را به گونه‌ای مدیریت می‌کند که کار ساخت به طور بهینه و ایمن و با رعایت اصول توسعه‌ی انجام شود. پس از ساخت سازه نیز باید نگهداری نحوه‌ی استفاده از آن، مدیریت شود. انتظار می‌رود که این شغل از سال ۲۰۱۹ تا سال ۲۰۲۹، حدود ۶ درصد رشد داشته باشد.
ژئوتکنیک
هر سازه‌‌ی زیرساختی، روی زمین بنا می‌شود. مطالعه‌ی نحوه‌ی میانکنش سازه با زمین در حوزه‌ی ژئوتکنیک قرار دارد. متخصصین ژئوتکنیک با انواع مختلفی از زیرساخت‌های که روی زمین ساخته می‌شوند، سروکار دارند. جنس خاک و سنگ، هر چه که باشد، زمین همیشه رفتار پیچیده‌ای دارد. بنابراین، ژئوتکنیک شغلی هیجان‌انگیز و چالشی است که هیچ دو مسئله‌ی آن، شبیه به هم نیستند. انتظار می‌رود که شغل ژئوتکنیک در سال ۲۰۲۶ نسبت به سال ۲۰۱۶، یازده درصد رشد را تجربه کرده باشد.
برای مشاهده‌ی آگهی‌های استخدام مهندس عمران، کلیک کنید.
مهندسی ساختار
این شغل شامل تحلیل و طراحی ساختارهای سازه‌های زیرساختی است. این متخصصین، محیط سخت را بازرسی کرده و سازه‌های ساخته‌نشده را از نظر ایمنی، قابلیت استفاده، دوام و زیبایی‌شناسی، بررسی می‌کنند. در این شغل از ریاضیات و فیزیک برای بررسی سیمان، سنگ، آهن، شیشه، آلومینیوم، پلیمرها و فیبرهای کربنی استفاده می‌شود. خود این شغل به دو شاخه‌ی طراحی ساختار و تحلیل ساختار تقسیم‌بندی می‌شود. رشدی ۱۱ درصدی از سال ۲۰۱۶ تا سال ۲۰۲۶ برای این شغل پیشبینی می‌شود.
مهندسی حمل و نقل
این شغل شامل نقشه‌کشی، طراحی و اجرای سیستم‌های زیرساختی حمل‌ونقلی مثل جاده‌ها، تونل‌ها و پل‌ها است. متخصصین این شغل، تلاش می‌کنند زیرساخت‌های حمل و نقلی سریعتری با در نظر گرفتن اصول توسعه‌ی پایدار و البته ایمنی، طراحی کنند. رشد قابل انتظار برای این شغل از سال ۲۰۱۸ تا سال ۲۰۲۸، حدود چهار درصد است.
عوامل اثرگذار روی درآمد مهندسی عمران
عوامل مختلفی می‌توانند روی درآمد مهندسین عمران تأثیرگذار باشند. یکی از مهم‌ترین این عوامل، بازار کار مهندسی عمران در حوزه‌ی تخصصی شما است. هرچه میزان تقاضا برای رشتهی شما بیشتر باشد، درآمدتان بالاتر است. به عنوان مثال، شاخه‌ی سازه، یکی از پردرآمدترین شغل‌ها در این حوزه است. سازمانی که برای آن کار می‌کنید نیز در شغل شما تأثیر زیادی دارد. به عنوان مثال، حقوق سازمان نظام مهندسی حقوق متوسطی محسوب می‌شود که وابستگی چندانی به سطح تجربه و مهارت‌های شما ندارد. این در حالی است که شرکت‌های خصوصی براساس میزان تجربه به شما حقوق می‌دهند. بهترین مهندسان عمران ایران که بالاترین درآمدها را دارند، اکثر مشاغل دولتی دارند.
موقعیت جغرافیایی پروژه نیز در درآمد شما تأثیر زیادی دارد. پروژه‌هایی که در مناطق دورافتاده و بد آب و هوا اجرا می‌شوند، طبیعتا درآمد بیشتری برای شما به همراه دارند. عامل دیگر اثرگذار روی درآمد در این گروه شغلی، سطح ارشدیت در پروژه است. کسانی که مشاغل مدیریتی را به عهده داشته و مسئولیت‌های سنگین‌تری دارند، حقوق بیشتری نیز می‌گیرند.
بازار کار مهندسی عمران در آینده
با پیشرفت علم و فناوری، این رشته نیز دستخوش تغییراتی شده و در آینده‌ای نزدیک به طور کامل، متحول می‌شود. ظهور فناوری‌های جدیدی مثل هوش مصنوعی و فناوری نانو، حوزه‌ی متعددی را متأثر کرده است که عمران نیز یکی از آن‌هاست. در ادامه در رابطه با آینده‌ی این رشته صحبت خواهیم کرد.
تحول در حمل و نقل
در رابطه با این حوزه در بالا صحبت کردیم. با ظهور خودروهای نیمه-اتوماتیک و الکتریکی مثل خودروهای ساخته شده توسط شرکت تسلا، جاده‌ها نیز باید به گونه‌ای تغییر کنند که برای میزبانی از این خودروها، آماده باشند. به عنوان مثال، باید ایستگاه‌هایی برای شارژ خودروهای الکتریکی یا حتی شارژ وایرلسی آن‌ها در نظر گرفته شود.
ایده‌های جدید مثل هایپرلوپ می‌توانند نحوه‌ی حمل و نقل در آینده را به طور کامل دگرگون کنند. این ایده توسط ایلان ماسک (Elon Musk) مدیر عامل شرکت SpaceX، مطرح شده و شامل لوله‌های بزرگی است که محفظه‌هایی در آن‌ها با سرعت‌هایی بیش از ۱۱۰۰ کیلومتر بر ساعت، انسان‌ها را جا‌به‌جا می‌کنند. از آن‌جایی که این لوله‌ها باید حاوی فشار هوای بسیار پایینی باشند، زیرساخت‌هایی کاملا جدید برای اجرای این طرح و ایستگاه‌های آن، لازم است.
هوش مصنوعی و نقش آن در بازار کار مهندسی عمران
هوش مصنوعی (Artificial Intelligence) شامل ماشین‌هایی است که براساس تجربیات قبلی خود، یاد می‌گیرند. از رایج‌ترین مثال‌های AI می‌توان به کامپیوترهای شطرنج‌باز و خودروهای خودهدایت‌شونده نام برد. در صنعت ساخت‌وساز، هوش مصنوعی این پتانسیل را دارد که خیلی از کارهایی را که مهندسین انجام می‌دهند، بدون خطاهای معمول انسانی، انجام دهد. ورود AI به بازار کار مهندسی عمران می‌تواند فرصت‌های شغلی را به شدت کاهش دهد.
کامپیوترها می‌توانند کلان‌داده‌ها را که بانک‌های داده‌‌ی عظیم گردآوری شده از پروژه‌های قبلی هستند، پردازش کرده و از تجربیات قبلی، بیاموزند. البته همواره نظارت به کار کامپیوترها توسط متخصصین هر حوزه‌ای، ضرورت دارد. در این حوزه نیز کسانی در آینده می‌توانند امنیت شغلی خود را حفظ کنند که بتوانند خودشان را با فناوری‌هایی مثل هوش مصنوعی، سازگار نمایند.
فناوری نانو در مهندسی عمران
نانوتکنولوژی یا فناوری نانو شامل مطالعه‌ی مواد دارای اندازه‌ی ۰/۱ تا ۱۰۰ نانومتر است. این رشته تنها چند دهه قدمت دارد و کاربردهای متنوعی در حزوه‌های مختلف یافته است. یکی از داغ‌ترین موضوعات فناوری نانو که اثر مستقیمی روی بازار کار مهندسی عمران دارد، استفاده از این فناوری در ساخت مصالحی مثل آهن و سیمان است. به عنوان مثال، درج نانو-سیلیکا، نانو-رس یا ذرات نانو-آهن در سیمان می‌تواند سبب بهبود خواص فیزیکی بتن شود.
جمع‌بندی
مهندسی عمران یکی از مشاغل قدیمی است که با تحول علم و فناوری، متحول می‌شود. نیاز به مهندسین عمران در حال حاضر بسیار زیاد است اما تعداد بالا فارغ‌التحصیلان این رشته در کشور ما، استخدام آن‌ها را با مشکل مواجه کرده است. عواملی مثل عوامل سیاسی و اقتصادی، موقعیت جغرافیایی و جنسیت نیز روی بازار کار مهندسی عمران تأثیر دارند.
این حوزه شامل مشاغل مختلفی است که مهم‌ترین آن‌ها حمل و نقل، سازه، ساختار و ژئوتکنیک هستند. درآمد مهندسی عمران نیز به عوامل متعددی بستگی دارد و بهترین مهندسان عمران ایران که بالاترین درآمدها را دارند، عمدتا در استخدام دولت هستند.
برای مشاهده‌ی آگهی‌های استخدام دولتی و غیردولتی مهندسی عمران می‌توانید به کاریابی آنلاین جاب ویژن مراجعه کنید.
این رشته با پیشرفت فناوری‌هایی مثل هوش مصنوعی و فناوری نانو، در آینده متحول خواهد شد. هوش مصنوعی می‌تواند با انجام کارهایی که امروزه مهندسین انجام می‌دهند، بازار کار مهندسی عمران را رفته‌رفته ضعیف‌تر کند ولی مهندسانی که بتوانند خودشان را با پیشرفت‌های فناوری سازگار کنند، امنیت شغلی خود را حفظ خواهند کرد.
منبع
نویسنده
اشتراک گذاری
بدون دیدگاه 
