بازار کار معماری؛ بررسی آینده شغلی و درآمد رشته معماری در ایران و جهان
فهرست مطلب
رشته مهندسی معماری به‌عنوان یکی از قدیمی‌ترین و محبوب‌ترین رشته‌های مهندسی، همواره نقش بسزایی در توسعه شهرها و فضاهای زندگی انسان‌ها ایفا کرده است. این رشته نه‌تنها در طراحی و ساخت‌وساز ساختمان‌ها، بلکه در بهبود کیفیت زندگی مردم تأثیرگذار است. در این مقاله، به بررسی بازار کار معماری در ایران و جهان، درآمد مهندسی معماری و فرصت‌های شغلی در این حوزه می‌پردازیم.
عوامل اثرگذار بر بازار کار معماری
مهندسی معماری به انگلیسی architectural engineering یکی از مشاغل مرتبط با ساخت‌وساز است. معماران، وظیفه نقشه کشی و طراحی سازه‌هایی مانند ساختمان‌ها و پل‌ها را بر عهده‌دارند و اجرای آن‌ها را به مهندسین عمران می‌سپارند؛ بنابراین، بازار کار معماری و بازار کار مهندسی عمران، کاملا به یکدیگر وابسته هستند.
بااینکه رشد زیادی برای این شغل در دنیا پیش‌بینی نمی‌شود، اما مشاغل مرتبط با ساخت‌وساز در کشورهای درحال‌توسعه دارای بازار کار مناسبی هستند. به همین دلیل، اگر سری به صفحه «فرصت‌های شغلی» در کاریابی آنلاین جاب ویژن بزنید، با تعداد زیادی از آگهی استخدام مهندس معمار مواجه می‌شوید.
رشته معماری شامل گرایش‌های مختلفی است که بازار کار هرکدام، با بقیه متفاوت است. درمجموع، می‌توان گفت که این رشته، رشد چندان سریعی ندارد. بااینکه رشد هوش مصنوعی و فناوری‌های دیجیتال می‌تواند فرصت‌های شغلی مهندسان عمران را کاهش دهد، اما این فناوری‌ها اثر چندانی روی آینده شغلی رشته معماری ندارند.
این رشته تنها محدود به محاسبات نیست و تاریخ، فرهنگ، هنر و فلسفه، در طراحی‌های معماران نقش دارند؛ بنابراین، به نظر نمی‌رسد که در آینده نزدیک فناوری‌های دیجیتال بتوانند جای معماران را بگیرند.
از طرف دیگر، رونق ساخت‌وساز در سال‌های مختلف متفاوت است. ازآنجایی‌که مهندسی معماری با ساخت‌وساز ارتباط مستقیم دارد، رونق این شغل در هر دوره زمانی، تفاوت‌هایی با دوره‌های زمانی دیگر دارد. هر عاملی که روی بازار کار مهندسی عمران تأثیرگذار باشد، بازار کار معماری را تحت تأثیر خود قرار می‌دهد. در ادامه در رابطه با عواملی که می‌توانند در بازار کار رشته معماری نقش داشته باشند، صحبت می‌کنیم.
برای آشنایی بیشتر با شغل مهندسی معماری، کلیک کنید.
عوامل سیاسی و اقتصادی
هراندازه وضعیت اقتصادی یک کشور بهتر باشد، میزان پروژه‌های ساخت‌وساز بیشتر خواهد بود. رونق اقتصادی بودجه کافی در اختیار سازمان‌های دولتی و خصوصی قرار می‌دهد تا پروژه‌های جدید را اجرایی کنند.
در شرایط اقتصادی مطلوب، شهرداری‌ها هزینه‌های بیشتری صرف زیباسازی شهرها می‌کنند. در این شرایط، شرکت‌های خصوصی بودجه کافی برای در نظر گرفتن عوامل فرهنگی، زیباشناسانه و توسعه پایدار در طراحی ساختمان‌های خود دارند. همچنین، رونق اقتصادی دست پیمانکاران را برای طراحی ساختمان‌هایی با معماری نوین باز می‌گذارد.
از طرف دیگر شرایط نامطلوب اقتصادی، بازار کار معماری و مهندسی عمران را از رونق می‌اندازد. بااین‌حال، هر کشوری حتی در بدترین شرایط اقتصادی باید هزینه‌هایی را به بخش ساخت‌وساز اختصاص دهد. در چنین شرایطی، می‌توان بدون نیاز به مهندس معمار زن یا مرد و با استفاده از طرح‌های قدیمی، سازه‌هایی ساخت که نیازهای حداقلی را برآورده سازند.
این در حالی است که شرایط اقتصادی به‌ویژه در کشور ما به‌شدت نوسان دارد و وابسته به مسائل سیاسی است. با تغییر دولت‌ها، نحوه تعامل با جامعه جهانی تا حدودی تغییر می‌کند. هر دولت جدیدی که روی کار می‌آید، اولویت‌های خاص خود را دارد. در کل می‌توان گفت که اگر می‌خواهید دید درستی از بازار کار معماری در ایران داشته باشید، باید شرایط سیاسی و اقتصادی کشور را در نظر بگیرید.
لینک مرتبط: آگهی های استخدام مهندس معمار
عوامل فرهنگی
یکی از تفاوت‌های مهم بین رشته‌های مهندسی عمران و معماری این است که در مشاغل عمرانی، به ساختار فنی و استحکام و ایمنی سازه بیشتر توجه می‌شود. این در حالی است که در معماری، فلسفه ساخت بنا با در نظر گرفتن زمینه‌های تاریخی، فرهنگی و هنری اهمیت دارد. به همین دلیل در هر شهر، کشور و دوره زمانی که به این عوامل، اهمیت بیشتری داده شود، این شغل رونق بیشتری خواهد داشت.
البته به یاد داشته باشید که خود عوامل فرهنگی متأثر از مسائل سیاسی هستند. به‌عنوان‌مثال، در برخی از کشورها، ساخت سازه‌هایی که بافت فرهنگی منطقه را به هم بزند، ممنوعیت قانونی دارد.
توسعه پایدار
یکی از مهم‌ترین بحران‌هایی که بشر با آن مواجه است، بحران انرژی است. به همین دلیل، در حوزه‌ای به نام توسعه پایدار به استفاده از منابع تجدید پذیر و صرفه‌جویی در انرژی پرداخته می‌شود. به شکلی که اصول توسعه پایدار باید در همه زمینه‌ها پیاده‌سازی شود. دراین‌بین، ساختمان‌های قدیمی باید جای خود را به ساختمان‌های سبز بدهند. همچنین، شهرهای دارای معماری سنتی باید با شهرهای هوشمند جایگزین شوند.
درنتیجه، آینده شغلی در حوزه معماری تحت تأثیر توسعه پایدار خواهد بود. به شکلی که در آینده نیاز خواهیم داشت تا ساختمان‌های سبزی طراحی کنیم که در آن‌ها از منابع انرژی تجدد پذیر استفاده خواهد شد. همچنین، معماری آن‌ها به‌گونه‌ای است که اتلاف و نیاز به مصرف انرژی را به حداقل می‌رساند.
ساخت این ساختمان‌ها و شهرهای هوشمند، نیازمند معمارانی است که در این حوزه تخصص دارند؛ بنابراین، هراندازه به توسعه پایدار بیشتر توجه شود، بازار کار معماری داخلی، طراحی دکوراسیون داخلی و… پویاتر خواهد بود.
آشنایی با مشاغل مختلف در معماری و بازار کار آن‌ها
مهندسان معمار در شرکت‌های خصوصی، فرصت‌های بیشتری برای انجام پروژه‌های تجاری خواهند داشت. این در حالی است که در سازمان‌های دولتی، بیشتر به پروژه‌های عمرانی و زیرساختی پرداخته می‌شود. در ادامه، در رابطه با مشاغل مختلف معماری و بازار کار آن‌ها صحبت می‌کنیم.
معماری ساختمان
کار معماران ساختمان، طراحی ساختمان‌های جدید است. معمار باید در طراحی خود، اصول زیبایی‌شناسی، زمینه‌های فرهنگی، کاربرد ساختمان و توسعه پایدار را در نظر داشته باشد. به‌علاوه، معماران ساختمان، تغییراتی را که قرار است در ساختمان‌های موجود ایجاد شوند، طراحی می‌کنند.
معماری منظر
معمار منظر (landscape architect) فردی است که پارک‌ها و فضاهای باز ملک‌های خصوصی، شرکتی و اداری را طراحی می‌کند. این معماران، پارک‌ها، باغ‌ها و زمین‌های بازی، نواحی مسکونی، پردیس‌های دانشگاهی را به زیباترین شکل ممکن طراحی می‌کنند. آن‌ها موقعیت ساختمان‌ها، خیابان‌ها، پیاده‌روها، گل‌ها، شمشادها و درختان را در این محیط‌ها تعیین می‌نمایند. در این کار از نرم‌افزارهایی مانند CADD و ArcGIS استفاده می‌شود.
هدف از این شغل، افزایش زیبایی طبیعی و فراهم آوردن مزایای زیست‌محیطی است. این متخصصان می‌توانند سقف‌های سبز و باغ‌های پشت‌بامی را که قادر به حفظ آب باران، جذب آلودگی هوا و خنک‌سازی ساختمان‌ها هستند، طراحی کنند. پیش‌بینی می‌شود که این شغل از سال ۲۰۱۹ تا سال ۲۰۲۹ در جهان، رشد منفی دودرصدی را تجربه کند.
شهرسازی و سهم بالای آن در بازار کار معماری
متخصصان شهرسازی، شهرهای جدید را طراحی می‌کنند و نقشه‌هایی برای نوسازی شهرهای قدیمی، تهیه می‌نمایند. این رشته، بازار کار بسیار خوبی دارد. متخصصان شهرسازی با تعیین موقعیت مدارس، خیابان‌ها، بیمارستان‌ها و دیگر زیرساخت‌ها، به دولت‌ها کمک می‌کنند تا مشکلات اقتصادی، زیست‌محیطی و اجتماعی را حل کنند.
شهرسازان باید بتوانند آینده جوامع بشری را پیش‌بینی کنند و بر آن اساس، شهرهایی طراحی نمایند که جوابگوی نیازهای نسل‌های آتی باشند. انتظار می‌رود که بازار کار رشته شهرسازی در جهان از سال ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۹، حدود ۱۱ درصد رشد داشته باشد. این میزان نزدیک به سه برابر میانگین رشد سایر مشاغل است.
رشته معماری داخلی
هدف اصلی از رشته معماری داخلی یا طراحی داخلی، فراهم آوردن محیط‌هایی کاربردی، ایمن، زیبا و جادار و انتخاب عناصر ضروری و دکوراتیو مانند رنگ، نور و مصالحی مانند کاغذدیواری، سرامیک و… است. از ساختمان‌های مسکونی گرفته تا ساختمان‌های اداری و تجاری و موزه‌‌ها، همگی نیازمند طراحی داخلی هستند.
این معماران، نقشه‌هایی برای محیط داخلی ساختمان‌ها طراحی می‌کنند که نه‌تنها نیازهای ما را برآورده می‌سازند، بلکه محیطی زیبا و دل‌نشین برای ما فراهم می‌آورند. این شغل نیازمند مهارت‌های زیادی مانند آشنایی با مصالح و رنگ‌ها، نرم‌افزارهای طراحی دوبعدی و سه‌بعدی مانند اتوکد و BIM، کدهای عمرانی و توسعه پایدار است.
بازار کار معماری داخلی در جهان چندان مناسب نیست و انتظار می‌رود که این رشته از سال ۲۰۱۹ تا سال ۲۰۲۹، رشد منفی پنج‌درصدی را تجربه کند.
بازار کار معماری در ایران
در ایران، بازار کار معماری با چالش‌ها و فرصت‌های متعددی مواجه است. در حال حاضر، موضوع بازسازی و نوسازی شهرها، ساخت‌وساز مسکن و فضاهای تجاری و همچنین اجرای پروژه‌های عمرانی گسترده، نیاز به مهندس معمار را افزایش داده است.
به شکلی که بازار کار رشته معماری در سال‌های اخیر به دلیل رشد پروژه‌های ساختمانی و توسعه شهری رونق خوبی داشته است. یک مهندس معمار در ایران می‌تواند در شرکت خصوصی و سازمان‌های دولتی به‌صورت تمام وقت یا پاره‌وقت فعالیت کند. همچنین، امکان فعالیت به شکل مستقل برای یک مهندس معمار زن یا مرد در مناطق مختلف کشور وجود دارد.
حقوق مهندس معمار در سال 1403
درآمد رشته معماری در ایران با توجه به شهر محل فعالیت و جایگاه شغلی متفاوت است. بر اساس گزارش حقوق و دستمزد جاب ویژن 1403، میانگین درآمد یک کارشناس رشته مهندسی معماری در شهر تهران، مبلغی برابر با 16.5 میلیون تومان در ماه است. همچنین در سایر شهرهای بزرگ، متوسط درآمد یک کارشناس معماری، مبلغی به‌اندازه 12.5 میلیون تومان در ماه است.
بازار کار معماری در جهان
در کل، بازار کار معماری در خارج از کشور بسیار پویا و متنوع است. کشورهای پیشرفته‌ای مانند کانادا، آمریکا و کشورهای اروپایی فرصت‌های شغلی زیادی برای مهندسان معمار فراهم می‌کنند. این کشورها با توجه به رشد سریع شهری و نیاز به بازسازی و توسعه زیرساخت‌های خود، به دنبال جذب مهندسان معمار باتجربه هستند. یک مهندس معمار در کشورهای پیشرفته می‌تواند در پروژه‌های بزرگ و مهم شرکت کند و به دلیل تقاضای بالا، درآمد مناسبی داشته باشد.
درآمد رشته معماری در کانادا
میانگین دستمزد یک مهندس معمار در کشور کانادا در سال 2024 میلادی، مبلغی به‌اندازه 135,600 دلار کانادا در سال است. همچنین متوسط حداقل و حداکثر درآمد یک مهندس معمار در کانادا، به ترتیب برابر با 100 هزار و 166,300 دلار کانادا در سال است.
حقوق و دستمزد رشته مهندسی معماری در آلمان
متوسط درآمد رشته معماری در آلمان، مبلغی معادل با 38,383 یورو در سال است. یک معمار با سابقه کاری کمتر از 1 سال در آلمان، به‌طور متوسط درآمدی در حدود 31 هزار یورو در سال دارد. همچنین، افراد با سابقه کاری بیش از 5 سال در این کشور، می‌توانند حداقل درآمدی به‌اندازه 42 هزار یورو در سال داشته باشند.
بازار کار معماری به چه سمت و سویی می‌رود؟
با افزایش نیاز به توسعه پایدار و مصرف بهینه منابع، توجه به طراحی سبز (green design) که با اصول توسعه پایدار مطابقت دارد، بیشتر می‌شود. در آینده، رشته مهندسی معماری با علم و فناوری ارتباط نزدیک‌تری خواهد داشت و هر معماری که بتواند خود را با این تغییرات سازگار کند، امنیت شغلی بیشتری دارد. طراحی ساختمان‌های هوشمند، از موضوعات داغ این رشته در آینده خواهند بود.
با توجه به مشکلاتی مانند گرمایش جهانی و تغییرات اقلیمی، بحران انرژی، مسئله غذا و افزایش جمعیت جهان، بشر باید اصلاحاتی در نحوه بهره‌برداری از سیاره زمین ایجاد کند. یکی از مهم‌ترین صنایعی که در مصرف انرژی و تغییرات سیاره ما نقش دارد، صنعت ساخت‌وساز است.
ساخت‌وساز به شیوه سنتی، سیاره ما را رو به نابودی می‌برد و سهم زیادی در اتلاف انرژی دارد؛ بنابراین، باید به دنبال روشهای دیگر برای ساخت ساختمان‌های بهینه باشیم. این نیازها، آینده رشته معماری را دگرگون خواهند کرد. در ادامه قصد داریم در رابطه با داغ‌ترین موضوعات این رشته در آینده صحبت کنیم.
واقعیت مجازی: از جدیدترین وسایل رشته معماری
امروزه، معماران می‌توانند به لطف فناوری واقعیت مجازی (Virtual Reality) یا VD، سازه‌ای را که هنوز ساخته نشده است، ببینند و تجربه کنند. این فناوری، فراتر از بازی‌های کامپیوتری است و صنایع زیادی را متحول کرده است.
فناوری واقعیت مجازی این امکان را در اختیار طراحان می‌گذارد که در طراحی‌های سه-بعدی خود، حضوری مجازی داشته باشند و بتوانند نقاط ضعف و قوت آن‌ها را پیش از ساخت سازه، تشخیص دهند و اصلاحات لازم را اعمال کنند.
به‌علاوه، دیگر نیازی نیست که طراحی‌های خود را برای نمایش به مشتریان به‌صورت مدل‌های سه-بعدی بسازید. شما می‌توانید با فناوری واقعیت مجازی، با مشتری خود در سازه‌ای که قرار است ساخته شود، قدم بزنید و طراحی خود را به‌طور کامل به مشتری نشان دهید.
پرینترهای سه-بعدی و امکان ساخت سریع سازه‌ها
فناوری پرینترهای سه-بعدی به‌سرعت در حال رشد است. به‌زودی، پرینترهای سه-بعدی غول‌آسا، ساختمان‌ها را به‌سرعت و به بهینه‌ترین شکل ممکن می‌سازند. این پرینترها دست معماران را برای طراحی‌های بسیار پیچیده که اجرای آن‌ها با روشهای کنونی ممکن است غیرممکن باشد، بازخواهند کرد.
ظهور شهرهای هوشمند
شهرهای هوشمند شهرهایی هستند که بر اساس اصول توسعه پایدار ساخته می‌شوند. این شهرهای هوشمند با تمرکز بر منابع تجدید پذیر انرژی، امکانات حمل‌ونقل پیشرفته، سیستم‌های هوشمند مدیریت انرژی ساختمان‌ها و دسترسی راحت‌تر به خدمات عمومی، پاسخ‌گوی نیازهای مؤسسات، شرکت‌ها و ساکنین خواهند بود. ساخت چنین شهرهایی، نیازمند استخدام تعداد زیادی مهندس معمار است که با فناوری‌های پیشرفته‌ای که در این شهرها به کار می‌روند، آشنایی داشته باشند.
نقش اجتناب‌ناپذیر محیط‌زیست در بازار کار معماری
ساختمان‌هایی که در آن‌ها زندگی می‌کنیم، سهم زیادی در مصرف انرژی دارند. ساختمان‌های مسکونی، تجاری، اداری و صنعتی، نیازمند سیستم‌های سرمایشی، گرمایشی و تهویه‌ی مطبوع (HVAC)، روشنایی و برق لازم برای دستگاه‌های الکترونیکی هستند.
یکی از مهم‌ترین مسائل پیش روی معماری، طراحی بر اساس اصول توسعه پایدار است. ما باید ساختمان‌هایی بسازیم که کمترین اتلاف انرژی را داشته باشند، از منابع تجدید پذیر انرژی استفاده کنند و بازیافت مواد در آن‌ها انجام شود.
نقش مهندسی معماری در عمودی‌سازی شهرها
با توجه به افزایش جمعیت جهان، شهرها باید در آینده به‌صورت عمودی رشد کنند تا بتوانند میزبان جمعیت آینده باشند. ساخت شهرهای عمودی که حمل‌ونقل بین طبقات آن‌ها آسان و دارای ایمنی باشد، تعداد آگهی‌های استخدام مهندس معمار را بالا می‌برد. این موضوع بازار کار معماری را در آینده رونق می‌دهد.
جمع‌بندی
بازار کار معماری در ایران و جهان با توجه به نیاز همیشگی به توسعه و بهبود فضاهای شهری، بسیار پویا و متنوع است. تمام عواملی که روی رونق ساخت‌وساز تأثیر داشته باشند، بازار کار رشته معماری را تحت تأثیر قرار می‌دهند. از مهم‌ترین این عوامل می‌توان به عوامل سیاسی و اقتصادی، عوامل فرهنگی و توسعه پایدار اشاره کرد. این گروه شغلی شامل مشاغل مختلفی مانند معمار ساختمان، طراح فضای باز، مهندس شهرسازی و طراح داخلی است.
مهندسان معمار با مهارت‌ها و تخصص‌های خود می‌توانند در پروژه‌های مختلفی فعالیت کنند و درآمد مناسبی داشته باشند. همچنین، نقش معماران زن در این بازار کار بسیار مهم و تأثیرگذار است. آینده شغلی رشته معماری هنرستان و دانشگاه، تحت تأثیر بحران‌های آتی و فناوری‌های جدید خواهد بود. همچنین، نیاز به ساخت شهرهای عمودی، هوشمند و سازگار با محیط‌زیست، فرصت‌های زیادی برای استخدام معماران، فراهم می‌آورند و بازار کار معماری را زنده نگه می‌دارند.
نویسنده
اشتراک گذاری
بدون دیدگاه 
