ارگونومی در محیط کار
ارگونومی یعنی ﻋﻠﻢ ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﮐﺮدن ﮐﺎر ﺑﺎ اﻧﺴﺎن. به زبان ساده علم راحتتر کردن کارها. هدف این علم در نهایت افزایش بهره وری، سلامتی، ایمنی و رفاه و رضایت انسان است. نباید فراموش کرد که انسان ها دارای محدودیت هستند و برای اینکه بتوان با وجود محدویت ها فعالیت مناسبی داشت، شرایط محیط باید به گونه ای مناسب طراحی گردد. محیط کار ارگونومیک قطعا بهرهوری کارکنان را افزایش میدهد. اما منظور از ارگونومی در محیط کار چیزی فراتر از چیدمان صندلیها و استفاده از صفحهکلید مناسب است. محیط کار ارگونومیک نه تنها بهرهوری را افزایش میدهد بلکه آسایش بیشتری برای کارکنان فراهم و روحیهشان را تقویت میکند. در مقابل کارکنان سالم و باروحیه بهتر کار میکنند. این چرخهی به هم پیوستهی پیشرفت و همافزایی، مشخصهی اصلی ارگونومی خوب و اثرگذار است.
بسیاری از عناصر ارگونومیک که تأثیر مستقیم بر بهرهوری، راحتی و روحیهی کارکنان دارند، به آسانی و با هزینهای اندک قابل تنظیم و پیادهسازی هستند. در ادامه با این عناصر آشنا میشوید.
علاقهمندی
انجام چه کاری را دوست دارید؟ در انجام کدام یک از کارهای موردعلاقهتان مهارت دارید؟ این، همان کاری است که با بیشترین بهرهوری انجام میدهید. ایجاد هماهنگی بین علاقهمندیهای افراد با وظایف کاریشان تأثیر شگرفی بر روحیه و بهرهوری آنها دارد. این مفهوم توجه روزافزونی را در مدیریت، ارگونومی و مهندسی جلب میکند؛ شرکتها به جای استخدام فردی با مدرک و مهارت بالا به دنبال افرادی هستند که از عهدهی کار بر بیایند و علاقهمند به انجام آن باشند. آموزش چنین فردی سادهتر، احتمال همکاریاش در درازمدت بیشتر و کارش از همان آغاز سازندهتر است .
محیط پیرامونی
در محیط کار ارگونومیک نه تنها ارتباط انسان با محیط (هر آنچه مستقیما با آنها در تماس هستید) بلکه اثر روانشناختی محیط بر انسان نیز مورد توجه قرار میگیرد. از میان عناصر فیزیکی محیط کار، نور، دما و مبلمان بیشترین تاثیر را بر انسان دارند. کار در دمای مناسب تاثیر ۱۰ تا ۱۵ درصدی روی بهرهوری دارد. شدت نور، جهت آن، رنگ و منبع آن ممکن است باعث خستگی چشم شوند یا برعکس از فشار آن بکاهند.
بوهای ناخوشایند، تند یا مصنوعی ممکن است مانعی برای بهتر کار کردن باشند. یک عنصر اغلب فراموش شده در ارگونومی محیط کار، صداست که حتی ممکن است امکان کار کردن را از شما بگیرد.
در کنار همهی این موارد، همکاران و کسانی که اتاق کارتان را با آنها شریک هستید نقش مهمی در سلامتی و آسایش شما دارند به ویژه اگر حرف و حدیثها و شایعات کاری به بیرون از آبدارخانه درز کنند. تناقضها و اختلافات شخصیتی میتوانند آسایشتان را سلب، روحیهتان را خراب و بهرهوری را نابود کنند.
مبلمان
مبلمان به ویژه در محیط کار، حلقهی اتصال ابزار و لوازم با محیط است. میز کار اهمیت زیادی دارد و ارتفاع، عمق، شکل و حتی رنگ آن بر کاری که میکنید و احساسی که دارید، تأثیرگذار است. به عنوان یک پشت میز نشین، احتمالا از عضلات خلفیتان بیشترین کار را میکشید! صندلی مناسب و ارگونومیک عنصر اساسی در محل کار است و نقش مهمی در سلامتی و راحتی شما دارد. پس مطمئین شوید که صندلیتان در خدمت شماست و نه باعث زحمتتان!
ابزار ارگونومیک
هستهی ارگونومی انتخاب ابزار درست برای کار درست و تلاش برای ایجاد تناسب بین کار و کارگر، دستکم از بعد فیزیکی است.
برای این کار، نخست وظایف را تحلیل کنید. با این کار ابزار ارتباطی بین انسان و ماشین، ابزار مورد نیاز و کاری که با آنها انجام میشود، شناسایی میشوند. در نتیجهی این فرآیند مشخص میشود چه چیزهایی به انجام آسانتر و سریعتر کارها و با خستگی کمتر کمک میکنند.
رایانه، نمایشگر، صفحهکلید و ماوس رایجترین ابزار کار در محیطهای کار هستند بنابراین ارگونومیک بودن آنها و چیدمانشان اهمیت بیشتری دارد. همچنین سایر ابزاری که ساعات طولانی با آنها کار میکنید مانند تلفن باید ارگونومیک باشند. میزان تناسب این ابزار با سازوکار طبیعی بدن در استفادهی کارآمد آنها مؤثر است.
حرکات (مکانیک) بدن
موضوع مکانیک یا حرکتهای بدنی در طراحی ارگونومی محیط کار کمی پیچیده است. در هر فعالیتی برخی حرکات پیوسته تکرار میشوند، این حرکات باید آسان باشند و تکرار مداومشان ایجاد آسیب نکند. اما مشکل اینجاست که برخی حرکات را به قدری در حین کار تکرار میکنید که در نهایت دچار آسیب خواهید شد و تهیهی ابزار ارگونومیک فقط آسیبدیدگی را به تعویق میاندازد.
در حین کار دفتری نشستن، تایپ کردن، کار با ماوس و تلفن بیشترین زمان را به خود اختصاص میدهند. بدون هیچ اما و اگر و بهانهتراشی، باید تا جایی که امکان دارد از نشستن اجتناب کنید. نشستن طولانیمدت آسیبزاست پس دستکم سعی کنید وضعیت نشستنتان درست باشد.
قدم زدن، استراحت در حین کار و ابزارهای پشتیبان ارگونومیک، انجام کارها را امنتر و از سلامتی و بهرهوریتان مراقب میکنند.
پاداش
پاداش به طور مستقیم یک عامل ارگونومیک محسوب نمیشود اما نقش مهمی در ارزیابی روانی از ارزش خود و کاری که انجام میدهید، دارد. اگر احساس کنید کارتان بیارزش است یا کسی آن را ارج نمیدهد، روحیهی کاری و بهرهوریتان تحت تأثیر قرار میگیرد. احساسی که نسبت به خودتان دارید مهمترین عامل در بهرهوری شماست و پاداش فارغ از اینکه به چه شکلی باشد، نقش مهمی در این برداشت دارد.
در نهایت باید بدانیم ﺑﺎ درك و ﺷﻨﺎﺧﺖ ﻣﻔﻬﻮم ارﮔﻮﻧﻮﻣﻲ در ﻣﺤﻞ ﻛﺎر ﻣﻲ ﺗﻮان ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻛﺎر روزاﻧﻪ را ﺑﻬﺒﻮد ﺑﺨﺸﻴﺪ و دردﻫﺎ و ﻓﺸﺎرﻫﺎي ﻧﺎﺷﻲ از ﻛﺎر را ﺣﺬف ﻧﻤﻮد و ﻣﻴﺰان رﺿﺎﻳﺖ از ﺷﻐﻞ را اﻓﺰاﻳﺶ داد.
منبع: ergo-plus.com به نقل از وبسایت چطور