گزارش حقوق و دستمزد؛ نگاهی جامع به بازار کار ایران
فهرست مطلب
تا به حال از خودتان پرسیده‌اید که چرا کار می‌کنید؟ هر کس برای این پرسش جواب‌های متعددی در ذهن دارد؛ اما بدون شک دریافت حقوق و دستمزد یکی از اصلی‌ترین دلایل هر فرد برای کار کردن است. بدون دریافت درآمد کافی و مناسب، کمتر کسی حاضر است در مجموعه‌ای و برای فرد دیگری کار کند. اما سوال اصلی اینجاست که حقوق و دستمزد کافی چقدر است و چگونه تعیین می‌شود؟ آیا منبعی جامع مانند گزارش حقوق و دستمزد کارکنان در حوزه های مختلف و در سال‌های مختلف وجود دارد؟
از سال‌ها پیش، شورای عالی و وزارت کار تمام تلاش خود را کرده‌اند تا با وضع قوانینی، از تضییع حقوق کارگران و کارمندان جلوگیری کرده و حداقلی برای حقوق دریافتی تعیین کنند. اما قطعا تفاوت شایانی بین افراد تازه‌کار و افراد باسابقه و یا مدیران و کارمندان وجود دارد. بنابراین مبالغی که در قراردادها ذکر می‌شود؛ بیشتر از هر چیز به عرف بازار برای آن شغل و سمت بستگی دارد.
از آنجا که دسترسی به اطلاعات تعداد کثیری از افراد شاغل برای شما ممکن نیست؛ تیم جاب ویژن با برگزاری نظرسنجی گسترده و ارائه گزارشی دقیق؛ علاوه بر ایجاد شفافیت و آگاهی درباره حقوق دریافتی کارکنان، این امکان را به شما می‌دهد که درباره تفاوت سطوح درآمدی مشاغل مختلف و سایر عوامل موثر بر حقوق، اطلاعات کافی کسب کنید. در ادامه درباره نحوه تهیه گزارش، توضیحات ارائه شده در آن و میزان افزایش حقوق کارکنان در سال 1400 به ذکر نکاتی خواهیم پرداخت.
جمع‌آوری اطلاعات
جاب ویژن پیش از این و در سال 97 گزارشی با موضوع شکاف بین حقوق درخواستی کارکنان و حقوق پرداخت شده توسط کارفرما منتشر کرده بود که در این گزارش از اطلاعات ثبت شده در دیتابیس‌های جاب ویژن استفاده شد. در ابتدای سال 99 هم نظرسنجی حقوق برنامه نویسان برگزار و گزارش نهایی آن منتشر شد.
در روزهای پایانی سال 99 تیم جاب ویژن تصمیم گرفت با توجه به وضعیت اقتصادی و گسترش روزافزون بیماری کرونا و بیکاری حاصل شده از آن، گزارش جامعی با موضوع حقوق و دستمزد کارکنان در سال 1399 و میزان افزایش آن در سال 1400 منتشر کند. از آنجا که تا پیش از این مرجعی برای تعیین درآمد منصفانه وجود نداشت؛ بنا شد گزارش مورد نظر از جامعیت کافی برخوردار باشد تا بتواند به ایجاد شفافیت در بازار کار کمک کرده و به کشمکش‌های کارمندان و کارفرمایان برای تعیین میزان افزایش حقوق پایان دهد.
برگزاری نظرسنجی حقوق و دستمزد
با همین رویکرد؛ در آخرین روزهای سال 99، لندینگ نظرسنجی «میزان افزایش حقوق کارکنان در سال 1400» روی سایت جاب ویژن قرار گرفت. در این نظرسنجی شرکت‌کنندگان به سوالاتی درباره حقوق دریافتی سال 99 و انتظارشان برای افزایش آن در سال جدید، پاسخ می‌دادند. جاب ویژن تمامی اطلاعات را به صورت محرمانه حفظ کرده و آنها را برای مرحله بعد و استفاده در گزارش، صحت‌سنجی نمود.
لازم به ذکر است با توجه به اطلاع‌رسانی گسترده این نظرسنجی، بیش از 100 هزار نفر وارد لندینگ این نظرسنجی شدند که پس از پالایش دقیق اطلاعات کسب شده و اطمینان از دقت آنها، از داده‌های بیشتر از 40000 نفر برای تهیه گزارش استفاده شد. این افراد از گروه‌های شغلی مختلف، با سوابق کاری و تحصیلی بسیار گسترده و از سطوح ارشدیت مختلف بودند. در نتیجه آمارها و گزارش به دست آمده؛ بخش کثیری از مخاطبان ار پوشش می‌دهد.
در گزارش حقوق و دستمزد سال 1400 چه می‌خوانید؟
می‌توان گفت در این گزارش، دو رویکرد کلی وجود دارد:
- بررسی عوامل موثر بر افزایش حقوق و تاثیر آنها
- مقایسه و بررسی افزایش درآمد در بین گروه‌های شغلی متفاوت
در بخش اول، عواملی مانند جنسیت، شهر، نوع دانشگاه محل تحصیل، سطح ارشدیت، شهر محل اشتغال و سابقه کاری بررسی شده‌اند و می‌توانید ببینید این فاکتورها چگونه بر درآمد اشخاص در سال 99 و انتظار آنها برای افزایش حقوق، تاثیر می‌گذارند. در ادامه هر کدام از این موارد جداگانه بررسی خواهند شد. در بخش دوم نیز، سطح درآمدی هر کدام از گروه‌های شغلی به تفکیک سطح ارشدیت و جغرافیا، مورد بررسی قرار گرفته است.
استفاده از نمودارهای استاندارد آماری یکی از مهم‌ترین نکات در مورد این گزارش است. در این نمودارها که تا حد امکان ساده‌سازی شده‌اند؛ تجمع داده‌ها در دسته‌بندی‌های کمتر از 5%، 5 تا 25%، 25 تا 50%، 50 تا 75%، 75 تا 95% و بالاتر از آن به نمایش درآمده است. به این ترتیب می‌توانید حقوق و دستمزد دریافتی خود را با سایر افراد مشابه خود مقایسه کرده و ببینید از چند درصد این افراد؛ دریافتی بیشتر یا کمتری دارید. همچنین در این نمودارها، میانه به شکل ویژه مورد توجه قرار گرفته و درصد افزایش حقوق مورد انتظار برای این نقطه، نمایش داده شده است.
میانه مشخص شده در نمودارها، به این معناست که تعداد افرادی که کمتر از این میزان حقوق می‌گیرند؛ با تعداد افرادی که بیشتر از این میزان حقوق می‌گیرند برابر است. این داده آماری به خوبی جایگاه و توزیع درآمد در هر گروه را نشان می‌دهد.
تاثیر جنسیت بر حقوق و دستمزد
یکی از مواردی که در سال‌های اخیر بیشتر مورد توجه قرار گرفته؛ تفاوت میان دریافتی زنان و مردان در شرایط مشابه است. با توجه به اهمیت این مسئله، در گزارش حقوق و دستمزد بخشی را به مقایسه حقوق دریافتی زنان و مردان در سال 99 و افزایش مورد انتظار آنان در سال 1400 اختصاص دادیم.
بر اساس داده‌های استخراج شده، مردان در سال 99 بین 400 هزار تومان (در سطوح پایین‌تر) تا بیشتر از 4 میلیون تومان (در سطوح بالاتر) بیشتر از زنان دریافتی داشته‌اند. این اختلاف در سال 1400 به 700 هزار تومان تا شش میلیون تومان می‌رسد. همچنین میانه گروه آماری زنان انتظار افزایش حقوق 28% را داشته‌اند؛ در حالی که این عدد برای مردان 33% بوده است.
این اعداد به خوبی اختلاف میان حقوق و دستمزد زنان و مردان در سطوح مختلف را نشان می‌دهد که درصورت ادامه این روند، در آینده آسیب جدی به بازار کار وارد خواهد کرد.
تاثیر شهر محل اشتغال بر حقوق و دستمزد
برای ملموس بودن گزارش و نمودارها، شهر محل کار را به سه گروه تقسیم‌بندی کردیم:
- تهران
- شهرهای بزرگ شامل: اصفهان، اهواز، تبریز، شیراز، کرج و مشهد
- شهرهای کوچک شامل تمام شهرها به جز شهرهای بزرگ ذکر شده و تهران
برای آنکه تحلیل این نمودارها راحت‌تر باشد؛ در این پست تنها به بررسی میانه‌ها اکتفا خواهیم کرد. اما شما می‌توانید گزارش میزان افزایش حقوق کارکنان در سال 1400 را به‌صورت کامل و رایگان دریافت و مطالعه نمایید.
برای دریافت گزارش حقوق و دستمزد کارکنان در سال 1400 کلیک کنید.
میانه حقوق و دستمزد شاغلان تهرانی در سال 99، برابر با 4/5 میلیون تومان بوده است. این در حالیست که میانه دریافتی افراد شاغل در شهرهای بزرگ و کوچک برابر با 3/5 میلیون تومان بوده است.
اما در سال 1400، میانه حقوق مورد انتظار برای تهرانی‌ها 6 میلیون تومان خواهد بود. اما شاغلان شهرهای بزرگ و کوچک، این عدد را به ترتیب 4/6 میلیون و 4/5 میلیون تومان اعلام نموده‌اند.
رابطه درآمد و میزان تحصیلات
بسیاری از افراد بر این باورند که با ادامه تحصیل، به درآمد بالاتری دست پیدا خواهند کرد. اما این مسئله تا چه اندازه حقیقت دارد؟
بخشی از این گزارش، به بررسی همین مسئله می‌پردازد. افراد شرکت‌کننده در نظرسنجی بر اساس میزان تحصیلات به چند دسته تقسیم شدند:
- دیپلم و پایین‌تر
- کاردانی
- کارشناسی
- کارشناسی ارشد
- دکترا
در گزارش حقوق و دستمزد می‌توانید توزیع درآمدی هر کدام از این دسته‌بندی‌ها را به تفصیل مشاهده نمایید. در اینجا مانند قسمت قبل، تنها میانه‌ها مورد بررسی قرار می‌گیرد.
میانه دریافتی افراد دارای تحصیلات دیپلم و پایین‌تر در سال 99 برابر با 3 میلیون تومان، شاغلان با مدرک کاردانی 3/5 میلیون تومان، کارشناسی 4 میلیون تومان، کارشناسی ارشد 5 میلیون تومان و دکترا، 6/5 میلیون تومان است.
در سال 1400، حقوق مورد انتظار این افراد به ترتیب به 4/1 میلیون تومان، 4/7 میلیون تومان، 5/2 میلیون تومان، 6/3 میلیون تومان و 8/4 میلیون تومان اعلام شده است.
البته این اختلاف در حقوق تنها به میزان تحصیلات وابسته نیست؛ چرا که افراد با مدرک تحصیلی بالاتر معمولا دارای مهارت‌های تخصصی‌تر و سابقه کار بیشتری هستند. برای آنکه درباره مشاغل مرتبط با هر مقطع تحصیلی و درآمد آن اطلاعات بیشتری کسب کنید می‌توانید آگهی استخدام منتشر شده در سایت جاب ویژن را مشاهده نمایید.
تاثیر نوع دانشگاه بر درآمد
اهمیت قبول شدن در دانشگاه سراسری در بین مردم بر کسی پوشیده نیست. یکی از دلایلی که افراد را برای پذیرفته شدن در دانشگاه‌های سراسری ترغیب می‌کند؛ امید به داشتن حقوق و دستمزد بالاتر نسبت به فارغ‌التحصیلان سایر دانشگاه‌هاست. اما نتایج منتشر شده در گزارش میزان افزایش حقوق کارکنان، حقیقت دیگری را نشان می‌دهد.
بر اساس داده‌های این گزارش، نوع دانشگاه تاثیر چندانی برحقوق و دستمزد دریافتی افراد ندارد. شرکت‌کنندگان در نظرسنجی بر اساس نوع دانشگاه محل تحصیل به چهار گروه تقسیم‌بندی شدند:
- دانشگاه سراسری
- دانشگاه آزاد
- دانشگاه پیام نور، غیرانتفاعی و علمی-کاربردی
- سایر
میانه حقوق دریافتی فارغ‌التحصیلان دانشگاه‌های سراسری و آزاد، برای سال 99 و 1400، هر دو برابر با 4/2 میلیون و 5/7 میلیون تومان است. البته برای فارغ‌التحصیلان دانشگاه پیام نور و غیر انتفاعی و علمی-کاربردی، این اعداد برابر با 4 میلیون و 5/2 میلیون تومان اعلام شده است. همچنین میانه حقوق و دستمزد فارغ‌التحصیلان سایر دانشگاه‌ها در سال 99 و 1400 به ترتیب 3/1 و 4/4 میلیون تومان گزارش‌شده است.
همان‌طور که پیداست، تفاوت چندانی بین فارغ‌التحصیلان دانشگاه‌های سراسری و آزاد از نظر میزان درآمد وجود ندارد و برای سایر دانشگاه‌ها هم این اختلاف چشم‍گیر نیست.
بررسی میزان درآمد به تفکیک سطح ارشدیت
قطعا سطح ارشدیت و سمت سازمانی، یکی از مهم‌ترین عوامل بر میزان حقوق دریافتی شمرده می‌شود. در این گزارش افراد به تفکیک سطح ارشدیت به چهار دسته تقسیم شدند:
- کارمند
- کارشناس
- کارشناس ارشد
- مدیر
با نگاهی اجمالی به گزارش میزان افزایش حقوق کارکنان، درباره میزان حقوق و دستمزد افراد مختلف در سال 99 و افزایش مورد انتظار آنها برای سال 1400 به این نکات می‌رسیم:
- میانه «کارمندان» انتظار دارند حقوق آنها از 3 میلیون تومان در سال 99 به 3/9 میلیون تومان در سال 1400 برسد.
- میانه کارشناسان انتظار دارند حقوق آنها از 3/8 میلیون تومان در سال 99 به 4/9 میلیون تومان در سال 1400 برسد.
- میانه کارشناسان ارشد انتظار دارند حقوق آنها از 5/5 میلیون تومان در سال 99 به 7/2 میلیون تومان در سال 1400 برسد.
- میانه مدیران انتظار دارند حقوق آنها از 7/4 میلیون تومان در سال 99 به 9/6 میلیون تومان در سال 1400 برسد.
قطعا این اختلاف حقوق و دستمزد در سطوح بالاتر درآمدی بیشتر هم خواهد بود. اگر سطح ارشدیت یکی از فاکتورهای مهم برای شما در استخدام است، می‌توانید با مراجعه به جاب ویژن و با استفاده از فیلترها، شغل مورد نظر خود را پیدا کنید.
تاثیر میزان سابقه کار بر درآمد
به طور قطع، با افزایش سابقه کاری، حقوق و دستمزد شما هم افزایش خواهد داشت. اما این افزایش چقدر خواهد بود؟ آیا تاثیر میزان سابقه کار بر دریافتی کارکنان به اندازه فاکتورهایی مانند جنسیت و یا شهر محل اشتغال است؟
دسته‌بندی شرکت‌کنندگان در نظرسنجی بر اساس سابقه کار به شکل زیر صورت گرفت:
- کمتر از دوسال
- دو تا پنج سال
- پنج تا ده سال
- ده سال و بالاتر
به ترتیب، حقوق دریافتی هر کدام از این گروه‌ها در سال 99 و حقوق درخواستی آنها در سال 1400 به شرح زیر در گزارش آمده است:
- 3 میلیون تومان در سال 99 و 3/9 میلیون تومان در سال 1400
- 3/7 میلیون تومان در سال 99 و 4/9 میلیون تومان در سال 1400
- 4/7 میلیون تومان در سال 99 و 6/1 میلیون تومان در سال 1400
- 6 میلیون تومان در سال 99 و 7/5 میلیون تومان در سال 1400
همان‌طور که می‌بینید میزان سابقه کاری شما یکی از تاثیرگذارترین عوامل بر حقوق و دستمزد شماست. بنابراین اگر هنوز در ابتدای راه هستید؛ ناامید نشوید و درخواست درآمد بالا نداشته باشید. قطعا با مرور زمان و افزایش سابقه کاری، دریافتی‌تان هم بیشتر خواهد شد.
مزایای شغلی مورد نظر کارکنان چیست؟
تا به حال شده برای استخدام در یک مجموعه، مزایا و امکاناتی به شما پیشنهاد شود که اهمیت حقوق و دستمزد را برای شما کم‌رنگ‌تر کند؟
در سال‌های اخیر، کارفرماهای بیشتری اهمیت رضایت شغلی را درک کرده و در پی برطرف کردن نیازهای کارکنان خود برآمده‌اند. مخصوصا سازمان‌هایی که قادر به تامین حقوق‌های بالا نیستند؛ ترجیح می‌دهند با ارائه امکانات و مزایای شغلی به کارکنان خود، آنها را برای انتخاب مجموعه ترغیب کنند.
این مزایا، طیف گسترده‌ای از نهار و صبحانه، وام و پاداش، بیمه تکمیلی، اتاق بازی و… را شامل می‌شوند. اگر به آگهی استخدام شرکت‌های نوپا و استارتاپی در جاب ویژن نگاهی بیاندازید؛ می‌بینید که بیشتر آنها این امکانات را برای کارکنان خود فراهم کرده‌اند.
در نظرسنجی میزان افزایش حقوق کارکنان در سال 1400 از شرکت‌کنندگان خواسته شد از بین لیست 19 عددی مزایا، پنج مورد که اهمیت بیشتری برایشان دارد را انتخاب کنند.
نتایج به دست آمده جالب بود: مزیت «پاداش» با بیشتر از هفتاد درصد محبوبیت، جایگاه اول را به خود اختصاص داد و مزایایی مانند اتاق بازی، فضای استراحت و پزشک سازمانی، کمترین اهمیت را از نگاه کارکنان داشتند.
لیست مزایا به ترتیب اهمیت:
- پاداش
- بیمه تکمیلی
- ساعت کاری منعطف
- وام
- دورکاری
- سرویس رفت و برگشت
- صبحانه
- بسته‌ها و هدایای مناسبتی
- بن خرید
- محل سکونت سازمانی
- کمک هزینه آموزشی
- تسهیلات تفریحی و گردشگری
- سهام تشویقی
- فضای استراحت
- امکانات ورزشی
- امریه سربازی
- اتاق بازی
- پزشک سازمانی
البته باید توجه داشت دلیل کم بودن محبوبیت امریه سربازی، تعداد کم افرادی است که مخاطب این امکان هستند. اما برای افراد مشمول قطعا این گزینه بسیار حائز اهمیت است.
همچنین نتایج به دست آمده نشان می‌دهند که برای گروه‌های شغلی برنامه‌نویسی و دیجیتال مارکتینگ؛ مزیت دورکاری در رتبه اول اهمیت قرار دارد! دانستن این اطلاعات به کارفرماها کمک می‌کند با ارائه امکاناتی که برای کارکنان ارجحیت دارند؛ رضایت آنان را بالا برده و حتی افراد را قانع کنند تا با درآمد کمتر در مجموعه مشغول شوند.
حقوق و دستمزد مشاغل مختلف چقدر است؟
مهم‌ترین پرسشی که در این گزارش به آن پاسخ داده می‌شود؛ میزان حقوق دریافتی مشاغل مختلف در سال 99 و انتظار آنان برای افزایش حقوق در سال 1400 است. برای آنکه داده‌های گزارش از صحت و دقت بالایی برخوردار باشند؛ تنها اطلاعات مربوط به گروه‌های شغلی در گزارش قرار گرفته است که تعداد بالایی از افراد شاغل در آن حوزه، در نظرسنجی شرکت کرده باشند. بر این اساس در گزارش میزان افزایش حقوق کارکنان در سال 1400، نمودارهای مربوط به گروه‌های شغلی زیر را می‌بینید:
- توسعه نرم‌افزار و برنامه‌نویسی (به تفکیک تکنولوژی‌های مختلف و در 18 دسته)
- مدیریت و امنیت شبکه/ پشتیبانی سخت‌افزاری/ پشتیبانی و استقرار نرم‌افزار
- علوم داده
- طراح تجربه و رابط کاربری
- دیجیتال مارکتینگ و سئو
- مالی و حسابداری
- بازاریابی و فروش
- صندوقدار و فروشنده
- نماینده علمی/مدرپ
- مهندسی برق
- مهندسی مکانیک/ هوافضا
- مهندسی معماری و شهرسازی
- مهندسی کشاورزی/ علوم دامی
- مهندسی شیمی/ صنایع غذایی
- مهندسی معدن/ مهندسی موارد و متالورژی/ زمین‌شناسی
- مهندسی شیمی/نفت و گاز
- محیط زیست، ایمنی و امنیت
- مهندسی پزشکی
- مهندسی عمران
- مهندسی صنایع/ مدیریت تولید/ مدیریت عملیات/ مدیریت پروژه
- مدیر محصول/ مالک محصول
- تحلیل و توسعه کسب و کار/ استراتژی/ برنامه‌ریزی
- خرید/ تدارکات
- لجستیک/ حمل و نقل/ انبارداری
- بازرگانی/ تجارت
- منابع انسانی
- خدمات و پشتیبانی مشتریان/ روابط عمومی
- مسئول دفتر/ امور اداری/ اپراتور
- طراحی و گرافیک/ هنر
- مدیر عامل/ مدیر کارخانه
- مدیر اجرایی/ مدیر داخلی
- مترجم/ تولید و ویرایش محتوا
- پزشکی/ پیراپزشکی/ دامپزشکی/ پرستاری
- داروسازی/ شیمی دارویی/ بیوشیمی
- حقوقی
- زیست‌شناسی/ علوم زیستی/ علوم آزمایشگاهی
- پژوهش
- روانشناسی/ مشاوره/ علوم اجتماعی
- آموزش/ تدریس
- ورزش/ تربیت‌بدنی/ تغذیه
- راهنمای تور/ مهماندار
- تکنسین
- نگهبان
- راننده/ مسئول توزیع/ پیک موتوری
- تحصیلدار/ کارپرداز
- کارگر/ نیروی خدماتی
توزیع درآمدی هر کدام از گروه‌های شغلی بالا، به تفکیک منطقه جغرافیایی (تهران، شهرهای بزرگ و شهرهای کوچک) و سطح ارشدیت (کارمند، کارشناس، کارشناس ارشد و مدیر) توسط نمودارهایی که در بخش‌های گذشته توضیح دادیم؛ به نمایش درآمده‌اند.
در این گزارش، می‌توانید ببینید افراد مشابه شما (از نظر شغل، سمت سازمانی و جغرافیا) چه حقوقی دریافت می‌کنند و چند درصد از افراد، بیشتر یا کمتر از شما دریافتی دارند. همچنین می‌توانید مقدار عادلانه و عرف بازار برای افزایش حقوق در سال ۱۴۰۰ را متوجه شده و با خیالی آسوده قرارداد ببندید.
علاوه برموارد ذکر شده؛ این گزارش به شما امکان می‌دهد حقوق و دستمزد مشاغل مختلف را با هم مقایسه کنید. این امکان، برای افرادی که به تازگی قصد ورود به بازار کار را دارند؛ بسیار مفید و کارامد است.
سخن پایانی
هر سال هنگام امضای قراردادهای جدید، شاهد ناراحتی و عدم اعتماد کارفرما و کارمندان نسبت به یکدیگر هستیم. عدم شفافیت و شایعات مربوط به رقم‌های دریافتی در سازمان‌های بزرگ هم به این مشکلات دامن می‌زنند. هدف نهایی جاب ویژن از انتشار این گزارش، این بود که کشمکش‌های بین کارفرما و کارکنان در ابتدای سال جدید؛ کاهش یابد و این گزارش با دقت و صحت بالایی که دارد؛ تبدیل به مرجعی برای تعیین حقوق و دستمزد عادلانه شود.
این گزارش، با همراهی جمع کثیری از شما عزیزان تهیه و منتشر شد و امیدواریم این روند در سال‌های آتی هم ادامه داشته و شاهد فضای کاری شفاف و آگاه درباره حقوق و دستمزد باشیم.
اشتراک گذاری
بدون دیدگاه 
